محصول مشترک مارکوف و لرزاده
موضوع: خانه امین‌لشکر
ویژگی: یکی از قدیمی‌ترین بناهای تاریخی تهران که به دوره ناصری تعلق دارد
***
امین لشکر، وزیر گمرک‌خانه و رئیس خالصجات دوره ناصری که یکی از بانفوذترین رجال قاجار بود و مناصب مهم لشکری و کشوری داشت، عمارت باشکوهش را در اودلاجان بنا کرد.
داریوش شهبازی، تهران‌پژوه درباره ماجراهای خانه تاریخی امین لشکر می‌گوید: «این خانه یکی از مجلل‌ترین عمارت‌های محله در دوره قاجار به‌حساب می‌آمد. امین‌لشکر بعد از ورشکستگی و عزل از مقام و منصب‌های مهمی که یدک می‌کشید این خانه را در ازای پرداخت بدهی به ناصرالدین‌شاه بخشید. طبق ادعایی که در کتاب «روزنامه خاطرات اعتمادالسلطنه» مطرح شده، ناصرالدین شاه این خانه را به 15هزار تومان به امین‌الدوله فروخت.»
عمارت تاریخی امین‌لشکر را میرزا مهدی‌خان شقاقی، نخستین مهندس معمار ایران که خودش بچه سنگلج بود طراحی کرد. شهبازی درباره سیر تکاملی این خانه تاریخی در دوره ناصری می‌گوید: «خانه امین لشکر در ابتدا راهی به میدان توپخانه نداشت اما امین لشکر مبلغی به ناصرالدین‌شاه پرداخت کرد تا اجازه بدهد ایوانی مشرف به میدان توپخانه بسازد. مهندس شقاقی ایوان این خانه را با گچبری و تجملات بسیار تزئین کرد و یک در هم رو به میدان توپخانه باز شد تا شمایل زیباتری پیدا کند. خانه امین‌لشکر گچ‌کاری، آینه‌کاری و کاشی‌کاری‌های چشم‌نوازی دارد اما عمده شهرتش را مدیون استحکامی است که به‌واسطه پایه‌ریزی صحیح و اصولی پیدا کرد و جزو مستحکم‌ترین خانه‌های تاریخی تهران به‌حساب می‌آید.»
خانه امین لشکر با گذشت زمان و در دوره پهلوی اول تکامل پیدا کرد و گروهی از مشهورترین معماران ایرانی و اروپایی مسئولیت تزئینات داخلی آن را بر عهده داشتند. شهبازی می‌گوید: «بخش‌هایی از خانه امین‌لشکر توسط مارکوف، معمار مشهور روسی و بخش‌هایی دیگر توسط آرچیبالد اسکات، معمار انگلیسی ساخته شده و استاد لرزاده هم طراحی آجرکاری و سردرهای خانه را در دوره پهلوی اول بر عهده داشته است. نکته دیگر این است که بخش‌هایی از این خانه معماری رومی دارد و بخش‌های دیگری به سبک معماری ایرانی و مثل مسجد سپهسالار با کاشی‌کاری معرق و مقرنس‌کاری و کاسه‌سازی تزئین شده است. چند بادگیر هم برای این خانه طراحی شده بود که به‌نظر می‌رسد همراه بخش‌های دیگر این خانه تاریخی تخریب شده است.»
در همینه زمینه :
