دانش‌آموز چگونه دوستدار مدرسه شود؟

حبیب‌الله عباسی*

 این روزها بر این باورم که حفظ تمامیت ارضی ایران و وحدت ملی آن بیش از آنکه با دولت وفاق ملی میسر باشد، با حفظ نمادهای ملی‌ای ممکن است که تمام اقوام گوناگون رنگین‌کمان ایران را به هم پیوند می‌دهد.
اول مهر یکی از همین نمادهای نیرومند ملی است که باید در حفظ آن کوشید. کاش رئیس‌جمهور هر سال در میان یکی از رنگ‌های این رنگین‌کمان، یکی از قومیت‌ها، حاضر می‌شد و این روز نمادین را با آنان جشن می‌گرفت و در اهمیت آن سخن می‌راند. این کار به‌مراتب از خیلی کارهای دیگر مفیدتر است.
 خوب که به این مسئله اندیشیدم اهمیت و بغرنجی آن برایم دوچندان شد. از خود پرسیدم چرا در عصری که ویژگی بارز آن به تعبیر یونسکو تغییر است و انسان‌ها نه با قوه ناطقه، بلکه با میزان تغییرشان تعریف می‌شوند، نهاد عریض و طویل آموزش و پرورش ما به‌جای تن‌دادن به تفسیر، آن هم تفسیرهای سطحی که جلوه‌هایش در کوتاه و بلندکردن دوره 12‌ساله آموزشی و کتاب‌های درسی تبلور یافته، به تغییر تن نمی‌دهد تا کودکان به دیوار مدارس سنگ پرتاب نکنند.
در سویی دیگر بسیاری از خیل کودکان این دیار به دلایل عدیده از تحصیل باز می‌مانند و گروه دیگری که موفق به ادامه تحصیل می‌شوند احساس خسران عظیمی می‌کنند، چون فکر می‌کنند با امکانات و تحولات شگرف و شگفت جهان امروز هنوز هم بسان گذشته باید ۱۲ سال از عمرشان را به هدر دهند و کمتر مهارتی کسب کنند. در همین زمانه گنگ لال‌پرست، اگرچه هنوز هم مردگانی هستند که زنده می‌شوند، اما زندگان بسیاری‌اند که دفین خرافه‌ها می‌مانند.
 اندکند معلمانی که می‌توانند آموزش را برای کودکان به ورزش تبدیل کنند و دانش را به منش، زیرا هستند معلمان بسیاری که هرگز از جلوی دانشگاه تربیت‌معلم نگذشته‌اند و اینان وقتی کلمات را در ترازوی نگارش می‌نهند، برایشان مهم نیست که کلمات را وزن کنند، بلکه تلنبارکردنشان برایشان مهم است و خیلی‌ها هم خود اعتراف می‌کنند که سرشان توپ است، اما نمی‌دانند که آیا آن توپ فوتبال است یا توپ والیبال.
 کسی که نمی‌داند از کجا آمده، چگونه بداند که به کجا می‌رود و یا کسی که نمی‌داند صرف و نحو زندگی و اسرارش در لغتنامه دهخدا نه، که در فرهنگ تحول و تغییر است، چگونه می‌تواند منشأ تغییر باشد؟
*استاد ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی