یک تیر و چند نشان در سفر به پایتخت گردشگری ایران
تابستان برفی در لرستان
فاطمه حسینی/ مرضیه بهبودی/ مریم بهاروند:
لرستان سرزمین عجیبی است، جایی که در چله تابستان برف دارد و حتی تونل برفی و در فاصله کمتر از سه ساعت بزرگترین زمین لغزش جهان به روی شما لبخند می‌زند. جایی دره‌ای ناب دارد که پاتوق کوهنوردان است و دریاچه‌ای زلال که می‌توان کف آن را دید و جایی دیگر گل‌های متنوع و مسیرهای ناب. برای گردش در دنیای اسرارآمیز زمین و دیدن تونل برفی ازنا و دریاچه گهر و دره نی گاه و تجربه تابستان برفی باید بار و بنه سفر ببندید و راهی پایتخت ژئوتوریسم ایران شوید تا هم جایی که در دل خود دره‌ای رؤیایی به نام «شیرز» و «ابر زمین‌لغزش» دنیا یعنی «سیمره» را جای داده است، ببینید، هم دریاچه گهر و دره نی گاه را ببینید و هم آلپ ایران را در قلب رشته کوه پرسخاوت زاگرس. دامنه آلپ ایران همه آنچه که برای خلق زیباترین صحنه‌های طبیعت لازم است در اختیار دارد تا گردشگرانی که خنک‌ترین جاذبه‌های تابستانی را جست‌وجو می‌کنند، راهی این دیار شوند.
دریاچه گهر و دره نی گاه
اگر مبدا سفر را خرم آباد بدانیم، از خرم آباد؛ یعنی مرکز استان لرستان حدود 85کیلومتر راه است تا به دورود زیبا برسید که جایگاه دریاچه زیبای گهر و دره نی گاه است. جدا از دیگر دیدنی‌های دورود که در دل شهر و گوشه و کنار آن قرار گرفته خود را برای یک سفر هیجانی و ماجراجویانه آماده کنید.بنابراین بهتر است کفشی مناسب و کوله‌ای سبک داشته باشید و با ما به دره‌ای فوق العاده بیایید. دره‌ای با رودخانه‌ای پر آب در میان صخره‌ای سربه فلک کشیده... بی‌خیال شهر و تعلقاتش برای لذت بردن از هوای معتدل، منظره تماشایی رودخانه‌ای زلال و روان و شنیدن صدای دل انگیز رودخانه در طبیعتی بکر و رؤیایی به دره نی گاه لرستان بیایید و سفری دل‌انگیز را تجربه کنید و با آرامشی بی‌وصف به دیارتان بازگردید.
گهر؛ پیوند آسمان و زمین
اگر مبدا سفر را خرم آباد بدانیم، از خرم آباد؛ یعنی مرکز استان لرستان حدود 85کیلومتر راه است تا به دورود زیبا برسید که جایگاه دریاچه زیبای گهر و دره نی گاه است. جدا از دیگر دیدنی‌های دورود که در دل شهر و گوشه و کنار آن قرار گرفته خود را برای یک سفر هیجانی و ماجراجویانه آماده کنید.بنابراین بهتر است کفشی مناسب و کوله‌ای سبک داشته باشید و با ما به دره‌ای فوق العاده بیایید. دره‌ای با رودخانه‌ای پر آب در میان صخره‌ای سربه فلک کشیده... بی‌خیال شهر و تعلقاتش برای لذت بردن از هوای معتدل، منظره تماشایی رودخانه‌ای زلال و روان و شنیدن صدای دل انگیز رودخانه در طبیعتی بکر و رؤیایی به دره نی گاه لرستان بیایید و سفری دل‌انگیز را تجربه کنید و با آرامشی بی‌وصف به دیارتان بازگردید.
طبیعت بکر و دیدنی این مکان‌ها سفری لذتبخش برای شما رقم خواهد زد. آرامش آن، فرصتی برای گریز از شهر و لمس آرامش به شما می‌دهد و در سفر به این مناطق ناب می‌توانید نوعی خاص و به یاد ماندنی از طبیعت گردی و کوهنوردی را تجربه کنید.خوشبختانه هنوز بشر دست به تخریب این مناطق نرسیده و زمین و آسمان در اینجا در پیوندی ابدی هستند. برای رسیدن به نی گاه باید به شهر دورود بروید و قبل از رسیدن به نی گاه دریاچه گهر سر راه است، پس چه بهتر که سری هم به دریاچه گهر بزنیم.
