پایان مرد کم‌ثمر

بهروز رسایلی

  شاید اگر بعد از شکست دور از انتظار سپاهان مقابل شارجه خبر کناره‌گیری ژوزه مورایس منتشر می‌شد، هواداران فوتبال کمتر تعجب می‌کردند. با این حال با وجود آن شکست، سرمربی پرتغالی به ایران آمد، در جریان تساوی 2-2مقابل فولاد هم تیمش را رهبری کرد و نهایتا پس از پیروزی یک بر صفر مقابل آلومینیوم اراک، تصمیم به استعفا گرفت. پیروزی در این مسابقه باعث شد سپاهان با تعداد بازی بیشتر به صدر جدول برسد اما وقتی مورایس در نشست خبری پس از پایان دیدار حاضر نشد و مسئولان سپاهان هم علت آن را «جو نامناسب ورزشگاه» دانستند، روشن بود که اتفاقاتی رخ داده. به همین شکل، ساعتی بعد خبر استعفای مورایس منتشر شد و صبح روز بعد، خیلی سریع و ناگهانی خبر رسید سپاهان با کناره‌گیری مورایس موافقت کرده و مسئولیت تیم فعلا بر عهده آلمیدا، دستیار او خواهد بود. به این ترتیب دوران 2 سال‌ونیمه حضور مورایس در ایران به سر رسید؛ مردی که شاید بشود گفت خروجی کارش تناسب چندانی با این همه هزینه، امکانات و البته فرصتی که در اختیار او قرار گرفت، نداشت.

   تقریبا شبیه محرم
مورایس در حالی به ماموریتش در سپاهان پایان داد که نتایج و عملکرد او تفاوت معنا‌داری با کارنامه محرم نویدکیا نداشت. در حقیقت بعد از یک مقام دومی و یک سومی در لیگ برتر، با محرم قطع همکاری شد تا مورایس با هزینه بسیار بالا و دستیاران پرشمار به ایران بیاید و یک مقام دومی و یک رتبه سومی به‌دست بیاورد! تیم او البته فصل گذشته قهرمان جام‌حذفی شد اما انتظار هواداران خیلی بیشتر از این حرف‌ها بود؛ مخصوصا که این قهرمانی حذفی هم در مسیری بدون برخورد با سرخابی‌های پایتخت محقق شد. بسیاری عقیده دارند باشگاه سپاهان بدش نمی‌آمد از مدت‌ها قبل با مورایس قطع همکاری کند اما رقم بالای قرارداد او مانع از اتخاذ چنین تصمیمی می‌شد. حالا اما استعفای مورایس و منتفی شدن پرداخت غرامت، دست آنها را باز گذاشته است.

   فاجعه آسیایی، خارجی‌های بی‌کیفیت
اگر قرار باشد به دو پاشنه آشیل مهم کارنامه مورایس در ایران اشاره کنیم، باید سراغ نتایج او در مسابقات آسیایی و نیز خریدهای خارجی اغلب ناموفقش برویم. در آسیا که وضع بسیار بد است. سپاهان در پلی‌آف اول لیگ نخبگان آسیا در خانه 4گل از شباب‌الاهلی خورد و شانس حضور در این مسابقات را از دست داد. آنها حتی در سطح دوم بازی‌های قاره‌ای، یعنی لیگ نخبگان هم وضع بدی دارند و به‌خصوص بعد از شکست مقابل شارجه، در آستانه حذف از مرحله گروهی قرار گرفته‌اند. آمار می‌گوید مورایس در 7بازی آسیایی آخرش 6بار بازنده شد و فقط یک مسابقه را برد، 17گل خورد و فقط 10گل زد که به‌معنای واقعی کلمه فاجعه‌بار است. از سوی دیگر 3فصل انجام نقل‌وانتقالات در سپاهان با نظر مورایس، منجر به حضور بازیکنان خارجی زیادی در این تیم شد که خیلی از آنها واقعا جواب ندادند؛ از ایگور کاتاتائو، مانوئل فرناندز و الویس کامسوبا تا رناتو داسیلویرا. حقیقت آن است که اگر یک مربی ایرانی این همه خرید خارجی ضعیف انجام می‌داد، رسانه‌ها هزار بار پوستش را کنده بودند و کلی برایش شایعه درست می‌کردند اما مورایس غالبا در حاشیه امن قرار داشت و زیاد در موردش سخت نمی‌گرفتند.

