گزارش
500 دوربین در کمین رانندگان متخلف
ورود غیرمجاز به محدوده طرح ال‌ای‌زد LEZ یا کنترل آلودگی هوا جریمه‌ای سنگین درپی دارد
مهدی اسماعیل‌پور-روزنامه‌نگار
در روزهای اخیر با توجه به تشدید آلودگی هوا، طرح زوج و فرد از در منازل در حال اجراست؛ اما برخی رانندگان به این موضوع توجهی ندارند. همین موضوع باعث گلایه مردمی و حتی نمایندگان شورای شهر تهران شده و برلزوم اجران شدن طرح ال‌ای‌زد تأکید کرده‌اند. از طرفی مسئولان ترافیکی اعلام می‌کنند که برخلاف تصور مردم، دوربین‌ها مشغول رصد و ثبت پلاک‌ها هستند و دلیل دیر ارسال‌شدن پیامک جریمه، فقط زمان‌بربودن فرایند پایش و بررسی تصاویر ثبت‌شده است.
طرح ال‌ای‌زد یا همان طرح کنترل آلودگی هوا
طرح LEZ یا همان مناطق کم‌انتشار، طرحی جهانی است که در آن ورود خودروها به محدوده‌های دارای بار ترافیکی سنگین با میزان آلودگی هوای بالا نسبت به دیگر مناطق شهر ممنوع یا محدود می‌شود. در این طرح نادیده‌گرفتن و نقض قانون توسط رانندگان جریمه‌های سنگینی برای آنان به‌دنبال دارد. با توجه به تجربه‌های موفق جهانی، سال1392 برنامه‌ریزی و مطالعات مربوط به طرح کاهش در تهران کلید خورد که خروجی آن اجرای طرحی به نام زوج و فرد بود. مهر1395 اجرای طرح ال‌ای‌زد اصلاح و تغییراتی داشت که ممنوع‌شدن ورود خودروهای فاقد معاینه‌فنی به این محدوده و اعمال جریمه برای آنها ازجمله آنهاست. از آبان97 هم کنترل معاینه‌فنی خودروها توسط دوربین‌های نظارتی در محدوده شهر تهران به اجرا درآمد.
ورود ممنوع!
از سال1398 طرح LEZ با عنوان طرح کنترل آلودگی هوا در پایتخت اجرا می‌شود؛ طرح و محدوده‌ای که با اسامی دیگری مانند حلقه دوم ترافیک، زوج‌وفرد، کنترل آلودگی هوا، کاهش آلودگی هوا و طرح کاهش نیز از آن یاد می‌شود. در مبادی ورودی این محدوده، تابلوهای زردرنگ و مستطیل‌شکل با درج علامت ورودممنوع و دوربین، نصب و روی آن عبارت «محدوده کنترل مکانیزه آلودگی هوا» به چشم می‌خورد. در شرایط اضطرار آلودگی هوا هم طرح زوج‌وفرد به اجرا درمی‌آید و وسایل نقلیه با توجه به زوج یا فرد بودن ایام هفته و براساس زوج یا فرد بودن نخستین عدد سمت چپ پلاک مجاز به تردد در معابرند و اگر این محدودیت را رعایت نکنند توسط دوربین‌های ترافیکی اعمال قانون می‌شوند.
پلیس راهور: کنترل و اعمال قانون فقط با دوربین
اکنون با گذشت چند سال از اجرای این طرح، با وجود اعلام برقراری طرح زوج و فرد از در منزل، گاه این قانون توسط برخی رانندگان در معابر اصلی و حتی محدوده طرح کنترل کاهش آلودگی هوا نادیده گرفته می‌شود. عده‌ای دلیل این نادیده‌گرفتن را برخوردنکردن پلیس و تصور خراب‌بودن دوربین‌های ترافیکی شهر می‌دانند. سرهنگ علی‌اصغر شریفی، رئیس مرکز اطلاع‌رسانی پلیس راهور تهران بزرگ دراین‌باره می‌گوید: «هنگامی که طرح زوج‌وفرد از در منزل اعلام می‌شود، اعمال قانون صرفا براساس دوربین‌های ترافیکی است و مأموران پلیس دخالت فیزیکی ندارند. بنابراین با توجه به اینکه برخی از این دوربین‌ها خراب است، شهرداری تهران باید نسبت به برطرف‌کردن مشکل اقدام کند.»