برخی از دریاچه‌ها ویژگی‌های بارزی دارند که آنها را نسبت به همتایان خود متمایز می‌کند. دریاچه گهر، مشهور به نگین زاگرس تا حدودی شبیه دریاچه کوه گل در استان کهگیلویه و بویراحمد است و از دو بخش تشکیل شده است که شامل گهر بزرگ (کله گهر) و گهر کوچک (کره گهر) می‌شود. گهر بزرگ حدود ۱۷۰۰ طول، بین ۴۰۰ تا ۸۰۰ متر (حدود ۸۵ هکتار وسعت) است و عمق آن در ژرف‌ترین نقطه به ۳۰ متر هم می‌رسد.این دریاچه، آبی شفاف و کریستالی دارد به‌گونه‌ای که در نقاط کم عمق (۴ متر) می‌توان ماهیان کف دریاچه را به خوبی مشاهده کرد. خود دریاچه بزرگ به دو بخش ساحلی ماسه‌ای و صخره‌ای تقسیم می‌شود. بخش‌های ساحلی در غرب و شرق دریاچه قرار دارند که برای شنا کردن مناسب هستند.
آب دریاچه بزرگ به وسیله چشمه‌های کوهستانی تأمین می‌شود. سرچشمه آب دریاچه کوچک نیز از رودخانه تاپله نشات می‌گیرد. دریاچه آب شیرین و دائمی گهر در سمت غربی رشته اشترانکوه و در جنوب تنگه تاپاله و گردنه پنبه کال و جناح شمال شرقی کوه سرسبز، در یک منطقه عمومی حفاظت شده واقع شده‌‌است.ارتفاع این منطقه از سطح دریا ۲۳۶۰ متر است. زمین شناسان احتمال می‌دهند که دریاچه گهر بر اثر وقوع یک زمین لرزه عظیم به‌وجود آمده‌اند چرا که روی گسل اصلی زاگرس قرار دارند.
یکی از ویژگی‌های طبیعت اطراف دریاچه، پوششی از درختان بلوط، بادام، پسته وحشی، گلابی وحشی، چنار، نارون، بلوط مازو، گردو، انجیر، زبان گنجشک، سیب، زالزالک، ارژن، کنار کهور، انار، گز و موی وحشی در ترکیب با گل‌های لاله واژگون، شقایق، زنبق، لاله وحشی، تاج خروسی است. دریاچه بخشی از زیبایی خود را مدیون همین پوشش گیاهی است.این دریاچه همچنین زیستگاهی غنی دارد که شامل انواع مارماهی، لاک پشت، قورباغه و ماهی قزل آلای رنگین کمان و خال قرمز می‌شود. طبیعت کوهستانی منطقه حفاظت شده اشترانکوه نیز مثال زدنی است و شامل حیوانات متنوع ازجمله بز، قوچ، آهو، کل، پلنگ، گرگ، گراز، خرس قهوه‌ای، کفتار، روباه، شغال، خرگوش و انواع پرندگان مانند عقاب، کبک، شاهین و تیهو می‌شود. در سال ۱۸۹۰ میلادی، زنی انگلیسی به نام «ایزابلالوسی بیشوپ» به‌مدت ۳ماه در این نواحی به تحقیق پرداخت و حدود ۱۰۰۰ کیلومتر پیاده‌روی کرد. او گهر را به نام دریاچه ایران معرفی کرد. امروزه برخی از گردشگران خارجی از این دریاچه به همین عنوان نام می‌برند. با وجود این زمین شناسی در سال ۱۸۸۸ برای نخستین بار به معرفی دریاچه گهر پرداخت و نام خود را به‌عنوان کاشف دریاچه ثبت کرد. سالانه حدود هفتاد هزار گردشگر از دریاچه دیدن می‌کنند که همین موضوع تا حدودی زیستگاه این ناحیه را در معرض خطر قرار می‌دهد. در گذشته به‌دلیل دسترسی سخت به دریاچه این مکان یکی از بکرترین نقاط ایران به شمار می‌رفت. البته محل اقامت و استراحت و فروشگاه و آلاچیق در اطراف دریاچه هست و اطراف دریاچه از پاتوق‌های اصلی مردم شهر و مسافران است.بد نیست بدانید یکی از زیباترین دشت‌های لاله واژگون دنیا، در روستای گشان در دامنه قالی کوه الیگودرز واقع شده است که بعد از گذر از دریاچه گهر اگر فصلش باشد می‌توانید به آنجا هم سر بزنید.
از کنار دریاچه خوشرنگ گهر گذر کنید تا در آوای دلنشین طبیعت غرق شوید و به دره‌ای شگفت انگیز با صخره‌های بلند بالا و رودخانه‌ای با آب فراوان برسید. در اینجا همه‌‌چیز دست نخورده و امن و زیباست و هوایی فرح بخش و خنک با نوایی آرام بخش، روح و جان آدمی را آرام می‌بخشد.
