تاکسی‌ها در ترافیک نمی‌مانند

 مهدی اسماعیل‌پور-روزنامه‌نگار

بزرگراه شهید همت که از تقاطع بزرگراه آیت‌الله مهدوی کنی در غرب تهران شروع می‌شود و تا بزرگراه شهید صیاد شیرازی در شرق امتداد دارد، یکی از شلوغ‌ترین و پرترافیک‌ترین معابر بزرگراهی شهر تهران محسوب می‌شود. تردد در این بزرگراه اغلب پرحجم و زمان بر است. حالا سازمان ترافیک شهرداری تهران به‌دنبال اجرای طرحی به نام HOV در بزرگراه شهیدهمت است که مسیر ویژه‌ای را برای تردد وسایل حمل‌ونقل عمومی‌ باز می‌کند تا فارغ از ترافیک، مسافران را به مقصد برساند اما چنین طرحی چطور امکان‌پذیر می‌شود؟


 چه خودروهایی می‌توانند عبور کنند؟
مسیر HOV درواقع ویژه عبورخودروهای بخش حمل‌ونقل عمومی‌ شامل تاکسی، ون، مینی‌بوس و شاتل تاکسی‌هاست، به شرطی که حداقل 3سرنشین داشته باشند. به‌عبارت دیگر حتی تاکسی‌ها یا ون‌هایی که مسافر دربستی بزنند و 2مسافر داشته باشند به عبور از این مسیر ویژه مجاز نیستند و حکم همان خودرو‌های شخصی را دارند. البته پیش‌بینی شده این طرح در مراحل بعد از شروع اجرا در آینده با هدف کاهش خودروهای تک‌سرنشین، گسترده‌تر شود و خودروهای شخصی که تک‌سرنشین نیستند و همه صندلی‌هایش پر است بتوانند از این مسیر تردد کنند.

 نحوه اجرا به چه صورت است؟
جزئیات این طرح در مجموعه حمل‌ونقل و ترافیک شهر تهران و در ادامه پلیس راهور و دیگر بخش‌های مرتبط درحال بررسی است. به‌گفته مجریان طرح، هرچند کارکرد مسیر ویژه شبیه به خطوط بی‌آرتی است، اما خبری از گاردریل و مسدودسازی مسیر نخواهد بود و فقط با یک خط ممتد این مسیر از بزرگراه جدا می‌شود. برای کنترل و جلوگیری از ورود خودروهای غیرمجاز هم از ابزار تابلوها و علائم هشدار‌دهنده و دوربین‌های نظارتی و همچنین مأموران پلیس راهور استفاده و خودروهای متخلف جریمه می‌‌شوند.


 از کی شروع می‌شود؟
زمان اجرای طرح هنوز دقیق مشخص نشده است. اما به‌گفته مجریان اجرای طرح مصوب و قطعی شده و اکنون درمرحله تصمیم‌گیری درباره نحوه اجرا و جزئیات مربوط به آن و هماهنگی با دستگاه‌های مرتبط به‌ویژه پلیس راهور است. پس از نهایی شدن این مرحله، نوبت به عملیات اجرایی یعنی خط‌کشی و نصب علائم و تابلوها و دوربین‌های نظارتی و... خواهد رسید. با توجه به این موضوع بعید است که امکان اجرای طرح مسیر ویژه حمل‌ونقل همگانی(HOV) در شهر تهران تا پایان سال وجود داشته باشد.

 در چه محدوده‌ای اجرا می‌شود؟
در مرحله اول اجرای این طرح مسیر رفت و برگشت بزرگراه شهید همت انتخاب شده است. یعنی از حوالی دریاچه چیتگر تا بزرگراه شهید صیاد شیرازی به اجرا در‌می‌آید و یک مسیر ویژه به‌خودروهای حمل ونقل همگانی اختصاص می‌یابد. این طرح پس از نهایی شدن در مرحله اول در محدوده پیاده‌سازی‌ خواهد شد تا مشکلات و ضعف‌های احتمالی آن در اجرا شناسایی شود و نتیجه و بازخورد آن بررسی شود. درصورت کسب موفقیت در دیگر بزرگراه‌ها هم بسط و گسترش می‌یابد و شبکه‌ای ازمسیر ویژه حمل‌ونقل همگانی درشبکه بزرگراهی شکل مي‌گیرد.

امتیاز‌دادن به حمل‌ونقل عمومی‌
سرهنگ احسان مومنی، معاون عملیات پلیس راهور تهران بزرگ:اجرای طرح مسیر ویژه حمل‌ونقل همگانی(HOV) هنوز به پلیس راهور تهران ابلاغ نشده است، اما پلیس راهور موافق هر طرحی برای تشویق و ترغیب شهروندان به استفاده از حمل‌ونقل عمومی‌ به جای خودروهای شخصی است. این طرح در برخی از کشورهای دنیا هم اجرا شده، چون برای استفاده‌کنندگان از حمل‌ونقل عمومی‌ باید امتیازاتی درنظر گرفته شود و اگر قرار باشد تاکسی و ون هم مانند خودروی تک‌سرنشین پشت ترافیک بماند خب چه دلیلی دارد که مردم از حمل‌ونقل عمومی‌ استفاده کنند؟ کسی که از حمل‌ونقل عمومی‌ استفاده می‌کند باید امتیازی نسبت به‌خودروهای تک‌سرنشین و شخصی داشته باشد و کسی که از خودروي شخصی استفاده می‌کند باید هزینه‌هایی مانند معطل ماندن درترافیک را هم به جان بخرد. یک تاکسی پر به جای خودروهای تک‌سرنشین یعنی حضور یک خودرو به جای 4خودرو در خیابان‌های شهر که تصور کنید درمجموع چه تأثیر بزرگی بر حمل‌ونقل پایتخت خواهد گذاشت. البته این قبیل برنامه‌ها فعلا نقش مسکن را دارد و زمانی می‌توانیم پرقدرت به سمت استفاده از حمل‌ونقل عمومی‌ به جای خودروهای شخصی برویم که به تعداد کافی ناوگان مترو ، اتوبوس و تاکسی وجود داشته باشد و پراکندگی ایستگاه‌های مترو، اتوبوس و تاکسی به‌نحوی باشد که به خوبی تمام بخش‌های شهر را پوشش دهد.

تشویق مردم به استفاده از وسایل همگانی
پوریا علیمردانی، مدیرعامل سازمان حمل‌ونقل و ترافیک شهر تهران:در مسیرهای طولانی که امکان ایجاد خط «انبوه‌بر» نیست، این خط راهی برای تشویق مردم به استفاده از وسایل همگانی و جمعی است که ما امیدواریم به فرهنگ غالب و رفتار ترافیکی شهروندان تهرانی تبدیل شود.