رانندگان متخلف خیال‌شان راحت نباشد
برخی رانندگان پس از ورود به طرح کنترل آلودگی هوا (زوج‌وفرد)، با توجه به دریافت‌نکردن پیامک جریمه، تصور می‌کنند که دوربین‌ها خرابند و به تخلف خود ادامه می‌دهند اما سرهنگ شریفی به رانندگان متخلف هشدار می‌دهد که ارسال‌نشدن پیامک جریمه لزوما به‌معنای خراب‌بودن دوربین و اعمال‌نشدن قانون برای راننده متخلف نیست و می‌افزاید: «گرچه برخی از رانندگان متخلف به‌واسطه خرابی برخی دوربین‌ها از اعمال قانون فرار می‌کنند، اما اینطور نیست که اغلب دوربین‌ها خراب باشند یا خرابی یک دوربین همیشگی باشد. ممکن است خرابی یا نقص فنی یک دوربین یک ساعت یا یک روز بعد برطرف شود. حتی اگر پیامک جریمه برای راننده ارسال نشود، رانندگان متخلف زمان گرفتن استعلام و پرداخت خلافی خودرو متوجه کارکرد دوربین‌های ترافیکی و اعمال جریمه خواهند شد.»
ارسال پیامک هشدار آنلاین
البته طرح‌های ترافیکی ادامه‌دارند. به همین منظور با هدف اطلاع‌رسانی به شهروندان، قرار است به‌زودی با همکاری پلیس راهور، پس از رویت و ثبت‌شدن پلاک خودروهایی که طرح زوج‌وفرد از مقابل منزل را نادیده می‌گیرند یا به شکل غیرمجاز وارد طرح کنترل آلودگی هوا می‌شوند، پیامک اولیه و هشدار صادر شود. برادران می‌گوید: «در گذشته سیاست ما ارسال پیامک هشدار نبود؛ اما در هماهنگی با پلیس راهور به‌زودی و احتمالا تا پایان دی‌ماه زیرساخت‌های آنلاین برای ارسال پیامک به رانندگانی که پلاک آنها توسط دوربین‌ها ثبت شده ایجاد خواهد شد. در این پیامک به راننده اعلام می‌شود که پلاک خودروی او در محدوده زوج‌وفرد یا طرح کنترل رویت شده و بررسی خواهد شد. درواقع در آن لحظه جریمه‌ای اعمال نمی‌شود و فقط جنبه هشدار و اطلاع‌رسانی دارد. پس از بررسی‌های دقیق اگر اشتباهی رخ نداده بود، جریمه اعمال خواهد شد.»
170هزار ثبت پلاک خودروهای متخلف
حمید برادران، مدیرعامل شرکت کنترل ترافیک تهران با اعلام این موضوع که خرابی یا خاموشی دوربین‌ها در محدوده کنترل آلودگی هوا مانند دیگر بخش‌ها بین 10 تا 15درصد است، از کنترل دقیق و منظم محدوده ال‌ای‌زد می‌گوید؛ «در روزهایی که طرح زوج و فرد از مقابل در منازل اجرا می‌شود، روزانه به‌طور میانگین تصویر 170هزار پلاک در سامانه‌های نظارتی ثبت می‌شود. تصاویر ثبت‌شده قبل از اعمال قانون و جریمه در چند مرحله توسط شهرداری و در ادامه پلیس راهور پایش می‌شود تا اشتباهی رخ ندهد. به همین دلیل اعمال جریمه زمان‌بر است و بلافاصله پیامک جریمه برای راننده ارسال نمی‌شود. برای همین برخی تصور می‌کنند که دوربین‌ها تخلف‌شان را ثبت نکرده‌اند.»
