هرچند که بنیاد خرد از همدان است*

حمیدرضا محمدی

به شهر «همدان» رسیدم. مدینه‌ای دیدم ساکن‌الاماکن. عامر‌الاطراف‌والاکناف. آراسته به علم و ادب.مشهور به فضل و هنر. مبارات اهل او به حل حقایق و مجارات ساکنان او به کشف دقایق.
حمیدالدین بلخی، مقامات حمیدی

«همدان» نخستین پایتخت ایران است. سرزمین تمدن ماد و هگمتانه. شهر دوار مدرن آلمانی‌ساز اما در قلب ایران. سامان فرش و چرم. موطن و مولد خواجه رشیدالدین فضل‌الله و عین‌القضات و باباطاهر ‌از میان متقدمان و میرزاده عشقی، مشفق همدانی، احسان یارشاطر، شرف‌الدین خراسانی، مهدی و خان‌بابا بیانی، حسین معصومی، اکبر اعتماد، عبدالله کوثری، پرویز اذکایی، تقی پورنامداریان، قباد شیوا، مصطفی رحماندوست و خیلی‌های دیگر از خیل متأخران. دیاری که بوعلی‌سینا و عارف قزوینی در خاکش آرمیده‌اند. خطه تساهل و تسامح که نه‌فقط شماری و عدادی کلیسا و کنیسه، که مزار اِستِر و مُردِخای که یکی از معتبرترین اماکن کلیمیان جهان در آن واقع است و همین بس است تا نشان و نشانه‌‌ای باشد از آن سنت کهن مروت و مدارا. بازار و مسجد جامعی حیرت‌انگیز دارد و سرشار و سراسر است از خانه‌های تاریخی و البته گنبد علویان آن زبانزد است. حال که نخستین‌روز شهریور به ‌سبب روز پاسداشت ‌مقام بالا و بلند بوعلی‌سینا به نام این کهن‌بوم مسمی یافته است، ذکر شریف آن واجب می‌نماید.
* مصراعی سروده امیرخسرو دهلوی