تابستان شلوغ من

عیسی محمدی

یکی، دو روز نیست؛ پنجشنبه و جمعه نیست؛ نقل 3‌ماه تعطیلی است؛3‌ماه اوقات فراغت. حیف است اگر این زمان‌ها همینطور به حال خودشان رها بشوند؛ خدا را خوش نمی‌آید، به صلاح بنده‌ها هم نیست. به همین دلیل است که صغیر و کبیر این مملکت، دوست دارند که برای روزهای تابستان بچه‌مدرسه‌ای‌ها، برنامه‌هایی را تدارک ببینند؛ برنامه‌هایی ریز و درشت. حالا این برنامه‌ها می‌توانند درسی باشند، نیمه‌درسی و حتی غیردرسی. این زمان‌ها، باید تبدیل به ارزش افزوده بشوند و این، هدف همه این برنامه‌های ریز و درشت است. اما کدام ارگان‌ها و نهادها و سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها، به‌طور اخص دارند روی این روزهای تعطیلات کار می‌کنند و چه برنامه‌هایی دارند؟ بد نیست این گزارش را ناخنکی بزنید تا متوجه بشوید که چه خبر است.

  خاکریز اول:آموزش‌وپرورش

حکایت مدیریت اوقات فراغت بچه‌ها که می‌شود، نخستین جایی که به ذهن آدم خطور می‌کند، وزارت آموزش‌وپرورش و نهاد آموزش رسمی کشور است. بالاخره بچه‌مدرسه‌ای‌ها را باید رتق‌وفتق کنند تا تابستان خوبی داشته باشند. به قاعده هرسال هم کلی برنامه‌ریز دورشت طراحی می‌کنند تا تابستان، بیهوده سر نرود و هدر نشود. دراین ‌باره، مدیرکل فرهنگی و هنری این وزارتخانه، از برنامه‌های تابستانه پایگاه‌های اوقات فراغت آموزش‌وپرورش صحبت می‌کند و می‌گوید: «خانواده‌ها برای ثبت‌نام در پایگاه‌های تابستانی اوقات فراغت از ۶ تیرماه می‌توانند به آدرسtabestan96.medu.ir مراجعه کنند. همچنین مدارس می‌توانند برای ثبت‌نام دانش‌آموزان متقاضی به سامانهhamgam.medu.ir مراجعه کنند». حالا این برنامه‌ها چه هستند؟ علی رمضانی، اشاره می‌کند که امسال 33هزار پایگاه تابستانی در سراسر کشور، در حوزه اوقات فراغت و کلاس‌های تابستانی فعال‌اند. پیش‌بینی آنها هم برای شرکت 5میلیون دانش‌آموز در این دوره‌ها و برنامه‌هاست.

اصل، مهارت‌آموزی است

اصل این برنامه‌ها را هم براساس یادگیری مهارت بنا نهاده‌اند؛ اینکه در آخر، بالاخره این دانش‌آموزان چیزی یاد گرفته باشند، چراکه هر چه نباشد، امسال را سال حمایت از تولید کالای ایرانی نام نهاده‌اند. رمضانی می‌گوید: «تأکید بر این است که دانش‌آموزان در پایگاه‌های تابستانی یک مهارت را کسب کنند و مهارت‌های مختلفی را درنظر گرفته‌ایم، ازجمله مهارت روابط انسانی و معرفتی با هدف افزایش مهارت هویتی و بصیرتی و مهارت‌های فرهنگی و هنری با هدف فعالیت‌های نشاط‌آور و شادی‌بخش، مهارت‌های حرفه‌ای، اقتصادی و اشتغال‌زایی، همچنین ایجاد یک محیط شاداب و بانشاط در پایگاه‌های تابستانی مدنظر است و بهتر است مدیران مدارس در 3‌ماه تابستان برنامه آموزشی نداشته باشند». البته ناگفته هم نماند که ما در کشورمان، بیش از 13میلیون دانش‌آموز داریم  و اینکه تنها و در بهترین حالت 5میلیون نفر تحت پوشش این برنامه‌ها قرار می‌گیرند، به محدودیت‌های این وزارتخانه بازمی‌گردد و برای افزایش این عدد و رقم، باید دستگاه‌های دیگر ازجمله شهرداری و وزارت ورزش و جوانان هم دست‌به‌کار بشوند و همکاری کنند.


