سرباز هخامنشی به وطن بازمی‌گردد

محمد باریکانی  | خبرنگار

سرباز هخامنشی 2518ساله‌ای که 80سال قبل از خاک ایران ربوده و سال گذشته در یک نمایشگاه هنری در نیویورک به فروش گذاشته شده بود، پیش از برپایی حراج به جرم ورود غیرقانونی به خاک آمریکا توقیف و دیوان‌عالی آن کشور رأی داد که به سرعت خاک آمریکا را ترک و به زادگاه خود در ایران بازگردانده شود.

به گزارش همشهری، بازگشت این سرباز کهنسال ایرانی به کشور پس از آن ممکن شد که یک آمریکایی ساکن منهتن تصویر او را بر بروشور یک نمایشگاه هنری در نیویورک مشاهده کرد و با انتشار این موضوع که احتمال فروختن آن وجود دارد، موجب شد ابراهیم شقاقی، معاون حقوقی سازمان میراث‌فرهنگی از آغاز پیگیری‌ها برای جلوگیری از فروش سرباز هخامنشی و استرداد او به ایران خبر دهد.

سرباز هخامنشی یکی از انبوه محافظان حک شده بر دیواره‌های تخت‌جمشید بود که به گفته بازرسان پرونده و گزارش روزنامه نیویورک تایمز، با ارزش 2/1میلیون دلار در اختیار «روپرت ویس» دلال شناخته شده آثار تاریخی در لندن و شریک او «سم فاگ» ‌بود.
پیش از این ماجرا، سر یکی از محافظان تخت‌جمشید در دهه 30میلادی از پلکان‌های تخت‌جمشید سرقت و در سال1936 از تهران خارج شده بود و بعدها به موزه هنرهای زیبای مونترال در کشور کانادا راه یافته بود.

سال2011 اما این اثر از موزه مونترال نیز سرقت شد و مردادماه سال گذشته از حراجی یک نمایشگاه هنری در محله منهتن نیویورک سر در آورد. اما اطلاع‌رسانی یک آمریکایی ساکن نیویورک و اقدام بموقع سازمان میراث فرهنگی، موجب شد تا سرباز هخامنشی ایران در حراجی منهتن توقیف شود و سرانجام دادستان آن شهر اعلام کند که هیچ فردی نمی‌تواند آثار مسروقه بفروشد و سرباز هخامنشی باید هر چه سریع‌تر به ایران بازگردانده شود.

روپرت ویس، فروشنده شناخته‌شده آثار باستانی در لندن و شریک او سم فاگ، ابتدا ادعا کردند که در یک اقدام قانونی سرباز هخامنشی ایران را از شرکت بیمه موزه هنرهای زیبای مونترال به‌دست آورده‌اند اما پس از ارائه یک جدول زمانی دقیق توسط محققان، مشخص شد که این قطعه از ایران به سرقت رفته و دلالان آثار باستانی نیز قبول کردند که اثر را برای استرداد به ایران تحویل مقامات قضایی آمریکا بدهند.

بازگشت سرباز 2/1میلیون دلاری به کشور
نیویورک‌تایمز اعلام کرده است مبلغی که برای ارزش دلاری سر سرباز هخامنشی جدا شده از دیواره تخت‌جمشید با 20سانتی‌متر طول و 20سانتی‌متر عرض برآورد شده است، یک‌میلیون و 200هزار دلار است که حراجی منهتن با اقدام بموقع ایران در جلوگیری از فروش این اثر، نتوانست آن‌را به حراج بگذارد. 

بخش حقوقی سازمان میراث فرهنگی پیش از حراج منهتن در تماس با فرد آمریکایی که از احتمال حراج نقش برجسته سرباز هخامنشی در نیویورک خبر داده بود، بلافاصله اقدام به نامه‌نگاری با وزارت خارجه کرد و تمامی جزئیات نامه‌نگاری‌ها و پرونده توقیف این اثر تاریخی که بر پوستر حراجی «تفاف» در محله منهتن نیویورک و توسط گالری هنری روپرت ویس در لندن منتشر شده بود را محرمانه نگه داشت تا دستور توقیف این اثر و استرداد آن به ایران از سوی دادستانی نیویورک صادر شود.



 تلاش شش ماهه ایران برای توقیف سرباز هخامنشی در نیویورک 

ابراهیم شقاقی، مدیرکل حقوقی سازمان میراث فرهنگی،  صنایع‌دستی و گردشگری همین دیروز در گفت‌وگو با همشهری با اشاره به 6‌ ماه تلاش‌ حقوقی برای توقیف سرباز هخامنشی در نیویورک و گرفتن حکم استرداد این اثر از دادگاه عالی نیویورک اعلام کرد: سال قبل روشن شد در حراجی نیویورک یک اثر تاریخی متعلق به ایران به فروش گذاشته شده و پس از بررسی متوجه شدیم این اثر همان سرباز هخامنشی است که بارها در کشورهای مختلف همچون کانادا و انگلستان برای فروش آن تلاش شده بود. پس از آن عکس‌ها،  مستندات و شهادت شهود را برای دادستان نیویورک ارسال کردیم تا تعلق این اثر به ایران را به اثبات برسانیم و موفق شدیم حکم توقیف اثر را بگیریم و این اثر حالا در اختیار دادستانی نیویورک است. او همچنین از صدور دستور استرداد سرباز هخامنشی به ایران در دادگاه نیویورک خبر داد که با دادخواهی روپرت ویس و شریک او که از دلالان آثار تاریخی در لندن هستند مواجه شد. شقاقی گفت: پس از دادخواهی دادگاه آمریکا حکم داد که باید ابتدا مالکیت حقوقی اثر برای استرداد اثبات شود و ما نیز از طریق آقای زاهدی مدیر دفتر ایران در لاهه پیگیر شدیم و تصاویر، شهادت شهود و... را برای ایشان ارسال کردیم تا در نهایت به صدور حکم قطعی استرداد سرباز هخامنشی در دادگاه عالی نیویورک منجر شد. او تأکید کرد: حکم دادگاه عالی نیویورک برای استرداد سر سرباز هخامنشی به ایران قطعی است و قابلیت تجدید نظر ندارد و تلاش می‌کنیم به‌زودی این اثر به ایران بازگردد.