نی‌گاه؛ تماشای طبیعت بکر دورود
در شهرستان دورود، دره‌ای زیبا در قسمت کم تردد زاگرس وجود دارد که تا به امروز از دست بشر در امان مانده و به زندگی طبیعی‌اش ادامه می‌دهد.دره نی گاه یا نگار از موهبت‌های الهی در این منطقه است که از حدود ۶ کیلومتری دریاچه گهر شروع شده و به روستای «تی» ختم می‌شود.
زیبایی این دره به‌خاطر دست نخورده بودن و همچنین صخره‌های بلند با برش‌های طبیعی و رودخانه زلال و روانی است که از میان آن می‌گذرد. آب رودخانه‌های دره «گردو» و دره «خرس» به رود دره نی گاه اضافه می‌شود و آن را سرشار و پرخروش می‌کند. رودخانه‌ای که از میان دره نی گاه می‌گذرد «سفید آب» نام دارد که از امتداد دریاچه گهر پس از طی چند کیلومتر به دره ی صخره‌ای نی گاه به عرض حدود ۵۰۰ متر می‌رسد.این دره را اغلب طبیعت گردان حرفهای و کوهنوردان می‌شناسند و در صعود به قله اشترانکوه یا سفر به دریاچه گهر، حتما زمانی را به استراحت و گشت و‌گذار در دره نی گاه اختصاص می‌دهند.در قسمت‌های مختلف دره نی گاه و صخره‌های اطراف آن آبشارهای بلندی دیده می‌شود که زیبایی این منطقه را دوچندان می‌کند. منطقه دره نی گاه جز منطقه حفاظت شده اشترانکوه است و دارای پاسگاه محیط‌زیست است.
تفریح در دره نی گاه
دره نی گاه مقصد مناسب و بکری برای علاقه‌مندان به طبیعت و عکاسانی است.برای رفتن به این منطقه باید اهل خطر بود و توان بدنی مناسبی داشت تا از طی کردن مسیر با پای پیاده و همچنین عبور از لا به لای صخره‌ها و طبیعتی پر رمز و راز لذتی بی‌وصف برد. بهتر است برای ماندن در طبیعت و ماجراجویی و لذت بردن از سفر، شبی را در دل طبیعت بگذرانید و دل از دنیای الکترونیک و اینترنت و... بکنید و خودتان را به آسمانی پر ستاره و زمینی دوست داشتنی بسپرید و به صدای دلنشین آب خروشان رودخانه گوش دهید و چای آتشی را نوش جان کنید.اگر اهل عکاسی از طبیعت باشید مناظر زیبای دره نی گاه، مکان مناسبی برای تصویربرداری‌های خاص و متفاوت است. در یک سمت صخره‌هایی بلند و در جایی دیگر گل‌های خوشرنگ صحرایی و آن طرف‌تر رودخانه‌ای روان و زلال و...
دره نی گاه یکی از زیباترین دره‌های ایران است که از تنوع زیست‌محیطی و پوشش گیاهی برخوردار است. از طرفی دیگر بستر بسیار امن و مناسبی برای حیات وحش منطقه اشترانکوه به شمار می‌رود.
در این منطقه و در طول مسیر انواع درختان میوه چون بلوط، انگور، گیلاس، تمشک، گلابی و گردو، توت، انجیر و... و گیاهان خوراکی چون ریواس و... منطقه را زیباتر و جذاب‌تر کرده است. از گونه‌های جانوری منطقه اشترانکوه که در این منطقه زندگی می‌کنند می‌توان به خرس، پلنگ، گربه وحشی، روباه، گرگ، گراز، و گونه‌های مختلف پرندگان و... اشاره کرد.
بهترین فصل سفر
بهار
دره نی گاه را در اواسط بهار (اردیبهشت) با حال و هوایی متفاوت و طبیعتی تازه و زیبا خواهید دید که بیشترین حجم آب را رودخانه آن دارد. در این فصل هوایی معتدل با شب‌هایی تقریبا سرد را در پیش خواهید داشت.
تابستان
برخی از طبیعت گردان و تورها تابستان را برای رفتن به این منطقه ترجیح می‌دهند تا از طبیعت سرسبز و همچنین هوای مطلوب آن استفاده کنند و شب‌ها خنکی ملایم هوا را بچشند.
پاییز
اما پاییز، فصل هزار رنگ در این منطقه منظره‌ای متفاوت خلق می‌کند و اغلب کوهنوردان و عکاسان در این فصل به دره نی گاه می‌روند.
زمستان
این فصل خیلی برای سفر به این منطقه مناسب نیست؛ چرا که به‌خاطر سرما و بارش برف مسیر بسیار سخت و لغزنده می‌شود.
