دلایل استقبال از گیاهان دارویی

ناهید پایی‌زاده-پزشک طب ایرانی

طی چند سال اخیر گرایش مردم به مصرف گیاهان دارویی و مشتقات آن بیشتر شده و یک دلیل آن مشاهده عوارض داروهای شیمیایی و افزایش بیماری‌هاست. اما مسئله اینجاست که اگر داروهای گیاهی درست مصرف نشوند، مقاومت نسبت به درمان را در بدن فرد بالا می‌برند؛ همانطور که بدن افراد نسبت به مصرف داروهای شیمیایی ازجمله مُسکن‌ها مقاوم می‌شود و به‌تدریج اثرگذاری کمتر و دیرتری دریافت خواهد کرد، در گیاهان دارویی هم این مسئله می‌تواند رخ بدهد. از دیگر دلایل گرایش جامعه به مصرف گیاهان دارویی، ساخت داروهای گیاهی به شکل شربت و قرص توسط بعضی شرکت‌های داروسازی است که نسبت به گذشته مصرف این تولیدات را افزایش داده؛ چون مردم می‌توانند جوشانده، دارو یا پودر آماده‌شده را راحت‌تر استفاده کنند. اما باید نسبت به مصرف بیش از اندازه گیاهان دارویی در جامعه و ترویج این باور غلط که مصرف زیاد گیاهان دارویی یا جوشانده‌ها اگر منفعت ندارد، ضرر هم ندارد هشدار داد چون مصرف بیش از اندازه قطعا مضر خواهد بود. در این‌باره ضرورت دارد که طبیب یا مشاور حاذق با تسلط کامل به علم گیاه یا داروسازی، آن گیاه یا نسخه درمانی را تجویز کند. دلیل مهمی که مصرف خودسرانه گیاهان دارویی را رد می‌کند این است که باید پیش‌از خوردن آنها مزاج فرد و مزاج گیاه مورد بررسی قرار بگیرد و طبق این مولفه‌ها داروی مناسب برای فرد تجویز شود. در غیراین صورت، مزاج اصلی فرد مختل می‌شود  و بدن را به سمت خشکی، سردی، گرمی یا‌  تری سوق می‌دهد که زمینه‌ساز بسیاری از بیماری‌های دیگر خواهد شد. به همین دلیل تجویز گیاهان دارویی باید بسیار حکیمانه باشد تا بتواند اثرگذاری عالی روی آن فرد و طبق مزاج او داشته باشد. از سوی دیگر مصرف گیاهان دارویی به 2شکل مفرد و ترکیبی هم صورت می‌گیرد که از نوع مفرد می‌توان به گل گاوزبان، نعناع، آویشن و... اشاره کرد و دسته مرکبات هم ترکیب چند گیاه است که مثال‌های متنوعی دارد. اما مصرف مفرد این محصولات تأثیر بیشتر و بهتری نسبت به نوع ترکیبی دارد، چون در نوع ترکیبی سیستم دفاعی بدن به محض دریافت دارو از آنجا که مواد مؤثره چند گیاه را یک زمان دریافت می‌کند، بعضا دچار اختلال می‌شود و نسبت به درمان مقاومت ایجاد می‌کند.