کورسوی مذاکرات صلح در افغانستان

محمدامین خرمی | خبرنگار:

درحالی‌که کشتار مردم در خیابان‌های کابل و دیگر شهرهای افغانستان ادامه دارد، خبرهای ضدونقیضی از آغاز مذاکرات غیررسمی میان آمریکا و طالبان نیز منتشر شده که اندک امید آغاز مذاکرات صلح میان دولت و این گروه را تقویت کرده است.

یک هفته پس از آنکه روزنامه نیویورک‌تایمز طی گزارشی از دستور دونالد ترامپ به وزارت خارجه آمریکا برای آغاز مذاکرات با طالبان خبر داد، شبکه تلویزیونی ان‌بی‌سی به نقل از 3فرمانده ارشد طالبان اکنون خبر داده است که مذاکرات میان دیپلمات‌های ارشد وزارت خارجه آمریکا و گروهی از فرماندهان طالبان طی هفته‌های اخیر در افغانستان، قطر و امارات در جریان بوده است. این خبر اگرچه هنوز به‌طور رسمی از سوی طالبان یا وزارت خارجه آمریکا تأیید نشده اما درصورت صحت، می‌تواند نشانه‌ای برای نزدیک بودن مذاکرات صلح در افغانستان پس از 17سال کشتار و خونریزی باشد.

پیش از این سرکرده‌های طالبان به بهانه‌های مختلف در بیانیه‌های رسمی اعلام می‌کردند تا زمانی که نیروهای خارجی به‌طور کامل از افغانستان خارج نشوند، پای میز مذاکره نخواهند نشست؛ موضوعی که البته هر بار با پاسخ منفی آمریکا و دولت مرکزی افغانستان روبه‌رو می‌شد. از سوی دیگر آمریکا نیز اعلام کرده بود تا زمانی که در میدان جنگ دست بالاتر را نسبت به طالبان نداشته باشد با این گروه مذاکره نخواهد کرد. خبر مذاکرات محرمانه آمریکا و طالبان در حالی منتشر می‌شود که نیروهای این گروه دامنه حضور خود را در مناطق مختلف افغانستان همچنان گسترش می‌دهند و بر شدت حملات‌ در پایتخت و دیگر شهرهای بزرگ افزوده‌اند.

مذاکرات رو در روی نمایندگان آمریکا و طالبان، به‌معنای فاصله گرفتن 2 طرف از مواضع قبلی‌شان است. تابستان سال گذشته دونالد ترامپ بااعلام استراتژی جدید آمریکا در قبال افغانستان گفت که 2 محور اصلی آن افزایش فشار سیاسی بر پاکستان برای کشاندن طالبان به پای میز مذاکره و افزایش فشار نظامی بر طالبان برای کم کردن دامنه حملات و درنهایت پذیرش مذاکرات صلح بود. اکنون در آستانه یک سالگی این استراتژی، نهادهای اطلاعاتی و امنیتی آمریکا طی گزارش‌های جداگانه از ناموفق بودن رویکرد جدید دولت ترامپ در قبال جنگ افغانستان خبر داده‌اند.

بر این اساس، با وجود افزایش فشارهای سیاسی و قطع کمک‌های مالی آمریکا به پاکستان، اسلام‌آباد هنوز هیچ اقدام عملی برای کشاندن رهبران طالبان به مذاکرات صلح انجام نداده است. دستور ترامپ برای مذاکره دیپلمات‌های آمریکایی با طالبان را می‌توان نشانه پذیرش ناکامی استراتژی آمریکا در افغانستان تلقی کرد.

دولت افغانستان، جا مانده از مذاکرات

شورای صلح افغانستان دیروز با انتشار بیانیه‌ای خبرهای مربوط به مذاکرات میان آمریکایی‌ها و طالبان را تأیید کرد و حتی خبر داد که در این مذاکرات 5دیپلمات آمریکایی حضور داشته‌اند و فرماندهان طالبان از بیم مأموران اطلاعاتی روسیه، چین و کشورهای عربی تلاش کرده‌اند به‌طور ناشناس و جداگانه وارد قطر شوند. این شورا ضمن اعلام حمایت از «هرگونه اقدام خارجی که به مذاکرات صلح افغانستان ختم شود» یادآوری کرده که این دیدارها باید در نهایت به مذاکرات «افغان-افغان» و مذاکرات میان دولت مرکزی افغانستان و گروه طالبان منجر شود.

دولت افغانستان پیش از این در دوره باراک اوباما یکی از مخالفان اصلی مذاکرات میان آمریکا و طالبان بود و از بیم منزوی شدن در معادلات افغانستان، زمینه برای این مذاکرات را هرگز فراهم نکرد. طی هفته‌های اخیر با سفر مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا به کابل و همچنین سفرهای متعدد آلیس ولز، معاون او به کابل و اسلام‌آباد به‌نظر می‌رسد دولت اشرف‌غنی با آغاز مذاکرات غیررسمی میان آمریکایی‌ها و فرماندهان طالبان به این امید که زمینه‌ساز مذاکرات صلح در افغانستان شود، موافقت کرده باشد.

مقام‌های دولت افغانستان که اکنون اندکی به آغاز مذاکرات صلح امیدوار شده‌اند، اعلام کرده‌اند احتمالا به مناسبت عید قربان به‌صورت یکجانبه با طالبان اعلام آتش‌بس خواهند کرد؛ اقدامی که پیش از این در عید فطر برای نخستین‌بار مورد آزمون قرار گرفت اما با آغاز دوباره حملات از سوی طالبان ادامه پیدا نکرد. با این همه امید به صلح در میان آتش جنگ، بار دیگر به افغانستان بازگشته است.