  شهرداری و حذف برنامه‌های موازی

وقتی‌که مسئولان آموزش‌وپرورش از همکاری دیگر ارگان‌ها و نهادها همچون شهرداری‌ها سخن می‌گویند، یعنی این مراکز و سازمان‌های عظیم، پتانسیل‌های فراوانی در دل خودشان دارند تا بتوانند اوقات فراغت بچه‌مدرسه‌ای‌ها را پر کنند. سراهای محله و خانه‌های فرهنگ و فرهنگسراها و دیگر مراکز مرتبط با شهرداری تهران، در این زمینه همچون یک شبکه مویرگی بزرگی عمل می‌کنند که بچه‌مدرسه‌ای‌ها، می‌توانند استفاده‌های فراوانی از آنها ببرند. به گفته ولی‌الله شجاع‌پوریان- معاون اجتماعی شهردار تهران- سابق بر این برنامه‌هایی موازی در سطح شهرداری وجود داشته که همدیگر را خنثی می‌کردند اما طبق هماهنگی‌هایی که صورت گرفته، قرار شده درباره نوع اجرای برنامه‌های فرهنگی و تابستانی، جلساتی گذاشته و برنامه‌های اضافه، حذف شود.

  جشنواره‌ای برای شادستان

شجاع‌پوریان درباره تابستان و فراغت محصلان و دانشجویان نیز می‌گوید: «تابستان به‌عنوان فصل فراغت به‌ویژه برای دانش‌آموزان و دانشجویان شناخته می‌شود. بیش از یک‌میلیون و 100هزار دانش‌آموز و قریب به 600هزار دانشجو در شهر تهران در ایام تابستان فرصت مغتنمی برای استراحت، سرگرمی، آموزش و تقویت مهارت‌های زندگی در اختیار دارند، یکی از مهم‌ترین وظایف نهادهای حاکمیتی رفع نیازها و احتیاجات شهروندان در ایام فراغت و تمهید شرایط شادی، نشاط، شادابی و تفریح و سرگرمی در جامعه است». دراین‌باره، بد نیست به جشنواره تابستانی «شادستان» در همین تابستان 97 اشاره کنیم؛ برنامه‌ای فراگیر که از ابتدای تیر آغاز شده و تا نیمه‌های شهریورماه نیز  تداوم خواهد یافت. این جشنواره، بیش از 142عنوان برنامه و فعالیت را در خود تدارک دیده که ادارات کل، سازمان‌ها و شرکت‌های زیرمجموعه معاونت اجتماعی شهرداری تهران در اجرای آنها دخالت خواهند داشت. جامعه هدف این جشنواره نیز 5گروه درنظر گرفته شده‌اند که کودکان و نوجوانان یکی از این گروه‌ها هستند.

  شب‌هایی که زنده خواهند شد

برگزاری جشنواره‌هایی برای کودکان با شعار «کودکان خود را به ما بسپارید، اوقات فراغت خود را بدون هزینه شروع کنید» و نیز جشنواره دختران برتر ازجمله برنامه‌های شهرداری برای تابستان بچه‌مدرسه‌ای‌هاست. باقی برنامه‌هایی که در مراکز فرهنگی، هنری و اجتماعی زیرمجموعه شهرداری در نقاط مختلف برگزار می‌شود و به اوقات فراغت کودکان و نوجوانان ربط پیدا می‌کند، این مواردند: جشنواره دختران تهران، جشنواره فراغتی مادران و دختران و همچنین نمایشگاه دستاوردهای دختران موفق و خلاق، تشکیل محدوده خاص دوچرخه‌سواری دختران در اطراف دریاچه چیتگر، برنامه‌های خاص کودکان از قبیل جشنواره‌های مختلف سرگرمی و بازی‌های تابستانه، بازی‌های رایانه‌ای و تورهای گردشگری، برگزاری اردوهایی با حضور ۳۰۰هزار دانش‌آموز برای حضور در موزه‌ها و آثار تاریخی تهران، طرح ارتباط با ۴هزار معلم در ۴هزار مدرسه به‌عنوان برنامه مشترک با آموزش‌وپرورش و... . همچنین 320جشنواره دیگر برای احیای شب‌های تهران درنظر گرفته شده که محصلان به همراه خانواده‌ها می‌توانند در آنها شرکت کنند. ضمن اینکه علاوه بر این برنامه‌های فوق‌العاده، برنامه‌ها و کلاس‌ها و کارگاه‌های عادی فرهنگسراها و سراهای محله و خانه‌های فرهنگ و مراکز کوثر و... به قاعده گذشته پابرجا هستند که بابت اطلاع از آنها، می‌توانید به سایت سازمان فرهنگی، هنری شهرداری تهران سرکی بزنید.


