علمای تأثیر‌گذار انقلاب مشروطه در سنگلج
موضوع: روحانیون و استادان مدارس علمیه محله
ویژگی: حضور چهره‌های دینی در محله
***
علما و فضلای نامداری زینت‌بخش حوزه‌های علمیه و مدارس دینی و هویت محله سنگلج بودند که ازجمله آنها می‌توان شیخ هادی نجمآبادی، سیدمحمد طباطبایی سنگلجی و فرزندش سیدابوالقاسم طباطبایی و ناظم‌الاسلام کرمانی را نام برد. همچنین برخی از این علما، بنا به منابع تاریخی ازجمله طهران قدیم نوشته نصرالله حدادی و علمای دارالخلافه اثر بهراد یعقوبی، نقش بسزایی در شکل‌گیری انقلاب مشروطه داشتند.
شیخ هادی نجمآبادی: شیخ هادی نجمآبادی که از روحانیون بانفوذ دوره ناصری و مظفری بود، به‌همراه شاگردانش نقش مهمی در انقلاب مشروطه داشت. شیخ هادی بعد از ترور ناصرالدین شاه به‌دست میرزا رضا کرمانی، تنها کسی بود که برای میرزارضا مراسم ختم گرفت. میرزا محمد خان قزوینی در حاشیه کتاب انقلاب ایران درباره‌‌اش نوشته است: «او مطلقا فسادناپذیر بود و هیچ‌گاه دیناری از کسی قبول نمی‌کرد.»
شیخ محمدصادق طهرانی: شیخ محمدصادق طهرانی، فقیه برجسته و برادرش ملا محمد طهرانی، از مدرسان بنام مدرسه معیرالممالک بودند و طلاب بسیاری از محضرشان استفاده می‌کردند.
شیخ‌مهدی عبدالرب‌آبادی: شیخ مهدی عبدالرب‌آبادی، مشهور به شمس‌العلما از مؤلفان نامه دانشوران ناصری، در مدرسه معیرالممالک درس خوانده بود و بعدها در همانجا به تدریس پرداخت.
سیدمحمد طباطبایی‌سنگلجی: وی یکی از مدرسان مدرسه حاج رجبعلی و میرزا عیسی وزیر و از رهبران اصلی مشروطه در تهران بود.
غلامحسین بروجردی: وی در بروجرد به دنیا آمد و در همانجا تحصیل کرد. سپس عازم قم شد و از آنجا به تهران آمد و در مدرسه میرزا عیسی وزیر(شیخ هادی) سکونت گزید. او از مکتب درس عالمان استفاده برد و در همانجا مشغول تدریس شد. از شاگردان ایشان می‌توان به علی‌اکبر دهخدا اشاره کرد.
سیدابوالقاسم طباطبایی: سیدابوالقاسم فرزند سیدمحمد طباطبایی بود که کنار پدر در مدرسه میرزا قلی مشغول تدریس شد.
ناظم‌الاسلام کرمانی: او در مدرسه حاج رجبعلی و میرزا عیسی وزیر و رضا قلی به تدریس پرداخت. ناظم‌الاسلام نویسنده کتاب «تاریخ بیداری ایرانیان» بود که در آن، به وقایع تاریخ مشروطه می‌پردازد.
در کتاب مساجد دارالخلافه نام روحانی دیگری به نام شیخ مرتضی هم آمده است. شیخ مرتضی نیز از مدرسان مدرسه رضا قلی بود که فقه و اصول درس می‌داد و تلاش بسیاری برای رونق دوباره مدرسه کرد، اما موفق نشد.