«پایان کار ژوزه مورایس در سپاهان» مهم‌ترین خبر روز گذشته فوتبال ایران بود. سرمربی پرتغالی جمعه‌شب و بعد از بازی با آلومینیوم استعفای خودش را اعلام کرد و صبح دیروز باشگاه سپاهان خبر رفتن او را رسمی کرد. استعفای مورایس دقیقا بعد از مسابقه‌ای انجام شد که او با برتری مقابل آلومینیوم دوباره به صدر جدول برگشت و البته این کار را تقریبا با تیم دوم سپاهان انجام داد. سرمربی 3سال اخیر سپاهان در آخرین مسابقه‌اش با انجام 10تغییر در ترکیب 11نفره، یک رکورد جدید در لیگ برتر ایران به‌جا گذاشت و با وجود این 3امتیاز و صدرنشینی را به‌دست آورد. او در این فصل 6برد، 2مساوی و یک باخت در لیگ برتر و یک برد و 3باخت در آسیا برای سپاهان کسب کرده، اما آمار برد و باخت‌های او در کل دوران حضورش به چه شکل بوده است؟

   42 برد در 69 مسابقه
مورایس 2فصل با سپاهان در لیگ برتر ایران حاضر بود و فصل نصفه‌ونیمه امسال، سومین فصل او محسوب می‌شد. سرمربی پرتغالی دقیقا فصل بعد از قهرمانی استقلال به لیگ برتر ایران آمد و جالب اینکه رکورد شکست‌ناپذیری استقلال را در همان نخستین بازی فصل در ورزشگاه آزادی متوقف کرد. البته استقلال با فرهاد مجیدی به رکورد 30بازی رسید و مورایس این تیم را با هدایت ساپینتو شکست داد. کارنامه مورایس در آن فصل 19برد، 8مساوی، 3باخت، 49گل زده، 17گل خورده و کسب رتبه دوم لیگ برتر بود؛ رتبه‌ای که به‌خاطر مساوی غیرمنتظره مقابل ملوان از اولی به دومی تغییر کرد. فصل بعد نتایج سپاهان و مورایس افت کرد. زردپوشان در لیگ23 با 17برد، 6مساوی، 7باخت، 53گل زده و 26گل خورده سوم شدند. مورایس در فصل دوم بیش از فصل اول گل زد و بیشتر هم گل خورد؛ 8امتیاز کمتر گرفت و یک رتبه پایین‌تر نشست. فصل سوم هم که با 6برد، 2مساوی و یک باخت برای او تمام‌شده تا مجموع نتایجش در لیگ برتر به 42برد، 16مساوی و 11باخت برسد.

   بهترین تیم تهاجمی لیگ
مورایس با کسب 142 امتیاز طی 69بازی لیگ برتری خودش به میانگین 2.06امتیاز در هر بازی رسید؛ چیزی بالاتر از آنچه میانگین لازم برای قهرمانی در لیگ برتر ایران خوانده می‌شد و البته 3-2 فصلی است که دیگر برای قهرمان‌شدن کافی نیست. از آمارهای جالبی که مورایس در لیگ برتر به جا گذاشت، پیشتازی او در ایجاد موقعیت و گلزنی است. طی 2سال و اندی که مورایس در لیگ برتر ایران حضور داشت، هیچ تیم دیگری به اندازه سپاهان موفق به خلق موقعیت و گلزنی در این لیگ نشد. او میانگین 13.55شوت، 4.62 شوت داخل چارچوب، 1.65 امید گل و 1.68 گل در هر بازی را طی این مدت به جا گذاشت که در تمامی این آیتم‌ها تیم اول لیگ طی این مدت بوده است. علاوه بر این آیتم‌های تهاجمی، تیم او درگیرانه‌ترین بازی‌ها را هم انجام داده و میانگین 14.19خطایی که تیم او در هر بازی روی بازیکنان حریف انجام داده نیز بالاترین میزان خطا در میان تیم‌های لیگ برتری است.