خاطره‌بازی با کانون‌های فکری

جلوتر که می‌آییم، می‌بینیم ارگان‌ها و دستگاه‌های دیگری هم در حوزه مدیریت فراغت بچه‌مدرسه‌ای‌ها فعال‌اند. معروف‌ترین آنها هم همین کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است که همانطور که از اسمش پیداست، اساسا ایجاد شده برای این دو گروه سنی. نکته جالب برنامه‌های این کانون، البته در مشاوره دادن آنهاست. چطور؟ یعنی اگر خانواده‌هایی که بچه‌مدرسه‌ای دارند، مرددند که بچه‌ها را کدام کلاس بفرستند، می‌توانند از مشاوره‌های رایگان آنها استفاده کنند. در واقع این مشاوره‌ها، نوعی مشاوره استعدادیابی برای این قشر است؛ تا ببینند هرکدام، به چه حوزه‌ای علاقه دارد.

  در مسیر یک حرفه و مهارت

از دیگر گزینه‌هایی که می‌تواند تابستان بچه‌مدرسه‌ای‌ها را پربار کند، سازمان  فنی و حرفه‌ای است. این سازمان برای 3ماه تابستان خود نیز دوره‌هایی را برگزار می‌کند. این مراکز در همه جای کشور وجود داشته و قابل مراجعه هستند. البته مراکز هم  شامل آموزشگاه‌های آزادی که زیرنظر این سازمان کار می‌کنند و نیز مراکز دولتی فنی و حرفه‌ای است. طراحی لباس، برق و ساختمان و تأسیسات، برنامه‌نویسی و مهارت‌های رایانه‌ای، پرورش محصولات کشاورزی و گیاهان مختلف و... ازجمله دوره‌های فراوان این سازمان است. کارشناسانش که می‌گویند دوره‌های آنها تابستان و غیرتابستان ندارد و همیشه برقرار است. می‌گویند دانش‌آموزان می‌توانند حتی به مراکز دولتی فنی و حرفه‌ای هم بروند، اما مشروط به اینکه ازنظر ذهنی و جسمی، قابلیت گذراندن دوره‌های سنگین را داشته باشند. از نکات جالب این سازمان، بخش مدیریت مشاوره و هدایت «آموزشی- شغلی آن است که در قالب یک سامانه، خدمات مورد نیاز مشاوره و استعدادیابی را  ارائه می‌کند. ضمن اینکه دوره‌های این سازمان، همراه با گواهینامه‌های معتبر کشوری و حتی بین‌المللی است.


دوره‌های داغ یک کانون

کارگاه‌های آموزشی و تخصصی این کانون برای تابستان بچه‌مدرسه‌ای‌ها، از چهاردهم تیرماه شروع شده است. میانگین سنی مخاطب این برنامه‌ها را هم 12تا 18سال درنظر گرفته‌اند. ثبت‌نام هم از صبح زود شروع می‌شود و تا 6عصر ادامه دارد تا خانواده‌ها و محصلان، با کمک مشاوران مختلف کانون، بتوانند راه و چاه را پیدا کنند. معروف‌ترین کلاس‌های کانون نیز جنبه هنری و فرهنگی دارد؛ ازجمله رشته‌ها و شاخه‌های بازیگری و کارگردانی تئاتر، کارگردانی نمایش عروسکی، کارگردانی فیلم کوتاه، طراحی و ساخت عروسک، فیلمنامه‌نویسی، نمایشنامه‌نویسی عروسکی، عکاسی، سرود و موسیقی، مجسمه‌سازی وعروسک گردانی، استفاده از کتابخانه‌ها و واحدهای سمعی و بصری و آموزش نویسندگی و مراکز عرضه کتاب سیار و غیرسیار و... نیز از دیگر بخش‌های جالب این کانون هستند که می‌توانند تابستان مدرسه‌ای‌ها را داغ‌تر کنند. بد نیست بدانید هم‌اکنون، مراکز ثابت فرهنگی هنری این کانون در سراسر کشور، 790تایی می‌شود؛ یعنی هرکسی در شهرستان و استان خودش، می‌تواند سری به این مراکز زده و طبق استعدادی که دارد، در دوره‌هایی شرکت کند.