10سالگی میلاد یک برج
وضعیت نگهداری از برج میلاد به روایت طراح برج، سازنده و عضو شورای شهر تهران
محمود مولایی | خبر‌نگار:
حال برج میلاد خوب است؟ پاسخ طراح برج میلاد تهران به این سؤال منفی است. سازنده برج هم نگران است. یکی از مسئولان پیشین نگهداری برج هم همین نظر را دارد. معاون نظارت شورای‌عالی شهر تهران هم می‌گوید که وضعیت نگهداری از برج مناسب نیست اما مدیرعامل برج میلاد معتقد است که همه‌‌چیز خوب است و از برج میلاد به بهترین شکل ممکن نگهداری می‌شود. 10سال از بهره‌برداری برج میلاد می‌گذرد. معمولا در تمام دنیا پروژه‌هایی به این ابعاد، با سازوکار بسیار دقیق و منظم نگهداری می‌شوند. سازنده برج میلاد می‌گوید که در همان سال‌های ساخت، 43نفر برای نگهداری از برج میلاد توسط شرکت‌های خارجی که تجربه این کار را داشتند، آموزش دیدند اما در دوره مدیریت پیشین همه آنها اخراج شدند. قرار بود که برج میلاد برج مخابراتی تهران باشد. در تمام رده‌بندی‌های بین‌المللی این برج ششمین برج مخابراتی جهان لقب گرفت اما با گذشت 10سال از بهره‌برداری آن، هنوز این برج عملکرد مخابراتی نیافته است. البته این نکته‌ای است که همه روی آن متفق‌القول‌اند؛ از طراح و سازنده و مدیرعامل برج گرفته تا عضو شورای شهر. یکی از مسئولان نگهداری برج میلاد می‌گوید: «وضعیت فرسایش خاک در این مجموعه چندان که باید مورد توجه قرار نگرفته‌است. این وضعیت در مورد کنترل وضعیت آب‌های سطحی برج هم وجود دارد.
آب در همه جای سایت برج میلاد در جریان است و باید تحت کنترل جدی باشد. این وضعیت در مورد محوطه برج میلاد باید به‌درستی اجرا شود.» او نمی‌خواهد نامش در این گزارش ذکر شود اما اطلاعات کاملی از برج در اختیار ما می‌گذارد: «نگهداری از برج به چند بخش تقسیم می‌شود. اگر تنها در مورد خود برج میلاد بخواهیم صحبت کنیم، نگهداری ساختمان و تاسیسات آن دارای اهمیت است. همچنین امروزه نگهداری‌های پیشرفته‌تری هم هست که روی ساختمان‌های مهم انجام می‌شود. برای مثال رفتارسنجی سازه برج یکی از بحث‌های اصلی در نگهداری محسوب می‌شود. مانیتورینگ سازه برج شامل یکسری سنسورهایی است که تغییرات مختلف را در جاهای مختلف سازه برج در هنگام به‌وجود آمدن مشکل نشان می‌دهد. این سیستم 10سال است که در برج نصب شده و هر اتفاقی در برج بیفتد توسط این سنسور رصد می‌شود. در بحث نگهداری اما این سیستم کاملا باید به‌روز باشد و البته ما باید اطمینان حاصل کنیم که مانیتورینگ سازه اطلاعات صحیح می‌دهد. علاوه بر اهمیت نگهداری از سازه بحث بازدیدهای دوره‌ای و چشمی هم وجود دارد. بتن برج احتیاج به بازدید چشمی دوره‌ای دارد. ممکن است در بتن برج ترک سطحی یا حتی عمقی به‌وجود بیاید.» او در ادامه گفت: «در بخش سازه فلزی برج هم باید چنین اتفاقی رخ دهد. اتصال سازه رأس برج میلاد به شفت بتنی برج به وسیله تعداد زیادی پیچ صورت گرفته که به‌طور مرتب باید بازدید شود. اتصال دکل فلزی برج به شفت بتنی نیز یکسری پیچ دارد. اینها مسائل عجیب و غریبی نیست و در سازههای بزرگ تجربه شده است.»
