انتقال آب هلیل‌رود به تنش‌های اجتماعی و محیط‌زیستی دامن می‌زند

یک روز پس از آنکه محققان حوزه آب دانشگاه شهرکرد در گفت‌وگو با همشهری، ضمن انتقاد از سیاست‌های حاکم بر مدیریت منابع آب کشور از بخشی‌نگری در برنامه‌ریزی‌ها و سیاسی‌کاری در حوزه آب به‌عنوان مهم‌ترین عامل کم‌آبی در استان چهارمحال وبختیاری نام بردند، عضو هیأت علمی گروه مهندسی آب دانشگاه جیرفت در گفت‌وگو با ایسنا ضمن تشریح پیامدهای ناگوار ناشی از طرح‌های انتقال آب، گفت: اجرای این طرح‌ها باعث مشکلات متعددی ازجمله بروز نارضایتی‌های اجتماعی، افت سطح آب سفره‌های زیرزمینی، رشد سریع و نامتوازن جمعیت در حوضه‌های مقصد، کاهش کیفیت آب شرب شهرهای پایین‌دست و افول صنعت گردشگری و توریسم می‌شود. ارسلان فاریابی درباره انتقال آب بین‌حوضه‌ای، تصریح کرد: با توجه به معیارهای تعیین‌شده از سوی یونسکو برای اجرای طرح‌های انتقال آب، اگر کمبود آبی را بتوان با مدیریت تقاضا و هزینه‌های معقول رفع کرد، به انتقال آب بین‌حوضه‌ای نیازی نخواهد بود، درحالی‌که در طرح انتقال آب هلیل‌رود در استان کرمان اینگونه تمهیدات اندیشیده نشده است.

 این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه نباید با انتقال آب، حوضه مبدأ با کمبود جدی آب مواجه شود، گفت: این درحالی است که جنوب کرمان با کمبود جدی آب روبه‌روست. ضمن آنکه با انتقال آب هلیل‌رود، محیط‌زیست جنوب کرمان در معرض نابودی قرار می‌گیرد. علاوه بر این، اجرای این طرح با توجه به کمبود آب در جنوب کرمان، باعث بروز و ظهور اختلالات اساسی اجتماعی و فرهنگی و حتی تنش‌های اجتماعی می‌شود.

وی درباره شرایط بحرانی آب در کشور و منطقه جنوب کرمان یادآور شد: طی سال‌های گذشته منابع آب زیر‌زمینی کشور با توجه به مصرف بی‌رویه، به طرز قابل توجهی کاهش یافته است. باوجود این، ما به‌گونه‌ای ‌آب مصرف می‌کنیم که انگار همان ۱۳۰ میلیارد مترمکعب آب تجدیدپذیر در سال را داریم درصورتی که این رقم به کمتر از ۱۰۰میلیارد مترمکعب رسیده و با بحران شدیدی روبه‌رو شده‌ایم.

فاریابی در پاسخ به اینکه آیا سد‌سازی‌ باعث برهم‌زدن اکوسیستم شده و در خشکسالی و برداشت آب‌های زیرزمینی نقش داشته است، گفت: سدسازی بعد از انقلاب با یک عطش آغاز شد و مسئولان ذیربط در تلاش بودند از دنیا عقب نمانند و توجهی به محیط‌زیست، مهاجرت انسانی و... نداشتند و هزینه‌های گزافی با مطالعات اولیه و کار کارشناسی ضعیف بر جامعه تحمیل و در پی آن محیط‌زیست نابود شد. برای مثال، سد کرخه با ظرفیت ۷.۵‌میلیارد مترمکعب ساخته شد و هیچ زمانی بیشتر از ۲میلیارد مترمکعب ذخیره نداشت، بقیه سدها هم همینطور. در واقع حجم سدها به‌مراتب بیشتر از ظرفیت رودخانه‌ها شد. همچنین سد گتوند یکی از ننگین‌ترین سدهایی است که ساخته شده و حجم عظیمی از آب شیرین در محدوده‌ای بدون مطالعات علمی اولیه در آن ذخیره شد که تمام آن محدوده، شوری بسیار بالایی داشت و نتیجه آن شد که شورترین دریاچه را احداث کرده‌ایم که هیچ‌گونه استفاده‌ای ندارد و عملا چالش بزرگی برای محیط‌زیست فراهم کرده است.