رضا شاه «شوشکهکشی» میکرد
موضوع: پارک شهر
ویژگی: نخستین پارک عمومی تهران
***
تهران که این روزها در محاصره بوستانهای عمومی قرار دارد، در دوره پهلوی اول پارک نداشت و پایتختنشینها برای تفریح و تفرج به باغهای اطراف تهران پناه میبردند. پارک سنگلج در چنین برههای و با تخریب بخشی از این محله ساخته شد و اکنون عنوان قدیمیترین پارک پایتخت را یدک میکشد. در دوره پهلوی اول که بزهکاران گوشهای از محله قدیمی سنگلج را قرق کردند، حکومت دستور احداث پارک در همان بخش را صادر کرد و اینگونه بود که نخستین پارک تهران در پرجمعیتترین محله پایتخت متولد شد. نصرالله حدادی درباره ماجرای ساخت پارک شهر در سنگلج میگوید: «محدوده فعلی پارک شهر تا سال1310 بخشی از محله سنگلج بود که به 3دلیل عمده تخریب شد. آنطور که جعفر شهری روایت کرده، رضا شاه در این مکان عقبه روشنی نداشته و شبها آنجا «شوشکهکشی» میکرده و به همین دلیل وقتی به قدرت میرسد دستور تخریب آنجا را صادر میکند. شوشکه، سلاح سردی شبیه شمشیر بود که لاتها برای شاخ و شانه کشیدن و حریف طلبیدن به دست میگرفتند و عربده میکشیدند.» طبق قرار و مدار قبلی قرار بوده بخش تخریب شده محله سنگلج به احداث ساختمان سازمان بورس اوراق بهادار تهران تبدیل شود، اما در دوره پهلوی اول این اتفاق رخ نمیدهد و این قسمت از محله حد فاصل سالهای 1314 تا 1324 شمسی متروکه میماند. حدادی معتقد است پارک شهر از سال1324 شمسی به بعد ساخته شده: «بعد از اعتراضهای گسترده اهالی سنگلج که عموما افراد پولداری بودند، حکومت تصمیم میگیرد زمین متروکه را که پاتوق بزهکاران شده بود به پارک تبدیل کند. بعد از تخریب بخشی از محله، درختان زیادی باقی مانده بود که تعداد دیگری درخت به آنها اضافه میکنند و بعد هم دور تا دور آن را دیوار سنگی میکشند تا پارک شهر سر و شکل بگیرد. نخستین پارک تهران ابتدا به عنوان باغ سنگلج شناخته میشد و مردم جمعهها برای تفرج به این محل میرفتند. در دهه50 سالی یک هفته درهای پارک شهر را میبستند و دبلنا بازهای تهران برای قمار به این محل میرفتند که با پیروزی انقلاب اسلامی بساط آنها جمع شد.»