وضعیت نگهداری از برج ضعیف است
محمدرضا حافظی، طراح برج میلاد
برج میلاد دارای نواقصی است. بخش‌هایی از برج باید تکمیل می‌شد. یکی از نکات مهم این بود که سقف لابی باید تکمیل می‌شد و در واقع طرح آن، این نبود. سقف لابی هم مشکلات فنی به‌علت آب و باران دارد و هم به جهت معماری دارای مشکلاتی است. حوض آبی که در مجموعه ورودی قرار دارد و به اسم لابی معروف است نیز ناقص مانده و کیفیت معماری‌اش خیلی پایین است. برج میلاد به‌گونه‌ای طراحی شده که شهروندان از منظره شب تهران استفاده کنند. به‌نظر من، ساعات بهره‌برداری‌اش هر قدر به ساعات شب منتقل شود، بهتر است. در مورد نگهداشت برج و موضوع تاسیسات مکانیکی و الکتریکی حساسیت بسیار زیادی باید اعمال شود. محوطه اطراف برج و به‌ویژه در قسمت جنوب (فاصله پارک نصر تا بزرگراه حکیم) باید با حساسیت ویژه نگهداری شود؛ چون ممکن است خطرات خیلی جدی و غیرقابل جبرانی برای برج ایجاد کند. من به لحاظ فنی نمی‌توانم اظهارنظر کنم و بگویم که آن گود برج روی خود برج اثر می‌گذارد یا نه. اگر هم اثر بگذارد فوری اتفاق نمی‌افتد و زمان می‌برد. اما اساسا نگه‌داشتن آن گود قطعا یک تهدید محسوب می‌شود. اصلا چرا در یک نقطه مهمی در شهر یک گود به‌مدت طولانی رها می‌شود. با همه اینها، عموما نگهداری ما در پروژه‌هایی مانند برج میلاد ضعیف است. در مجموع باید برج میلاد به‌طور دوره‌ای بازرسی شده و نقص‌های آن مشخص شود.
لزوم تعیین تکلیف سریع گود برج میلاد
مدیرکل معماری و ساختمان شهرداری تهران با بیان اینکه عمر مفید مقاوم‌سازی گود به اتمام رسیده‌است، بر لزوم تعیین تکلیف هرچه سریع‌تر این گود تأکید کرد. حمید موسوی در گفت‌وگو با ایسنا، در مورد آخرین وضعیت گود رها شده برج میلاد با بیان اینکه گود مجاور برج میلاد حدودا 4متر عمق دارد و زیاد نیست گفت: البته به واسطه اینکه این گود در کنار برج میلاد قرار دارد و با توجه به شرایطش برابر مفاد مقررات ملی ساختمان گود پرخطر محسوب می‌شود. او با بیان اینکه در سال 91، پروانه ساخت در این منطقه صادر شد تا پروژه‌ای مشارکتی ساخته شود، ادامه داد: اما تاکنون عملیات اجرایی برای ساخت‌وساز در این گود بعد از صدور پروانه انجام نشده‌است که حالا باید هر چه سریع‌تر این گود باقی مانده تعیین تکلیف شود که در این زمینه شهرداری منطقه2، مدیریت برج میلاد و... مکاتباتی در مورد پیگیری این گود انجام داده‌اند. موسوی با بیان اینکه پروانه ساخت در زمین مجاور برج (گود برج) باطل شده اما مالک می‌تواند با تمدید پروانه کار اجرایی را شروع کند، گفت: بنا بر آخرین مانیتورینگ خاک، وضعیت گود به‌گونه‌ای است که باید هرچه سریع‌تر عملیات عمرانی و ساختمانی شروع شده و یا گود پر شود؛ چراکه عمر مفید مقاوم‌سازی گود به اتمام رسیده‌است. قرار بود سازمان سرمایه‌گذاری شهرداری تهران با مشارکت بنیاد تعاون ناجا هتلی دوقلو در مجاور برج میلاد و در محل فعلی گود ایجاد کنند، اما بنا به دلایلی این مهم انجام نشده و تنها یک گود 4متری در مجاورت سالن همایش‌های برج میلاد باقی مانده‌است.
برج نیازمند پایش است و این پایش کامل نیست
افشین حبیب‌زاده، معاون نظارت شورای شهر تهران
در آخرین گزارشی که در حضور مدیریت برج، تعدادی از اعضای شورا و شهردار منطقه2مورد بررسی قرار گرفت، نظر مدیریت برج این بود که هم‌اکنون به لحاظ پایش ایمنی برج مشکل خاصی وجود ندارد. درواقع پیمانکاری که مسئولیت این کار را برعهده دارد، این پایش را انجام می‌دهد. اما گزارشی که طراح برج در آن نشست ارائه کرد، نشان می‌دهد که علاوه بر پایش، ایمنی برج نیازمند بررسی‌های بیشتری است. این می‌طلبد که در حوزه نگهداشت برج توجه بیشتری به‌صورت گیرد. اساسا ما در شهر تهران و در پروژه‌های مختلف حتی پل‌ها، تونل‌ها و راه‌ها نیازمند توجه بیشتری هستیم. این موضوع باید به‌طور مشخص متولی واحدی در شهر تهران داشته باشد. ما فکر می‌کنیم که معاونت فنی و عمرانی شهرداری می‌تواند متولی خوبی برای تمرکز و پایش پروژه‌ها و سازههای مختلف باشد؛ ازجمله برج میلاد. به هر حال، همچنان نظرمان بر این است که سازه‌هایی مانند برج میلاد نیازمند پایش مستمر است. الان پایشی که صورت می‌گیرد، نمی‌شود گفت که کامل است. موارد ضروری دیگری علاوه بر مانیتورینگ دائمی نیاز است و پایش برج باید به‌طور کامل صورت گیرد. به‌نظر من، موضوع مرکز همایش‌ها متفاوت از برج است. اما مسئله نگهداشت برج خیلی هم نگران‌کننده نیست. با توجه به گزارش مدیریت برج، پایش‌های ضروری در حال انجام است و اساسا نوع طراحی و ساخت به‌گونه‌ای است که آن ایمنی لازم را دارد اما آنچه در گزارش طراح برج بود، نیازمند توجه بیشتری است.
