تنگناهای ورود کالاهای ایرانی به بازار قطر

اقدام برخی کشورهای عربی در سال گذشته برای تحریم قطر فرصتی استثنایی را برای صادرات کالاهای ایرانی به بازار این کشور فراهم آورد اما اکنون با گذشت یک سال فروشگاه‌های قطر بیشتر با کالاهای ترکیه‌ای پر شده است. با مهدی کریمی‌تفرشی، رئیس هیأت مدیره تعاونی تولید‌کنندگان محصولات غذایی درباره دلایل عقب ماندن ایران از رقابت در بازار قطر گفت‌وگو کرده‌ایم.

صنایع غذایی کشور تا چه حد قادر به استفاده از فرصت گسترش حضور در بازار قطر بوده‌اند؟

با توجه به سهم 4.9میلیارد دلاری بازار قطر از کالاهای وارداتی کشورهای عربستان، امارات، بحرین و مصر تنش سیاسی در روابط قطر و عربستان فرصت مناسبی در اختیار صنایع ایران برای افزایش سهم خود از این بازار قرار داد. بر این اساس جلسات متعددی بین دولت و انجمن‌ها و تشکل‌ها برگزار و مقرر شد تا فهرستی از محصولات موردنیاز قطر که ایران می‌تواند تهیه کند تهیه شود و در اختیار این کشور قرار گیرد اما متأسفانه این بار نیز نتوانستیم به‌نحو قابل‌قبولی از این فرصت استفاده کنیم و عملا ترکیه گوی سبقت را در صادرات کالا به قطر از ایران ربود.

چه عواملی مانع حضور پررنگ محصولات غذایی ایرانی در بازار قطر بوده است؟

قوانین دست و پاگیر تجارت خارجی ازجمله موانع صادرکنندگان ایرانی برای حضور در بازار قطر است، زمانی که صادرکنندگان ایرانی درگیر بوروکراسی اداری و برگزاری جلسات و نشست‌های متعدد برای بررسی صادرات کالا به قطر بودند، کشورهای رقیب مانند ترکیه به سرعت بازار قطر را از محصولات مختلف مورد نیاز این کشور پر کردند. مشکلات ناشی از نقل و انتقال پول به‌دلیل تحریم‌ها نیز از عوامل مؤثر در عقب ماندن صادرکنندگان ایرانی از رقبای ترکیه‌ای بود. محدودیت‌های تردد کشتی‌های ایرانی بین بنادر ایران و قطر مانع دیگری بود که ارسال محموله‌های فساد‌پذیر صنایع غذایی از ایران به بازار قطر را با مشکل مواجه کرد که باید محدودیت‌های قطر در زمینه صدور روادید برای تجار ایرانی را به این موانع اضافه کرد.

مزیت‌ کالای ایرانی در قطر نسبت به ترکیه چیست؟

اگرچه 60 شرکت فعال ترکیه‌ای در زمینه صادرات به قطر فعال هستند و مناسبات سیاسی و تجاری کشور ترکیه با قطر نیز مطلوب است اما یکی از مزیت‌های محصولات کشاورزی و صنایع غذایی ایرانی نسبت به اقلام کالایی ترکیه‌ای این است که صادرات از ترکیه به قطر فقط از طریق خطوط هوایی امکانپذیر است درحالی‌که در ایران علاوه بر امکان حمل‌ونقل هوایی کالا بستر صادرات کالا به این کشور از طریق بنادر نیز فراهم است و درصورتی که مسیر جدید تردد کشتی‌ها به قطر ایجاد شود، بخش عمده‌ای از مشکلات تردد و ارسال محموله‌های کالایی از ایران به قطر رفع خواهد شد. همچنین محصولات کشاورزی و صنایع غذایی ایران در بازار قطر بسیار پرطرفدار بوده و از کیفیت قابل رقابت با محصولات دیگر کشورها برخوردار است.

با توجه به آمارتجارت خارجی، در صادرات چه کالاهایی به قطر دارای مزیت نسبی هستیم؟

بررسی آمارهای رسمی گمرک ایران از حجم صادرات کالا به قطر در 3سال اخیر نشان می‌دهد در سال۹۵ به میزان ۱۱۸هزار و ۶۵۱ تن کالا به ارزش ۲۸ میلیون و ۴۱۶ هزار دلار از ایران به قطر صادر شده است که عمده‌ترین کالاهای صادراتی شامل پسته تازه یا خشک، مغز پسته، زعفران، محصولاتی از آهن یا فولاد، سایر حیوانات زنده از نوع گوسفند، سیمان‌های پودر نشده موسوم به کلینکر، سایر کف‌پوش‌ها به جز گبه از پشم یا موی نرم (کرک) حیوان بوده است اما پارسال یک‌میلیون و 100هزار دلار و در 2‌ماه نخست امسال 304هزار دلار کالا از ایران به قطر صادر شده است. یکی از مزیت‌های بالقوه ما در صادرات به قطر میوه، صیفی و سبزیجات است که درصورت فراهم شدن کانتینرهای یخچال‌دار مناسب می‌توانیم سهم عمده‌ای از صادرات این محصولات به بازار قطر داشته باشیم اما حضور کالاهای ایرانی در بازار قطر باید پایدار و مستمر باشد که این امر نیازمند شناخت دقیق کالاهای مورد علاقه در بازار این کشور برای جایگزینی محصولاتی مانند مواد غذایی، سبزیجات، دام و مواد معدنی است که قبلا از عربستان و امارات تأمین می‌شده است. همچنین بهبود و افزایش استانداردهای بسته بندی به‌نحوی است که قابل رقابت با محصولات سایرکشورها در بازار قطر باشد و تسریع ورود به این بازار با رفع موانع صادراتی، کاهش عوارض مربوطه و تسهیل مراودات تجاری بین بازرگانان ایرانی و تجار قطری ضروری است.