   تیم دوم بعد از قرمزها
اینکه تیم مورایس در آیتم‌های تهاجمی برترین تیم لیگ بوده، دلیل بر این نیست که او در سایر بخش‌ها ضعیف عمل کرده است. تیم او در بقیه آیتم‌ها نیز آمار بدی ندارد اما در رتبه اول قرار نگرفته است. او با میانگین 0.71گل خورده در هر بازی دومین تیم موفق لیگ در گل نخوردن بوده است. ضمن اینکه میانگین مالکیت توپش در هر بازی 56درصد، میانگین پاس‌ها 470پاس در هر مسابقه و دقت پاس بازیکنانش 82درصد بوده که در همه این بخش‌ها هم دومین تیم موفق لیگ برتر بوده است. میانگین امتیاز 2.06در هر مسابقه، تیم مورایس را از لحاظ امتیازگیری هم به دومین تیم موفق لیگ طی این مدت بدل کرده و فقط پرسپولیس طی این 2سال و چند‌ماه توانسته بیشتر از سپاهان در لیگ امتیاز جمع کند.

   آسیا؛ پاشنه آشیل ژوزه
ژوزه مورایس در لیگ‌های آسیایی به اندازه لیگ برتر ایران موفق نبود و میانگین امتیازگیری او در آسیا این موضوع را کاملا اثبات می‌کند. او طی 11مسابقه آسیایی با سپاهان به 4برد، یک مساوی و 6باخت رسید که باخت انضباطی و 3بر صفر مقابل الاتحاد در این آمار محاسبه نشده است. البته بردهای پرگل در آسیا به تیم مورایس مجال داد که در اینجا هم به لحاظ گلزنی وضعیت خوبی داشته باشد. سپاهان فصل گذشته در گروه خودش به 3برد، یک مساوی و 2باخت رسید و صعود کرد اما در یک‌هشتم نهایی با 2باخت مقابل الهلال حذف شد. امسال زردپوشان با شکست 4بر یک در پلی‌آف کار خود را آغاز کردند و بعدا در لیگ دوم قهرمانان هم به یک برد و 2باخت رسیدند. اساسا خیلی از انتقادات هواداران سپاهان که بالاخره منجر به استعفای مورایس شد، به‌دلیل همین نتایج ضعیف در آسیا بود.

   2حذف و یک جام
تنها جامی که مورایس با سپاهان به دست آورد، جام‌حذفی ایران بود که همین فصل گذشته یعنی در آخرین دوره‌اش شاهد قهرمانی اصفهانی‌ها با هدایت این سرمربی پرتغالی شد. مورایس در فصل اول فقط تیمی از اسلامشهر را برد و بلافاصله با مساوی یک - یک و شکست در ضربات پنالتی مقابل آلومینیوم اراک حذف شد. در فصل دوم هم همین سناریو برای مورایس تکرار شد. تیم او سایپای دسته‌اولی را 3بر صفر برد و مقابل پرسپولیس در زمین خودش 4بر 2 شکست خورد و حذف شد. در فصل سوم بالاخره مورایس توانست لیگ‌برتری‌ها را هم در جام حذفی ببرد. تیم او به‌ترتیب شمس‌آذر قزوین، پالایش نفت بندرعباس، ملوان انزلی، گل‌گهر سیرجان و مس رفسنجان را شکست داد و کار تمامی این تیم‌ها را هم در وقت قانونی تمام کرد. به این ترتیب 7برد، یک مساوی و یک باخت، مجموع نتایج مورایس در جام‌های حذفی را شکل داده است.