تسخیرناپذیر

برایان دی‌پالما، یکی از بهترین کارگردانان مؤلف دهه‌های 1970 و 1980سینمای آمریکا، بعد از ساخت یک فیلم دیگر بازنشسته می‌شود.

1برای کسانی که شناختی از سینمای دهه‌های 1970 و 1980ندارند، دی‌پالما برخلاف هم‌دوره‌ای‌هایش چون مارتین اسکورسیزی، استیون اسپیلبرگ، فرانسیس فورد کاپولا و جورج لوکاس نام شناخته‌شده‌ای نیست. دی‌پالما بیش از 50سال است که در سینمای آمریکا در ژانرهای درام‌های حادثه‌ای روان‌شناختی، جنایی و دلهره‌آور کار کرده و یکی از کارگردانان نسل طلایی هالیوود محسوب می‌شود، اما تقریبا در 2دهه اخیر جز «کوکب سیاه» (2006) فیلم موفقی نساخته و نامش برای عامه تماشاگر بی‌خبر از تاریخ سینما در غبار فراموشی رفته‌ است.

2دی پالما با اینکه کارش را از اواخر دهه 1960شروع کرد، در دهه 1970بود که اسم‌ورسمی به‌هم زد. «خواهران» (1972) و «شبح بهشت» (1974)  2فیلم موفق دی پالما در نیمه نخست دهه 1970 بودند. دی پالما در ادامه مسیرش فیلم ترسناک «کری» (1976) را براساس نخستین رمان استیون کینگ ساخت که موفقیتی عظیم به دست آورد و میراثش در سینمای وحشت همچنان مورد ارجاع قرار دارد.

3«لباسی برای کشتن» (1980) موفقیت دیگری برای دی پالما در ابتدای دهه 1980به ارمغان آورد. «انفجار» (1981)، «صورت زخمی» (1983)، «بدل» (1984)، «تسخیرناپذیران» (1987) و «تلفات جنگ» (1989) ازجمله آثار موفقش در دهه 1980بودند. با ورود به دهه 1990تعداد کارهای موفق دی پالما کمتر شد. 2فیلم «راه کارلیتو» (1993) و «ماموریت غیرممکن» (1996) در میان 5فیلمی که در این دهه ساخت از بقیه موفق‌تر بودند؛ خصوصا «ماموریت غیرممکن» با بازی تام کروز که نخستین قسمت از این فرنچایز پولساز را بنا گذاشت و هنوز هم دنباله‌های آن ساخته می‌شود.

4کارهای دی‌پالما را می‌شود به 2گروه تقسیم کرد: فیلم‌های حادثه‌ای مثل «خواهران»، «بدلکار»، «انفجار» و «لباسی برای کشتن» و فیلم‌های تجاری‌اش مانند «صورت زخمی»، «تسخیرناپذیران»، «راه کارلیتو» و «ماموریت غیرممکن». خشونت بصری برخی از کارهای دی پالما، چه در آثار شخصی و چه در آثار تجاری‌اش، گاه به بحث‌های فراوانی درباره حدومرز نمایش خشونت در سینما دامن زده است. بهترین فیلم‌های دی پالما فیلم‌هایی شخصی هستند که او در آنها از زاویه و ترکیب‌بندی‌های غیرمتداول ملهم از آثار کارگردانانی همچون ژان لوک گدار، «آگراندیسمان» آنتونیونی یا «مکالمه» فرانسیس فورد کاپولا بهره ‌برده و کیفیتی مرموز و مبهم به فیلم‌هایش داده که ارتباط با آنها را برای تماشاگر عام دشوار می‌کند. البته دی پالما صرفا از کارگردانانی که نام‌شان آمد تأثیر نگرفته؛ او در «تسخیرناپذیران» صحنه معروف «پلکان اودسا» از فیلم «رزمناو پوتمکین» سرگئی ایزنشتین را بازسازی کرد و در «بدل» خط داستانی «پنجره عقبی» آلفرد هیچکاک را با عناصری از «سرگیجه» استاد تعلیق در هم آمیخت.

5آخرین فیلم دی‌پالما در سال ۲۰۱۹ «دومینو» نام داشت که یک شکست تجاری و هنری بود. پس از آن، او قصد ساخت 2فیلم دیگر را داشت که به‌دلیل مشکلاتی که سر راه تولید این فیلم‌ها بود، ساخت‌شان منتفی شد، اما حالا دی پالمای 84ساله قصد دارد قبل از بازنشستگی فیلم دیگری بسازد. کارگردان «مأموریت غیرممکن» در مصاحبه‌ای از این پروژه جدید گفته است‌: «می‌خواهم فیلم دیگری بسازم. فعلا در حال انتخاب بازیگرانش هستیم. نمی‌توانم بگویم چیست تا اینکه ساخته شود. سپس با خوشحالی اعلامش می‌کنم.»