سیاست خارجی و تأمین منافع ملی

توضیح دفتر نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل درباره عدم‌حضور در جلسه رأی‌گیری قطعنامه اخیر مجمع عمومی درباره اقدامات میانمار علیه اقلیت روهینگیا، مستدل، کافی و قابل‌قبول به‌نظر می‌رسد که حاصل تصمیم‌گیری دستگاه دیپلماسی منبعث از آرای مراکز تصمیم‌گیری کشور است. در توضیح نمایندگی ایران در سازمان ملل آمده است: «کشورمان دو گزینه در قبال این قطعنامه داشت؛ یا مانند برخی کشورهای دوست رأی منفی بدهد که موضعی ضدمسلمانان میانمار بود یا رأی مثبت بدهد که موضعی ضد‌موضع اصولی کشور است. بنابراین راه عدم‌مشارکت در رأی‌گیری ضمن ارائه سخنرانی و محکومیت اقدامات دولت میانمار برگزیده شد.»

نباید فراموش کرد که میانمار در شورای حقوق بشر و کمیته سوم مجمع عمومی سازمان ملل متحد هیچگاه علیه ایران رأی نداده است. در رفتار غیرانسانی این کشور با اقلیت روهینگیا هیچ تردیدی وجود ندارد اما طبیعی است که براساس عرف دیپلماتیک، ایران هم در شورای حقوق بشر و کمیته سوم، علیه این کشور رأی ندهد اما همچنان بر مواضع اصولی خود علیه رفتارهای غیرانسانی دولت میانمار تأکید داشته باشد.

سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، سیاستی مستقل و در راستای تأمین منافع ملی است؛ بنابراین طبیعی است که تصمیم‌گیری و مشارکت در رأی گیری‌های سازمان ملل هم در این چارچوب حرکت کند. ایران کشوری اسلامی است اما این بدین معنی نیست که در سیاست خارجی خود از روی احساس تصمیمی به دور از منافع ملی اتخاذ کند. در دوره جنگ‌های ارامنه قره‌باغ با دولت مرکزی آذربایجان، بحران چچن با دولت مرکزی روسیه، مناقشات مسلمانان سین‌کیانگ با دولت مرکزی چین نیز سیاست‌های اعمالی جمهوری اسلامی ایران همیشه مبتنی بر واقعگرایی بوده است.

نگاهی به عملکرد دستگاه دیپلماسی کشور به‌ویژه در دولت یازدهم و در پرونده بسیار پیچیده و حساس هسته‌ای، از پختگی رفتار آن در محیط بین‌الملل و در راستای استیفای منافع ملی ایران دارد. توانایی این دستگاه چنان بوده که اوراق زرینی در تاریخ سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران رقم زده است. در پیرامون کشور ما یا در مناطق دیگر جهان رویدادهایی رخ می‌دهد که هر اعلام موضع نسجیده یا اعلام رأی بدون درنظر گرفتن عواقب تصمیم‌گیری، ممکن است خساراتی جبران‌ناپذیر برای منافع ملی کشور در پی داشته باشد. بنابراین دستگاه دیپلماسی کشور که سکاندار رفتار و منش سیاست خارجی است، نیازمند استقلال در تصمیم‌گیری‌هایی است که مبتنی بر اصل واقعگرایی در تأمین منافع ملی جمهوری اسلامی ایران است.