اخبار خوبی درباره نگهداشت برج به من نمی‌رسد
سیدرضا میرصادقی، سازنده برج میلاد
خوشبختانه برج میلاد بعد از ساخت با استقبال بسیاری از مردم روبه‌رو و به‌عنوان نماد جمهوری اسلامی شناخته شد. حالا هجمه انتقادهایی هم به این برج به‌عنوان هویت شهر تهران می‌شود، ولی با همه اینها استقبال از این برج خیلی زیاد است. امروز باید ببینیم که برج میلاد چه جایگاهی دارد. البته بخشی از طرح اولیه برج هنوز پیاده‌سازی نشده است؛ یعنی هنوز این برج را به‌عنوان برج مخابراتی به شکلی جدی در شهر تهران نمی‌شناسند. رویکرد صداوسیما هم نسبت به این برج هنوز درگیر سیاست‌ها و اختلاف بین این سازمان و شهرداری است. درواقع هنوز عملکرد برج به آنچه پیش‌بینی شده بود، نرسیده‌است؛ با اینکه زیرساخت‌هایش حتی بالاتر از استانداردهای صداوسیما و مخابرات است. متأسفانه در بحث نگهداری تجهیزات و تاسیسات برج میلاد اخبار خوبی شنیده نمی‌شود؛ طوری که حتی تجهیزات ذخیره‌اش را هم به‌کار گرفته‌اند، ولی تجهیزات اصلی نیاز به تعمیر اساسی دارد. برخی هشدارها حکایت از این دارد که ممکن است به‌زودی تجهیزات ذخیره برج هم که به‌کار گرفته شده، از بین برود. در مرکز همایش‌ها گود 15متری برای فاز 2برج میلاد برداشته شده، ولی هنوز بلاتکلیف مانده‌است. همین گود می‌تواند خطراتی را برای مرکز همایش‌ها داشته باشد. البته شایعات مختلفی درباره احتمال نشست برج بابت این گود شنیده شده‌است. من سال قبل رفتم و از نزدیک مشاهده کردم. واقعیت این است که نشست برج محتمل نیست، ولی برای پارکینگ‌های مرکز همایش احتمال نشست وجود دارد. سال گذشته من ترک‌های پارکینگ را دیدم، فعلا این ترک‌ها نمی‌تواند بحران‌ساز باشد اما ادامه روند فعلی و ماندن گود بدون پایدارسازی می‌تواند بحران‌ساز شود.
در مجموع، حدود 30 تا 32میلیارد تومان نیاز است تا برج میلاد به شرایط 10سال پیش برگردد؛ البته این مبلغ را پارسال عنوان کردم. مدیریت نگهداری در شهرداری تهران برای چنین اموری سابقه و ریشه ندارد. متأسفانه در دوره گذشته شهرداری، تغییر چندین‌باره مدیریت نگهداری برج سبب شد که افراد متخصص و کارآمد از کار برکنار شوند. در سال86 و 87 تعداد 43نفر برای نگهداشت برج میلاد آموزش دیدند؛ حتی از کارگروه‌های خارجی کمک گرفته شد و مشاورین خارجی به تهران آمدند. از کسانی که در برج‌های مخابراتی دنیا تجربه نگهداری داشتند، کمک گرفتیم. به مرور زمان افراد مختصص از برج میلاد بیرون گذاشته شدند و امروز وضعیت نگهداشت برج دچار روزمرگی شده است. به‌دلیل زیرساخت‌های محکم برج میلاد تا حالا مشکل خاصی پیش نیامده اما با توجه به شرایط فعلی برج از این به بعد باید نسبت به نگهداشت آن مدام هشدار داد. نورپردازی و نورافشانی برج تقریبا از مدار خارج شده است. در بخش سازه رأس، بخش مخابراتی و صداوسیما تجهیزاتشان نصب نشده است. من اصلی‌ترین مسئله برج را تاسیسات آن می‌دانم که باید تجهیزات برودتی، سیستم‌های ایمنی و آتش‌نشانی برج کنترل شود. پروژه‌های اینچنینی همیشه باید هر 5سال کنترل اساسی شوند. به غیراز این، نظارت‌های دوره‌ای، هرماهه و 3ماهه وجود دارد؛ مانند کنترل آسانسورها و اعلام حریق. تا حالا خوشبختانه اشکالی پیش نیامده اما این مسائل در سازمان نگهداری برج ثبت و ضبط شده و مشکلات وجود دارد. من از مشکلات نگهداری برج آگاهی داشته و حتی گزارش‌های مکتوبی در این زمینه در اختیار دارم.
در همینه زمینه :
