پاتوق صدساله
نام: حمام مش غلامحسین
موقعیت: قلعه بریانک
حمام تاریخی قلعه بریانک که حالا هیچ نشانی از آن باقی نمانده تا دوره پهلوی دوم یکی از نمادهای این محله بود و پیوند عمیقی با آداب و سنت‌ها و فرهنگ عامه اهالی داشت.
تا قبل از تخریب قلعه بریانک، این حمام تاریخی که قدمتش به یک قرن می‌رسید در داخل قلعه زنده بود و مورد استفاده اهالی قرار می‌گرفت. قدیمی‌های محله خوب می‌دانند که بسیاری از سنت‌های تهران‌نشین‌های قدیم در حمام قدیمی قلعه هم رعایت می‌شد و روایت‌های نابی از روزهای پررونق این حمام نقل می‌کنند. رحمت‌الله خادم‌الحسینیه، یکی از ساکنان بریانک، درباره روزهای باشکوه قدیمی‌ترین حمام بریانک می‌گوید: «حمام مش‌غلامحسین جایی برای تبادل افکار، اطلاع‌رسانی و گره‌گشایی از گرفتاری‌ها و حتی گشایش بخت جوان‌ها بود. این حمام به غلامحسین‌خان تعلق داشت و در دو نوبت جداگانه مورد استفاده اهالی قرار می‌گرفت. نوبت حمام رفتن خانم‌ها از صبح تا عصر بود که مولود‌خانم، همسر غلامحسین‌خان، مدیریت آن را بر عهده داشت و بخش مردانه با حضور غلامحسین‌خان شروع به‌کار می‌کرد. زنان قدیمی بریانک نقل می‌کنند که مراسمی به نام دختربینی یکی از سنت‌هایی بود که در این حمام اجرا می‌شد. رسم بود که مادر داماد در حمام قول و قرارهای مراسم ازدواج پسرش را با عروس نشان‌کرده در میان می‌گذاشت. بعد از توافق طرفین هم جشن و شادمانی مختصری شکل می‌گرفت و خیلی‌ها همان توافق شفاهی را به منزله ازدواج دو جوان می‌دانستند.» حمام تاریخی قلعه بریانک که با گذشت زمان به‌طور کامل تخریب شد تا دوره پهلوی دوم که عملا پدیده‌ای به نام پاتوق محله وجود نداشت برای اهالی این محله یک پاتوق تمام‌عیار بود و بسیاری از خبرهای مهم محلی از دل حمام قدیمی به اطلاع اهالی می‌رسید. خادم‌الحسینیه در این‌باره می‌گوید: «حمام مش‌غلامحسین که معماری بسیار ساده‌ای داشت، جایی برای برپایی مراسم عقد و حنابندان جوان‌های محله بود. طبق سنت اهالی بریانک، تعدادی از دخترهای تازه نامزدشده با مجمعه‌های پر از شربت و تعدادی دیگر با مجمعه‌هایی که داخل آنها پر از لباس‌های نو بود، عروس را همراهی می‌کردند و به حمام می‌بردند تا برای مراسم عروسی آماده شود. وظیفه مادر عروس هم تهیه ناهار برای مهمان‌ها بود. وقتی داخل حمام می‌رسیدند، بقچه‌های رنگی و ترمه‌دوزی‌شده را پهن می‌کردند و لباس‌ها و وسایل مورد نیاز عروس را داخل آن می‌گذاشتند تا عروس برای مراسم آماده شود.»
در همینه زمینه :