دسترسی به دره نی گاه
برای رسیدن به این منطقه سه مسیر پیشنهادی وجود دارد:
مسیر اول از شهر دورود
اول به شهر دورود در استان لرستان بروید و از میدان امام رضا که میدان اصلی شهر است بروید و با وسیله نقلیه به سمت روستای امامزاده پیرعبدالله رفته و از آنجا نیز به سمت روستای تی بروید. روستای تی ابتدای دره نی‌گاه از این سمت است.
مسیر دوم از دریاچه گهر
این همان مسیری است که ما سفرمان را از آن پی می‌گیریم. مسیری که از سمت گهر به دره می‌رود را اغلب کوهنوردان و گردشگرانی که وقت کافی بعد از بازدید از دریاچه گهر را دارند، انتخاب می‌کنند. مسیر را از دره سمت چپ چشمه زیر «پنبه کار» می‌روند و ادامه مسیر را از سنگ چین‌های موجود که با کمی دقت مشخص‌اند، پیش گرفته، در این مسیر، در بعضی قسمت‌ها باید از روی رودخانه گذر کنید که اگر در فصل بهار مسافر این بخش باشید برخی از نقاط را آب گرفته و باید حسابی مراقب جریان تند آب بود و مسیر را با دقت پیمود.انتهای دره به روستای تی ختم می‌شود که از آنجا وسیله نقلیه برای رفتن به دورود وجود دارد.
مسیر سوم از چشمه خرم
اگر قصد دارید مستقیم به سمت دره بروید باید این مسیر را انتخاب کنید. در این مسیر از ابتدای چشمه خرم در مسیر دریاچه گهر، باید در حدود سی دقیقه پیاده روی کرد تا به گردنه «سلام گاه» (گله چیر) رسید. این گردنه را از روی آنتن مخابراتی که دارد به راحتی خواهید شناخت. از اینجا وارد دره گردو (دره‌ای پر از درختان گردو) شده و تا قبل از رسیدن به آبشار دره از روی یال پایین کوه در سمت چپ به سمت دره نی گاه حرکت کرد. اگر این مسیر را در جهت حرکت آب پیش بگیرید به روستای تی خواهید رسید. طول این دره را می‌شود در طول حدود ۹ ساعت طی کرد ولی اگر در بین مسیر استراحت کنید به زمان بیشتری نیاز است. پس اگر قصد دارید زمان بیشتری به دیدن
« اَبر زمین لغزش» جهان اختصاص دهید، شاید نتوانید در این دره بمانید یا اصلا به گهر سربزنید و فقط از آن عبور کنید اما اگر فرصت دارید شک نکنید که لذت فراوان خواهید برد.
فراموش نکنید که قبل از حرکت به سمت دره از پاسگاه‌های محیط‌زیست، اطلاعات کافی بگیرید و سپس به سمت دره بروید.در طول مسیر حتما از قسمت‌های مشخص و مسیرهای پاکوب بروید و اگر راهنما همراه شما نبود، هرگز هرگز به مسیرهای فرعی و خطرناک وارد نشوید تا سفری ایمن و شاد را داشته باشید.
آلپ ایران
برای دیدن زیبایی‌های آلپ ایران بعد از دورود باید راهی ازنا شوید. از دورود تا ازنا حدود 42کیلومتر است و از خود ازنا تا شروع پای گذاشتن در مسیر آلپ ایران حدود 10تا 12کیلومتر. پس از طی این مسافت به نقطه‌ای می‌رسید که نامش روستای گردشگری «دره تخت» است، جایی که تختی از زیبایی‌ها در دره‌ای رؤیایی انتظارت را می‌کشد.صدای رودخانه جاری در دامنه آلپ ایران، که با خودش برفهای آب شده را به پایین دست می‌برد و نسیم خنکی که صورتت را نوازش می‌دهد؛ حکایت سفری رؤیایی در تابستانی خنک را روایت می‌کند، سفری که می‌تواند یکی از خاطره انگیزترین سفرها را رقم بزند. برای رسیدن به طبیعت جذاب و خنک «دره تخت» در دامنه آلپ ایران و رسیدن به تونلی برفی کافی ست که نگاه مان را به دامنه کوه‌های سر به فلک کشیده اشترانکوه بچرخانیم؛ جایی که با تونل‌های برفی، رودخانه‌های برفی و کوه‌های برفی آن شهره عام و خاص است.
اشترانکوه و همه زیبایی‌های آن
اینجا اشترانکوه است که هر آنچه برای خلق زیبایی نیاز است کنار دستش قرار دارد؛ تابلوهایی از تونل‌های برفی تابستانه و دشت‌های سفید زمستانه.مردم روستای دره تخت با آب فراوانی که اشترانکوه - آلپ ایران - به آنها بخشیده بساط کشاورزی، دامپروری و پرورش ماهی را به راه انداخته‌اند تا سفر به این روستای زیبا تلاقی دل‌انگیزی از صحنه‌های مختلف را پیش روی چشمان رهگذران قرار دهد؛ تصاویری از اراضی سرسبز و رنگارنگ تابستانه. اینجا برای خودش بهشتی کوچک است.
