راز دکترین دفاعی ایران

حسام رضایی-روزنامه‌نگار

سرلشکر غلامعلی‌رشید، فرمانده قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیا(ص) چندی پیش با اشاره به دکترین دفاعی ایران گفت: جمهوری اسلامی ایران براساس دکترین دفاعی خود آغازگر هیچ جنگی در منطقه نخواهد بود، لیکن رزمایش‌های پیش‌رو در راستای آمادگی و اقتدار دفاعی و هجومی برای مقابله با هر نوع تهدید صورت می‌گیرد.

اقتدار نظامی از منظر رهبر انقلاب
دکترین نظامی رهبر انقلاب عمدتا «دفاع پایه» معطوف به دفع عوامل تهدیدکننده حاکمیت ملی است. از نگاه معظم‌له، یک ملت تنها در صورتی لایق زندگی و مستقل ماندن است که بتواند از خود دفاع کند. دفاع یک ملت از خود، صرفا برای جلوگیری از تهدیدات دشمنان باید باشد.

آیه اقتدار در چشم رهبر انقلاب
آیه60 از سوره مبارکه انفال، یکی از آیات پرتکرار در كلام رهبر انقلاب برای تعیین حدود و ثغور دکترین نظامی و دفاعی کشورمان است.
وَأَعِدّوا لَهُم مَا استَطَعتُم مِن قُوَّه و َمِن رِباطِ الخَیلِ تُرهِبونَ بِهِ عَدُوَّ‌الله وَعَدُوَّکم وَ آخَرینَ مِن دونِهِم لا تَعلَمونَهُمُ ‌الله یعلَمُهُم وَ ما تُنفِقوا مِن شَیءٍ فی سَبیلِ‌الله یوَفَّ إِلَیکم وَأَنتُم لا تُظلَمونَ
هر نیرویی در قدرت دارید، برای مقابله با آنها
[دشمنان‌]، آماده‌سازید. و (همچنین) اسب‌های ورزیده (برای میدان نبرد)، تا به وسیله آن، دشمن خدا و دشمن خویش را بترسانید. و (همچنین) گروه دیگری غیر از اینها را که شما نمی‌شناسید و خدا آنها را می‌شناسد؛ و هر چه در راه خدا(و تقویت بنیه دفاعی اسلام) انفاق کنید، به‌طور کامل به شما بازگردانده می‌شود و به شما ستم نخواهد شد.

چند جمله درباره دیدگاه رهبر انقلاب نسبت به امر دفاع
1- لزوم اتکای نیروهای مسلح به آموزش، ابتکارات عملی، ابزارها و انضباط سازمانی
2- جایگاه ویژه روحیه و صلاح دینی و اخلاقی در نیروهای مسلح
3- تأکید بر قوت و اقتدار نظامی برای جلوگیری از تهدید
4- اقتدار، امنیت، عزت و توانایی کافی در زمان لازم: از اهداف اصلی نیروهای مسلح
5- دو عامل مهم برای رفع تهدید نظامی: اقتدار دفاعی و نظامی و ایجاد ترس و رعب در دشمن
6- از بین رفتن تضمین عزت یک ملت در صورت از بین رفتن قدرت دفاع
7- جری و گستاخ شدن دشمن در صورت از بین رفتن توانایی دفاع ملت
8- لیاقت یک ملت برای زندگی کردن و مستقل ماندن در گروی دفاع

مصادیقی از دکترین «دفاع پایه» نظامی ایران:

حمله آمریکا به عراق، موسوم به جنگ اول خلیج فارس/ اسفند 1369
نتیجه:     تعدادی از نیروهای متمایل به چپ سنتی در مجلس، با تشبیه صدام به «خالد بن ولید» خواستار ورود ایران به جنگ آمریکا علیه عراق و دفاع تهران از بغداد شدند.
  ادعای چپ‌ها این بود که حمایت ایران از صدام، در واقع حمایت از یک مسلمان در برابر کفار و عمل به روح حاکم بر قانون اساسی است.
  با وجود این فضاسازی‌های کور، شورای‌عالی امنیت ملی در جلسه‌ای با حضور رهبر معظم انقلاب اسلامی با این استدلال که آمریکا و صدام هر دو برای ایران باطل هستند، رأی به بی‌طرفی موضع ایران در قبال جنگ این دو داد.

حمله طالبان به کنسولگری ایران در مزار شریف/ مرداد 1377
نتیجه حمله: شهادت 9دیپلمات و یک خبرنگار
واکنش ایران: برگزاری مانور نظامی گسترده متشکل از بیش از 70هزار نیرو در مرز ایران و افغانستان
  نیروهای چپ‌گرا که در شورای‌عالی امنیت ملی دست بالاتر را داشتند، خواستار حمله ایران به خاک افغانستان برای مقابله با طالبان شدند.
  شورای‌عالی امنیت ملی، رأی به حمله نظامی ایران به افغانستان داد اما رهبر انقلاب این رأی را رد کردند.

نوع مواجهه ایران با ماجراجویی صهیونیست ها پس از عملیات هفتم اکتبر
ایران در عین حمایت معنوی، سیاسی و لجستیکی از محور مقاومت به عنوان یک تکلیف دینی-انسانی، در جایگاه کشور قدرتمند منطقه تنها در دو موقعیت یعنی عملیات های «وعده صادق 1» و «وعده صادق 2»،به طور مستقیم وارد رویارویی با صهیونیست ها شد. این رویارویی مستقیم در واقع برآمده از دکترین نظامی-امنیتی جمهوری اسلامی است که اصل و اساس کار خود را بر دفاع از حاکمیت ملی و تمامیت ارضی گذاشته است.
 حمله به کنسولگری ایران در دمشق به‌مثابه خاک کشورمان، عامل شکل‌گیری عملیات وعده صادق1 (در تاریخ 26فروردین1403)
ترور ناجوانمردانه اسماعیل هنیه، دبیرکل حماس در تهران به‌دست صهیونیست‌ها عامل شکل‌گیری وعده صادق2 (در تاریخ 10مهر1403)


جایگاه مصلحت و عقلانیت در دکترین نظامی ایران
همانطور که دیدیم، نقض تمامیت ارضی و حاکمیت ملی، همواره 2رکن اساسی برای دکترین نظامی کشورمان بوده است اما نباید در این بین از عنصر «مصلحت‌سنجی» و «رعایت عقلانیت» غافل شد. چه آنکه ایران در ماجرای جنایت مزارشریف، با وجود رأی نهاد «شعام»، از حمله نظامی به افغانستان برای مقابله با طالبان صرف‌نظر کرد؛ چراکه این جنگ فرسایشی را بیهوده و کاملا مطابق با خواسته آمریکایی‌ها می‌دید. هر چند ایران، سال‌ها بعد و در جریان حمله آمریکا به افغانستان، به شکل دیگری انتقام خود را از این گروه گرفت.

کلام رهبر انقلاب پس از وعده‌صادق2 درباره لزوم رعایت مصلحت و عقلانیت
جمهوری اسلامی هر وظیفه‌ای در این زمینه داشته باشد، با قدرت و صلابت و قاطعیت انجام خواهد داد. ما در انجام این وظیفه، نه تعلل می‌کنیم، نه شتاب‌زده می‌شویم؛ تعلل نمی‌کنیم؛ کوتاهی نمی‌کنیم؛ دچار شتاب‌زدگی هم نمی‌شویم. آنچه منطقی است، آنچه معقول است، آنچه درست است به‌نظر تصمیم‌گیران نظامی و سیاسی، در وقت خود، در هنگام خود انجام می‌گیرد.