عوارض آلایندگی کجا هزینه می‌شود؟

زهرا رفیعی-روزنامه‌نگار

از زمان راه‌اندازی صندوق ملی محیط‌زیست در سال 1393تا سال 1399ارقام واریزی به این صندوق به قدری کم بوده که پروژه چندان بزرگ و مهمی برای کاهش آلایندگی صنایع با آن اجرا نشده است؛ تا اینکه در سال 1399بالاخره مجلس تصمیم گرفت ذیل تبصره 6قانون بودجه، رقم قابل توجهی به صندوق اختصاص دهد. صندوق ملی محیط ‌زیست به‌دنبال منابع پایدار و غیربودجه‌ای برای حل مشکلات صنایع آلاینده و فرسوده کشور است؛ منابعی مانند «عوارض آلایندگی» که در قانون مالیات بر ارزش افزوده به آن «عوارض سبز» می‌گویند. چندی پیش خبرگزاری میزان که متعلق به قوه قضاییه است، خبر داد که پس از سفر ریاست قوه قضاییه در مجموع بیش از 75/7همت عوارض ‌آلایندگی از صنایع فقط در استان‌های خوزستان، بوشهر و هرمزگان وصول شده است. به ‌گفته متخصصان با نیمی از این بودجه هم می‌شد گره‌های زیادی از صنایع آلاینده را برطرف کرد. این در حالی است که با قوانین موجود، عوارض آلاینده‌ها به جای اصلاح صنایع آلاینده به وزارت کشور، سازمان دهیاری‌ها و شهرداری‌ها تخصیص می‌یابد.

حل مشکل صنایع فرسوده و آلاینده با 50 درصد عوارض آلایندگی
سجاد انجم‌شعاع، مدیر عامل سابق صندوق ملی محیط‌ زیست: اولین بودجه‌ای که به صندوق داده شد از بند «ن» تبصره 6قانون بودجه سال 1399بود که‌ معادل 906میلیارد تومان (حدود 850میلیارد در سال 1399و حدود 56میلیارد در سال 1400) یعنی 20درصد از عوارض آلایندگی به صندوق واریز شد. از بند «و» هم حدود 12میلیارد (مازاد 906میلیارد) به صندوق واریز شد. سال 1400قانون مالیات بر ارزش افزوده تغییر کرد و ‌تمام عوارض آلایندگی (مالیات سبز) در اختیار وزارت کشور، سازمان دهیاری‌ها و شهرداری‌ها قرارگرفت. کسب درآمد برای صندوق ملی محیط‌زیست  از قانون مالیات بر ارزش افزوده اولویت بیشتری نسبت به قانون بودجه دارد. عوارض آلایندگی که در 3 سال اخیر  از 3 استان دریافت شد 75همت است که اگر 50درصد این مبلغ به صندوق ملی محیط زیست تخصیص یابد، بخش عمده‌ای از مشکلات صنایع فرسوده که موجب تخریب محیط‌زیست شده ‌برطرف می‌شود.برای کمک بلاعوض یا وام کم‌بهره به صنایع هم می‌توان برنامه‌ریزی کرد. صندوق ملی محیط ‌زیست البته در این سال‌ها نتوانست گزارش شفافی به نمایندگان بدهد تا نظر آنها در اختصاص بودجه سالانه جلب شود.

صنایعی‌ که بیشترین تسهیلات را گرفته‌اند
آب و فاضلاب
 آلودگی هوا (کارخانجات سیمان)
 انرژی تجدیدپذیر در مناطق محروم
 پسماند