احیای ظرفیت محلات با نظام هیأت امنایی

دردوره ششم مدیریت شهری عملکرد شورایاری‌‌ها درمدیریت محلات به پایان رسید. جایگزین این الگو نظام هیأت امنایی است که از افراد شاخص هر محله تشکیل شده است. درنظام هیأت امنایی ترکیبی ازتمام تخصص‌ها و فعالیت‌های مورد نیاز محله ایجاد شده و قرار است با همکاری این افراد مشارکت شهروندان درمدیریت محله افزایش یابد.«حسین اخگرپور» سرپرست شهرداری منطقه 19تهران در این گفت‌وگو ازمزیت‌های این نظام نوین مدیریتی می‌گوید.

جایگاه سراهای محله به‌عنوان یک قرارگاه اجتماعی و فرهنگی برای شهروندان تهرانی در جلب مشارکت‌های مردمی را تبیین کنید؟
سرای محلات می‌توانند شرایطی را فراهم سازند تا مردم محلی بتوانند خدماتی را دراین اماکن به دیگرشهروندان ارائه کنند. درصورت تحقق این هدف، ظرفیت خوبی ایجاد خواهد شد که منجربه شکوفایی پتانسیل‌های محلی درزمینه‌های فرهنگی، اجتماعی، آموزشی و ورزشی خواهد شد.ازسوی دیگرسرای محلات می‌توانند به‌عنوان یکی ازارکان محله به‌صورت قرارگاهی با مساجد، پایگاه‌های بسیج، هیئات مذهبی ومدارس همکاری کرده و ازاین جهت یکی ازارکان مهم محلی شکل می‌گیرد.

یکی از سوالاتی که مطرح می‌شود این است که چرا شورایاری‌ها فعالیت خود را متوقف کردند؟
نظام شورایاری‌ها روی کاغذ ایده بسیار خوبی بود که بیش از 08 درصد اعضای انتخاب شده در این نظام را افرادی سالم و دلسوز تشکیل می‌دادند. با این حال، شورایاری‌ها چالش‌هایی نیز داشتند که در برخی موارد منجربه سوء‌استفاده برخی افراد از جایگاه آن شده بود که این موضوع سبب زیرسؤال رفتن کلیت نظام شورایاری در پایتخت شد. ازسوی دیگر، این قبیل افراد به‌دلیل نفع و سوءاستفاده‌های شخصی بر حضور در شورایاری‌ها تأکید می‌کردند و این مسئله منجر به خروج شورایاران دلسوز و دلسردی آنان از ادامه خدمت در این مجموعه شده بود. در کنار چنین عواملی، برخی موضوعات قانونی نیز مانع ادامه فعالیت شورایاری‌ها شد. در نظام شورایاری علاوه بر اینکه برگزاری انتخابات درقانون اساسی برای این موضوع پیش‌بینی نشده بود و این اتفاق مسیر قانونی نداشت، عرصه انتخاب شورایاران نیز با مشکلاتی روبه‌رو بود. در این روند رویه‌های نامناسبی مانند استفاده از افراد غیرمحلی، دوستان و آشنایان غیربومی و رأی گیری‌هایی رخ داد که سبب اتصال برخی افراد سودجو به سیستم مدیریت شهری شد. این عوامل و موضوعاتی مانند آن منجر به توقف فعالیت شورایاری‌ها و طراحی مدل جدیدی برای اداره محله‌ها شد.

تفاوت اصلی نظام هیأت امنایی با شورایاری در چیست؟
درنظام هیأت امنایی از آنجا که افراد جایگاه حقوقی داشته و اکثرا به نمایندگی و با درنظرگرفتن تخصص‌های فرهنگی، اجتماعی و ورزشی و ازطریق ارگان‌ها، نهادها و سازمان‌های خارج ازشهرداری انتخاب و معرفی می‌شوند، قابلیت نظارت دقیق‌تر برعملکردها وجود دارد. درنظام شورایاری‌ها نمونه‌های بسیاری وجود داشت که افراد تخصصی نداشتند وتنها عضو شورایاری محله بودند. در نظام هیأت امنایی ترکیبی ازتمام تخصص‌ها و فعالیت‌های مورد نیاز محله ایجاد شده که در سیستم شورایاری ممکن بود این ترکیب وجود نداشته باشد، لذا این موضوع مغفول واقع می‌شد.

جایگاه مناطق در شناسایی معتمدان محله‌ای و ایجاد همگرایی بین ارکان محلات چگونه تعریف می‌شود؟
هیچ ارگان و نهادی به اندازه مناطق و خصوصا معاونت امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران با شهروندان ارتباط ندارد. شناسایی و تعامل با جریان‌های محلی هرمحله، احصا و شناسایی مشکلات و مشارکت با افراد پیگیر منافع شهروندان برای برطرف کردن چالش‌ها و مقابله با افراد سودجو و دنبال‌کننده منافع شخصی ازجمله اقدامات معاونت امور اجتماعی و فرهنگی و ستاد مدیریت محله در شکل دادن هیأت امنای محله است.تجربه شناسایی افراد و توانمندی‌های محلی و مشارکت‌جویی‌های ارزشمند معاونت‌های امور اجتماعی و فرهنگی درمناطق ۲۲ گانه باعث ایجاد همگرایی قوی در ارکان محلات و افزایش دقت در انتخاب معتمدان محلی و شناسایی این افراد خواهد شد. از جهت همگرایی نیز اگرمناطق رویکرد همگرایانه و حمایتی از یکدیگر داشته باشند می‌توانند نقش محوری در پاسخ به مطالبات مردم ساکن محله داشته باشند.


سراهای محله روزآمد شده‌اند
حسین اخگرپور، سرپرست شهرداری منطقه ۱۹ می‌گوید:«منطقه 19در ۳سال گذشته درراستای توسعه زیرساخت‌های مدیریت محله با استفاده از اعتبارات مربوطه و نیزپتانسیل‌های محلات و با توجه به پایلوت بودن اکثر سرای محلات منطقه در راه‌اندازی نظام مدیریت محله ونیز فرسودگی زیرساخت‌های ساختمانی و تاسیساتی آنها در سال‌های گذشته، نسبت به روزآمدسازی ساختمان‌های سرای محلات منطقه اقدام وتا حد قابل‌توجهی نیازهای ابنیه‌ای سرای محلات را تامین کرده است.در زمینه‌های آموزشی نیز با وجود تعطیلی سرای محلات به‌دلیل شیوع ویروس کرونا، سرای محلات منطقه با پشت سرگذاشتن مشکلات به روال قبلی خود بازگشته و اعتماد و استقبال شهروندان را با اجرای برنامه‌های متنوع فرهنگی به‌خود جلب کرده‌اند.»