کمی که جلوتر می‌رویم به روستای زیبای «کمندان» می‌رسیم؛ جایی که انگشت‌های سحرآمیز آب صحنه‌های زیبایی را در باغ‌ها و دشت‌های آن رقم زده است. اینجا سد کمندان نیز در دست اجراست تا علاوه بر تونل برفی و جاذبه‌های طبیعی این دیار، ظرفیت سد کمندان نیز در آینده به جاذبه‌های گردشگری این منطقه افزوده شود.برای رسیدن به تونل برفی باید از شهرستان ازنا به سمت روستای دره تخت و بعد از آن روستای کمندان که در فاصله ۲۵ کیلومتری این شهر قرار دارد حرکت کرد. تا کوهپایه اشترانکوه را می‌توان با ماشین طی کرد.اما از اینجا به بعد باید قدم در راه گذاشت و از کنار رودی زلال که از آب شدن برفهای اشترانکوه جریان یافته به سمت تونل برفی حرکت کرد.رودی که طراوت و زیبایی مضاعفی به طبیعت بکر و ناب این منطقه بخشیده است و با طنین حرکت خود، موسیقی دلنشینی را به رهروان هدیه می‌کند و گاه با خنکای خود خستگی از تن مسافران به در می‌کند.وجود گونه‌های مختلف گیاهی که برخی از آنها خواص دارویی دارند و گونه‌های مختلف جانوری در مسیر دسترسی به تونل نیز از دیگر نکاتی است که توجه رهگذران را به‌خود جلب می‌کند. شکل‌گیری تونل برفی در اواسط فصل بهار آغاز می‌شود؛ یعنی زمانی که آب شدن برف در سطح زیرین لایه‌های انباشته شده در زمستان باعث به‌وجود آمدن تونل برفی می‌شود. برای رسیدن به تونل باید حدود یک و نیم ساعت پیاده روی کرد، گاه باید پای در آب گذاشت و گاه از مسیرهایی با شیب تند عبور کرد اما به محض رسیدن به تونل برفی آن قدر غرق حیرت می‌شویم که خستگی راه را از یاد خواهیم برد.در مسیر رسیدن به تونل چشمه‌هایی از زیر سنگ‌ها و دل صخره‌ها جوشیده است و آبی گوارا و دلنشین به گردشگران هدیه می‌کند که آنان را به وجد می‌آورد. زیبایی تونل برفی به حدی است که هر بیننده‌ای را به حیرت وا می‌دارد و عظمت خداوند متعال را به نمایش می‌گذارد.طول این تونل در اوایل شکل‌گیری به ۸۰۰ متر می‌رسد که به‌تدریج و با گرم شدن هوا رو به کاهش می‌گذارد، به‌گونه‌ای که در اواخر شهریور‌ماه اندکی از آن باقی می‌ماند. ارتفاع این تونل حیرت انگیز نیز در قسمت‌های مختلف متغیر است و در بلندترین قسمت‌ها تا ۳ متر هم می‌رسد به‌گونه‌ای که به راحتی می‌توان وارد آن شد.خنکای هوا در اطراف تونل کاملا محسوس است و فضای دلپذیری را برای گردشگران و کوهنوردان فراهم کرده است که خستگی راه را از یاد آنان می‌برد.
در طول مسیر با گردشگران سر بحث را باز می‌کنیم تا از زیبایی‌های مسیر بگویند. یکی از گردشگران معتقد است که اینجا انسان عظمت خداوند را حس می‌کند و از تونل برفی به‌عنوان بهشت گمشده نام می‌برد.یکی دیگر از گردشگران که از اصفهان راهی لرستان شده است در مورد این منطقه می‌گوید: طبیعت اینجا عالی است و تا به حال جایی را به این زیبایی و قشنگی ندیده‌ام. قبلا تعریف تونل برفی ازنا را شنیده بودم و امروز که به این منطقه آمده‌ام می‌گویم که «شنیدن کی بود مانند دیدن»!
گردشگر دیگری که از استان تهران به لرستان و برای دیدن تونل برفی آمده می‌گوید: اینجا واقعا زیباست و در اوج تابستان هوای خنک و عالی دارد. دو متر آن طرف‌تر از تونل برفی هوا گرم و آفتابی است. این در حالی است که داخل تونل آدم یخ می‌کند. او به شوخی می‌گوید که اگر یک دقیقه اینجا بمانی هنر کرده‌ای چرا که هوای داخل تونل بسیار سرد است.
