گزارش
حاشیه‌های یک انتخاب
نامه‌های فریدون جیرانی، توضیحات سخنگوی کمیته انتخاب و چند داستان دیگر درباره نماینده سینمای ایران برای معرفی به اسکار
فهیمه پنا‌ه‌آذر-روزنامه‌نگار
فیلم «در آغوش درخت» به کارگردانی بابک خواجه‌پاشا به‌عنوان نماینده سینمای ایران در آکادمی اسکار معرفی شد؛ آن هم در شرایطی که اخیرا فیلم «رکسانا» ساخته پرویز شهبازی که سال قبل در جشنواره فیلم توکیو برنده جایزه بهترین بازیگر شده بود، قرارداد اکرانش را در شورای صنفی نمایش ثبت کرد و طبق نظر برخی کارشناسان پیش‌بینی می‌شد که این فیلم از اصلی‌ترین گزینه‌ها برای معرفی باشد. پس از اعلام نام نماینده سینمای ایران برای شرکت در آکادمی اسکار، این سؤال مطرح شد که آیا فیلم شهبازی توسط اعضای کمیته دیده شده یا خیر که نامه فریدون جیرانی این موضوع را تأیید کرد.
متأسفم آقای شهبازی!
فریدون جیرانی، کارگردان سینما و یکی از اعضای کمیته انتخاب فیلم ایرانی اسکار در پاسخ به این سؤال که فیلم «رکسانا» در کمیته دیده شده است؟ ترجیح داد نامه کوتاهی خطاب به پرویز شهبازی، کارگردان «رکسانا» بنویسد و در اختیار ایسنا بگذارد. در این متن خطاب به کارگردان رکسانا آمده است: «آقای شهبازی! «رکسانا» فیلم تلخ و تأثیرگذاری بود. یکی از بهترین فیلم‌های تو بود. فیلمی بود که می‌شد داخل آن جامعه امروز را دید؛ بحران‌های جامعه را دید و با آدم‌هایی همدلی کرد که داخل این بحران‌ها گرفتار شده‌اند. خوشحالم که روشنفکری مثل تو به نسلی تعلق دارد که هنوز «گفتمان» دارد و حرف دارد برای گفتن و سینمایش «تشخص» دارد. متأسفم.»
«در آغوش درخت» با اکثریت آرا انتخاب شد
پس از واکنش‌هایی که به‌خصوص در فضای مجازی درباره نامه جیرانی به پرویز شهبازی پیش آمد، این عضو کمیته انتخاب، برای برطرف کردن شائبه‌ها نامه دیگری نوشت که در آن آمده است: «باز هم متأسفم. دوست ندارم نامه شخصی من به آقای شهبازی این تصور را ایجاد کند که انتخاب فیلم بسیار محترم «در آغوش درخت» برای اسکار یک انتخاب دولتی است. اینطور نیست. توضیحات سخنگو، خانم شبنم مقدمی بسیار درست است. فیلم «در آغوش درخت» با اکثریت آرا انتخاب شده و فارابی فقط یک رأی داشته و 3فیلم هم کنار گذاشته شده است به‌دلیلی که خانم مقدمی گفتند. اما تأسف من در انتهای آن نامه برای این بود که من معتقد بودم «رکسانا» بهترین انتخاب برای اسکار است و از روز اول روی این نظر تأکید کردم، اما متأسفم که دیگر دوستان این نظر را نداشتند.»
فقط ۲عضو کمیته انتخاب به «رکسانا» رأی دادند
در مورد فیلم بحث‌برانگیز «رکسانا» این روایت هم وجود دارد که آخرین ساخته پرویز شهبازی مورد توجه اکثریت اعضای کمیته انتخاب قرار نگرفته است. درواقع جز فریدون جیرانی که علاقه‌اش به انتخاب فیلم «رکسانا» را رسانه‌ای کرد، تنها مهدی سجاده‌چی، علاقه‌مند به انتخاب این فیلم بوده است و طبیعتاً فیلم با 2رأی موافق نمی‌توانسته به‌عنوان نماینده سینمای ایران برای معرفی به اسکار برگزیده شود. برخلاف آنچه در فضای مجازی منتشر شده است، ارشاد و فارابی هیچ فشاری به کمیته انتخاب وارد نکرده‌اند و همه‌‌چیز فرآیند طبیعی‌اش را طی کرده است؛ حتی توصیه‌ای هم در کار نبوده و براساس آنچه یکی از اعضای کمیته انتخاب به خبرنگار همشهری گفته، مدیرعامل فارابی هیچ مخالفتی با انتخاب فیلم پرویز شهبازی نداشته است.
شبنم مقدمی: «در آغوش درخت» بیشترین رأی را داشت
با توجه به حواشی به‌وجود آمده، شبنم مقدمی که به‌عنوان سخنگوی هیأت انتخاب معرفی شده در واکنش به حواشی ایجاد شده در صفحه شخصی خود نوشته است: به‌عنوان عضو و سخنگوی کمیته انتخاب آثار سینمای ایران برای معرفی به آکادمی اسکار۲۰۲۵، توضیح کوتاهی در اینجا برای دوستانی که به جز سایت‌ها و خبرگزاری‌های رسمی علاقه‌مند به پیگیری شخصی نیز هستند به‌نظرم ضروری آمد؛ اینکه تمامی آثار ارائه شده به کمیته که با نظر تک‌تک اعضا به لیست کوتاه اولیه راه یافتند در جلسات متعدد دیده و بررسی شده‌اند، معلوم و مشخص است و جز این هم نمی‌تواند باشد. اینکه در جلسه نهایی فیلم معرفی شده توسط اعضا یعنی «در آغوش درخت» با اکثریت قریب به اتفاق آرا و طی یک فرآیند کاملا دمکراتیک انتخاب شده هم جای هیچ بحثی ندارد. آنچه درباره‌اش می‌خواهم توضیحی بدهم نکته پیش آمده درباره 3فیلم «تابستان همان سال»، «رکسانا» و «صبحانه با زرافه‌ها»ست.
وی در ادامه آورده است: طبق شیوه‌نامه آکادمی اسکار، هر فیلمی معرفی می‌شود، باید واجد شرط حداقل یک هفته اکران تجاری و بلیت‌فروشی برای عامه تماشاگران و نه صرفا در جشنواره‌ها باشد. مرجع تأیید وضعیت اکران فیلم برای کمیته انتخاب سازمان سینمایی است و سایت اعلام شده به آکادمی اسکار «سمفا» (سامانه مدیریت و فروش اکران) است. در نتیجه هر فیلم سینمایی فارغ از کیفیت اثر باید یک هفته روی پرده باشد، سازمان سینمایی اکران را تأیید کند و سپس وضعیت فروش و اکران روی سایت «سمفا» قرار بگیرد.
