بازگشت جیرانی به سینما

فریدون جیرانی که در سال‌های اخیر بیشتر در کسوت مجری و میزبان برنامه‌های گفت‌وگومحور سینمایی دیده شده، قصد دارد در مقام کارگردان، فیلم «نام من، مینا» را جلوی دوربین ببرد.
جیرانی در این پروژه علاوه بر کارگردان، تهیه‌کننده هم هست و امیر عربی فیلمنامه را نوشته است. قرار است نخستین نمایش این فیلم در جشنواره فیلم فجر امسال باشد.
آخرین فیلم جیرانی «آشفته‌گی» نام داشت که محصول سال۱۳۹۷ بود. این فیلم در سال۱۳۹۸ به نمایش درآمد و در اکران شکست خورد و بعد از آن جیرانی دیگر پروژه‌ای سینمایی را کلید نزد و فقط سریال «نهنگ آبی» را ساخت.
در ۶سال گذشته که جیرانی بیشتر به اجرای برنامه‌های گفت‌وگومحور سینمایی یا فعالیت‌های مطبوعاتی در قالب تولید پادکست و نوشتن مقاله اشتغال داشت، ‌به‌نظر می‌رسید که این کارگردان و تاریخ‌نگار سینمای ایران دیگر فیلم جدیدی را جلوی دوربین نخواهد برد؛ اما ظاهرا جیرانی عزمش را جزم کرده تا شانس خود را به‌عنوان کارگردان در سده جدید محک بزند.
جیرانی کارش را در سینما با فیلمنامه‌نویسی «آفتاب‌نشین‌ها» در سال۱۳۶۰ آغاز کرد. او تا سال۱۳۶۶ که فیلم «صعود» را کارگردانی کرد، ۷فیلمنامه دیگر نوشت. شکست «صعود» در اکران بیش از یک دهه جیرانی را از صرافت کارگردانی انداخت و در این مدت او بیشتر به‌عنوان فیلمنامه‌نویس یا مشاور فیلمنامه در سینما فعالیت کرد. اما سال۱۳۷۷ فصل جدید از حرفه جیرانی ورق خورد. در این سال جیرانی «قرمز» را با بازی محمدرضا فروتن و هدیه تهرانی، در پی فضای باز ایجادشده پس از دوم خرداد و روی کار آمدن دولت اصلاحات، ساخت که اکران عمومی موفقی داشت و هردو بازیگر نقش اصلی‌اش از جشنواره فیلم فجر سیمرغ بلورین گرفتند.
جیرانی دهه۱۳۷۰ را با ساخت فیلم بحث‌انگیز «آب و آتش» با بازی پرویز پرستویی و لیلا حاتمی و مرحوم آتیلا پسیانی به پایان برد. دهه۱۳۸۰ برای او تقریبا آرام و بدون موفقیت یا شکستی بزرگ سپری شد، تا اینکه در آخرین سال این دهه فیلم «من مادر هستم» را ساخت که با حواشی فراوانی در اکران مواجه شد. این فیلم که ماجرای تجاوز یک دوست خانوادگی به دختری ۱۹ساله و قتل مرد به دست دختر و محکوم‌شدن دختر باردار به اعدام را به تصویر می‌کشید، با مخالفت‌های شدیدی از سوی برخی گروه‌ها مواجه شد. درنهایت با اعمال برخی تغییرات در فیلم، اعتراض‌ها کمتر شد و فیلم هم زودتر از آنچه باید از اکران پایین آمد.
«خفه‌گی» بزرگ‌ترین دستاورد سینمایی جیرانی در دهه۱۳۹۰ بود؛ فیلمی متأثر از الگوهای ژانر نوآر، که جیرانی دلبسته این ژانر است، با بازی الناز شاکردوست و نوید محمدزاده؛ 2ستاره جوان سینمای ایران که می‌توانستند موفقیت فیلم در گیشه را تضمین کنند. «خفه‌گی» جزو ۱۰فیلم پرفروش سال۱۳۹۶ شد و جیرانی با اتکا به موفقیت این فیلم، سال بعد «آشفته‌گی» را با همان حال‌وهوا و با بازی بهرام رادان جلوی دوربین برد که در گیشه شکستی تمام‌عیار خورد. بعد از اکران ناموفق «آشفته‌گی» کار جیرانی در سینما تمام‌شده به‌نظر می‌رسید؛ مخصوصا که او در اواخر هفتمین دهه زندگی‌اش بود و سینمای ایران هم معمولا خاطره خوشی از کارگردانانی که در سن بالا پشت دوربین می‌ایستند ندارد. اما جیرانی در ۷۲سالگی، همراه با تغییر فضای سیاسی کشور، اسبش را زین کرده که فیلم جدیدی را کلیک بزند.
جدا از سینما، جیرانی از سال۱۳۸۹ اجرای برنامه تلویزیونی «هفت» را بر عهده گرفت و تا سال۱۳۹۱ این کار را ادامه داد. دوره او، از نظر اهل فن، بهترین و بی‌غرض‌ترین دوره این برنامه است. همچنین ۲سریال «مرگ تدریجی یک رؤیا» و «تعبیر وارونه یک رؤیا» 2سریالی هستند که جیرانی برای تلویزیون ساخت؛ اولی در نکوهش روشنفکران غرب‌زده و ستایش از ارزش‌های بومی و دومی سریالی امنیتی با محوریت مسائل هسته‌ای.
معمولا نام خانوادگی شخصیت اصلی یا یکی از شخصیت‌های فیلم‌ها و سریال‌های جیرانی مشرقی است. باید دید این بار کدام بازیگر، مشرقیِ جیرانی می‌شود و فیلم جدیدش، با توجه به نام زنانه‌اش، چه نسبتی با تحولات چند سال اخیر
جامعه ایران دارد.