همراه یکی دیگر از گردشگران داخل تونل برفی می‌شویم. او از شیراز برای دیدن تونل آمده است. او می‌گوید: قبلا از جاذبه تونل برفی در سایت‌ها و روزنامه‌ها زیاد خوانده و دوست داشته که خودش از نزدیک این جاذبه گردشگری را تجربه کند.گردشگر دیگری می‌گوید: من حتما سالی یک‌بار را برای دیدن جاذبه گردشگری تونل برفی می‌آیم و به همه اطرافیان و اقوام خود نیز سفارش می‌کنم که برای دیدن این جاذبه زیبا و مفرح به استان لرستان بیایند.
واقع شدن شهرستان ازنا در دامنه قله زیبای اشترانکوه که با ارتفاع چهار هزار و ۱۵۰ متر یکی از مرتفع‌ترین قله‌های رشته کوه زاگرس است، این شهرستان را به یکی از قطب‌های گردشگری تابستانی و زمستانی در کشور تبدیل کرده‌است. جاذبه‌های منحصر به فرد این شهرستان در زمینه کوه‌های پوشیده از برف نه‌تنها در فصل زمستان که در فصل تابستان نیز ظرفیت جذب گردشگر را دارد، به‌طوری که تونل برفی شهرستان ازنا یکی از منحصر به فرد‌ترین جاذبه‌های طبیعی کشور به شمار می‌رود.
بزرگترین زمین لغزش جهان
دره رؤیایی شیرز در شهرستان کوهدشت؛ از اینجا تا خرم آباد مرکز استان 90کیلومتر فاصله دارد. انتخاب با شماست؛ می‌توانید در ابتدای سفر پیشنهادی ما به کوهدشت بروید و از دره رؤیایی شیرز دیدن کنید و بعد دوباره به خرم آباد بیایید و راهی دورود و ازنا شوید یا اینکه اول به دورود و ازنا بروید و در برگشت به خرم آباد راهی کوهدشت شوید یا اصلا هر کدام از این پیشنهادها را در سفرهای جداگانه تجربه کنید. اما اکنون که با ما به ازنا آمده‌اید می‌توانید با طی 230کیلومتر و حدود 3ساعت راه به دره شیرز یعنی محل بزرگترین لغزش زمین برسید.
همانطور که گفتیم برای گردش در دنیای اسرارآمیز زمین باید به پایتخت ژئوتوریسم ایران سفر کرد، جایی که در دل خود دره‌ای رؤیایی به نام «شیرز» و «ابر زمین‌لغزش» دنیا یعنی «سیمره» را جای داده است. اگر در مسیر برگشت از ازنا محل تونل برفی همراه ما باشید تا دره رؤیایی شیرز حدود سه ساعت راه داریم که مسیری زیبا و دیدنی است که معرفی جاذبه‌های آن خود گزارشی دیگر می‌خواهد اما ما راهی شیرز هستیم تا بر حیرتمان از داشتن لرستان زیبا افزوده شود.
لرستان به‌عنوان زادگاه بزرگترین زمین‌لغزش دنیا قابلیت‌های مهمی در حوزه «زمین گردشگری» دارد. بیراه نیست که این استان لقب پایتخت ژئو توریسم کشور را به‌خود گرفته‌است.ابر زمین‌لغزش سیمره در دامنه شمال خاوری کبیر کوه در مرز استان‌های لرستان و ایلام و میان دو شهر پلدختر و دره شهر رخ‌داده است.سیمره بزرگترین و گسترده‌ترین زمین‌لغزش جهان است. این لغزش نزدیک به ۱۱ هزار سال پیش روی‌داده و به‌نظر می‌رسد یک زمین‌لرزه بزرگ ورقه‌ای به ستبرای ۳۰۰ متر و درازای ۱۴ کیلومتر از آهک آسماری را به ناگهان از روی یال شرقی کبیر کوه به پایین سُر داده است. این توده گران پس از برخورد با زمین و متلاشی شدن، به پیرامون پرتاب‌شده و تکه‌های آن که گاه به ۲۰ مترمکعب نیز می‌رسیده در پهنه‌ای بیش از ۱۰۰ کیلومترمربع پراکنده‌شده است.این توده کم‌وبیش ۱۹ کیلومتر را پشت سر گذاشته و از روی طاقدیس میله کوه جهیده و به آن‌سو فروافتاده است. در آن هنگام با بسته شدن رودخانه‌های کشکان و سیمره، دریاچه بزرگی که ۱۸۰ متر طول و ۱۳۰متر ژرفا داشته پدید آمده که اکنون بازمانده‌های آن به‌صورت تالاب‌هایی در منطقه دیده می‌شوند.توده بزرگ ناشی از زمین‌لغزش را اکنون درراه پلدختر به دره شهر و همچنین پیرامون تنگ فنی می‌توان دید که به ریخت یک توده درهم از گران‌سنگ‌ها، خاک و دیگر موارد خردشده هستند.
زمین‌لغزش سیمره یک رویداد بی‌همتا در جهان است که گونه‌های زیادی از پدیده‌های لغزش را نمایش می‌دهد و یکی از شگفتی‌های زمین‌شناختی ایران محسوب می‌شود. منظره ایجادشده توسط مصالح لغزیده زمین‌لغزش سیمره به‌صورت گورستانی پوشیده از بلوک‌های سنگی است که به‌رغم گذشت هزاران سال پوشش گیاهی فراوانی در آن ایجاد نشده است.
«شیرز» می‌تواند ژئوپارک بین‌المللی شود
پایتخت ژئوتوریسم کشور ژئو پارک خیره‌کننده‌ای به نام دره رؤیایی «شیرز» را در قلب خود دارد. دره باستانی «شیرز» در ۴۵ کیلومتری شمال شرق کوهدشت و بر سر راه رودخانه سیمره واقع‌شده است. این دره حیرت‌انگیز با جاذبه‌های گردشگری بکر و شگفت‌انگیز ، سرچشمه‌ها و آبشارها ، درختان وحشی و پرمیوه، یکی از گردشگاه‌های زیبای کشور و جهان است که البته هنوز زیرساخت‌های گردشگری آن مهیا نیست اما استقبال گردشگران از آن کم نظیر است. این جاذبه طبیعی در بخش «زردلان» و در منطقه‌ای به نام «اولاد قباد» قرار دارد و دارای طبیعتی زیبا و چشمه‌های جاری با آب فراوان، صخره‌های تندوتیز و میوه‌های وحشی فراوان است. آب این چشمه‌ها به رودخانه سیمره که شاخه اصلی کرخه است می‌ریزد، زیبایی و بکربودن منطقه شیرز برای هر بازدیدکننده‌ای ابتدا عظمت و شوکت و ابهت این کوه‌های سر به فلک کشیده را مجسم می‌کند سپس آهنگ خوش ترنم شرشر آب خستگی را از تن بیرون می‌کند.طول این دره چند کیلومتر است و رودخانه خروشان سیمره از میان آن عبور می‌کند. رودی با سراب‌ها و چشمه‌های زلال که در مسیر خود آبشارهای زیبایی را به‌وجود آورده، می‌رود تا در دهانه ورودی شیرز به رودخانه خروشان سیمره ملحق شود.
این تنگه که پر است از درخت‌های کوهی میوه ازجمله انگور، انجیر و گلابی درمیان دو کوه شگفت‌انگیز قرارگرفته است،. بر سینه و کمرکش این دو کوه غارهایی زیبا جا گرفته که گویای سکونت بشر غارنشین در این منطقه است.عطا حسن‌پور کارشناس میراث فرهنگی در رابطه با دره شیرز می‌گوید: دره یا تنگه شیرز یکی از مناطق نمونه گردشگری لرستان محسوب می‌شود که ثبت ملی شده است. در اطراف این دره هیچ‌گونه روستایی وجود ندارد و در واقع از تنگه شیرز رودخانه خروشان سیمره عبور می‌کند که از نقاط جالب، دیدنی و بی‌نظیر محسوب می‌شود.
در این تنگه صخره‌های آهکی بی‌نظیر و خیلی زیبایی قد برافراشته و چشم‌انداز خشن و همچنین دیدنی دارند.همچنین اطراف این دره را جنگل‌های بسیار انبوه و بکری فراگرفته است. افزون بر اینها آب رودخانه سیمره از درون غاری بیرون می‌آید که چشم‌اندازی بسیار زیبا است و البته از مسیرهای اصلی طبیعت گردان و گردشگران. همین‌ها باعث شده تا دره شیرز تمام ویژگی‌های تبدیل‌شدن به یک ژئو پارک بین‌المللی و جهانی را داشته‌باشد.حسن‌پور در ادامه می‌گوید: به لحاظ باستان‌شناسی دره شیرز حرفهای زیادی برای گفتن دارد و درون تنگه یا دره شیرز محوطه‌های باستان‌شناسی بسیار قدیمی وجود دارد که متأسفانه برخی از اشیا تاریخی موجود در این محوطه‌های باستان‌شناسی قبلا به غارت رفته است.
براساس کارشناسی‌های صورت گرفته سابقه زندگی انسان در دره شیرز و این محوطه‌های باستانی از هزاره سوم قبل از میلاد تا هزاره اول میلاد بوده و حیات فرهنگی با توجه به بررسی‌های صورت گرفته در محوطه‌های باستانی دره شیرز به اثبات رسیده است.از ابتدا تا انتهای این دره چند غار پیش‌ازتاریخ وجود دارد که قدمت این غارها هم براساس بررسی‌های اولیه صورت گرفته به ۲۰ هزار سال پیش‌برمی گردد.
زیتون‌های هزارساله
با حرفهای حسن پور راهی می‌شویم تا دیدنی‌های بیشتری ببینیم. همانطور که گفتیم آب رودخانه سیمره از درون غاری بیرون می‌آید. در مسیر بیرون آمدن آب رودخانه از غار، کوهی به نام کوه «هنجس» قرار دارد که این مسیر را بسیار بکر و دیدنی کرده‌است. به غیراز درون دره شیرز که محوطه‌های باستانی وجود دارد در اطراف آن نیز چند محوطه باستانی وجود دارد. نکته دیگر درختان زیتون عجیبی است که در اطراف دره شیرز دیده می‌شوند که آنها را بومی‌ها به نام «وره زرده» می‌شناسند. این زیتون‌ها به‌عنوان میراث طبیعی لرستان به ثبت ملی رسیده‌اند.
در سه‌راهی رسیدن به دره شیرز غار تاریخی «هومیان» قرار دارد که با داشتن نقوش صخره‌ای بسیار زیبا و دیدنی بسیار جالب توجه است. درون دره روستایی نیست، اما در اطراف آن روستاهایی وجود دارد؛ ازجمله دره روستای «ظنور» یا «ضرون» که در آن امامزاده‌ای به نام «ظنور» هست. روستاهای تاریخی مانند «چنار مداوی»، «سرخه مهر» و «نله» هم در مسیر رسیدن به دره شیرز هستند که می‌توان درباره هر کدام چندین صفحه نگاشت. از همه این دیدنی‌های هزاران ساله و روستاهای ناب که بگذریم، از ویژگی‌های مردم شناسی منطقه باید نام ببریم که عشایر نقش بزرگی در آن دارند؛ چرا که این منطقه محل ییلاق و قشلاق عشایر است. در فصول مختلف سال می‌توان گله‌های بزرگ عشایر و سیاه چادرهای‌شان در نقاط مشخصی از اطراف دره دید که برای چند ماهی در منطقه مستقر شده‌اند.عبور گله‌های عشایر از این منطقه و به‌جا ماندن مسیر حرکت آنها از دل کوه‌ها و صخره‌ها خود ویژگی بی‌نظیری محسوب می‌شود.
تالاب‌های ۱۱ هزارساله
یکی دیگر از ژئو پارک‌های لرستان که همواره برای ثبت جهانی مطرح بوده تالاب‌های ۱۱ هزارساله‌ای است که چشم هر بیننده‌ای را به‌خود خیره می‌کند. این تالاب‌ها در شهرستان‌های پلدختر، دورود و بروجرد قرار دارند و هرساله همزمان با فصل مهاجرت پرندگان، میزبان این مهمانان زیبا و رنگارنگ هستند.هم‌اکنون پلدختر به‌عنوان شهر تالاب‌های لرستان با دارا بودن هفت تالاب دائمی، بروجرد با تالاب «بیشه دالان» و دورود با تالاب «تنوردر» هرساله میزبان پرندگان مهاجر است. در این میان شهرستان پلدختر دارای تالاب‌های فصلی و دائمی چون «گری بلمک»، «گری جمجمه»، «تکانه»، «لفانه»، «کبود» و «زردابه» است که تالاب «گری بلمک» با بیش از ۵۰۰ هکتار وسعت بزرگترین آن‌هاست.این تالاب‌ها یا به‌اصطلاح مردم محلی «گری‌ها» در فصول پرآبی از زیبایی قابل‌توجهی برخوردارند که البته با کاهش کلی بارندگی‌ها در سطح کشور امسال حیات آنها اندکی متفاوت است.
زمین گردشگری چیست؟
ژئوتوریسم یا زمین‌گردشگری به‌عنوان یکی از زیرمجموعه‌های صنعت گردشگری در سال‌های اخیر با شتاب زیادی گسترش‌یافته و علاقه‌مندان زیادی را به‌سوی خود جذب کرده و نسبت به دیگر رشته‌های گردشگری رشد و توسعه بیشتری داشته است. ظهور زمین‌گردشگری بخشی از همگرایی گردشگری طبیعت‌محور است که بر موضوعات زمین و گردشگری پایدار تأکید دارد. زمین گردشگری به‌عنوان یک پدیده جهانی نوظهور به شکلی از گردشگری گفته می‌شود که به‌طور ویژه بر زمین‌شناسی و چشم‌اندازهای آن متمرکز است. زمین‌گردشگری منبعی قابل اتکاء در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته و درحال‌توسعه است و می‌تواند تأثیر فزاینده‌ای بر افزایش درآمد در سطح ملی و نیز افزایش فرصت‌های شغلی، دستمزدها و تحول و گسترش تولیدات محلی و... داشته باشد.
