مسجد محبوب و پرآوازه محله
نام: مسجد محمدیه
ویژگی: چهره‌های اثرگذار مذهبی
یکی از قدیمی‌ترین مساجد محله حسن‌آباد مسجد محمدیه است که عمر آن به بیش از یک قرن می‌رسد. به‌گفته نصرالله حدادی تهران‌شناس، سنگ‌بنای ساخت این مسجد به دوره ناصری حدود سال‌های 1262شمسی می‌رسد، اما در طول این سال‌ها بنای اولیه مسجد یک‌بار به‌طور کامل تخریب و از نو ساخته شده و 3 بار مورد بازسازی قرار گرفته است که آخرین آن سال 1365شمسی بوده است. در بازسازی اولیه اهالی محل نقش مهمی داشتند. ازجمله افرادی که در دوره اول به بازسازی مسجد کمک کردند می‌توان از حاج‌احمد تقی‌زاده، سیدعلی مجد و... نام برد. در بازسازی دوم هم مرحوم حاج‌محمد راست‌بندی مبلغ اولیه بازسازی را بر عهده گرفت.
حدادی درباره معماران و هنرمندانی که در ساخت این مسجد مشارکت داشته‌اند، چنین می‌گوید: «معمار اولیه مسجد حاج‌علی‌اصغر معروف بود که نقشه مسجد را کشید، احد ترابی از خطاطان نمای مسجد و عباس کاظم کاشی‌کاری مسجد را عهده‌دار شدند، همچنین برای افتتاح ساختمان این مسجد از مرحوم فلسفی دعوت شد.»
این تهران‌شناس در بخش دیگر صحبت‌هایش از حضور امامان جماعت معروف در مسجد محمدیه یاد می‌کند: «آیت‌الله آخوند ملاعباس نوری پدر شیخ فضل‌الله نوری، مرحوم آیت‌الله جمال‌الدین نوری پسر عموی شیخ‌فضل‌الله نوری، حجج اسلام سیدحسین درکه‌ای، حاج‌مقدسی، حاج‌حسین علمی، حاج‌موسوی و مرحوم حاج سیدکاظم ارفع از ائمه جماعات معروف این مسجد بودند. همچنین شیخ شجونی، نیکنام صالحی، خوانساری و خزعلی از واعظان معروف این مسجد قدیمی محله حسن‌آباد بودند که در طول این سال‌ها کانون گرمی برای نمازگزاران و اهل دین و تقوا بوده است.»
در میان چهره‌های اثرگذاری که در این مسجد در کنار اهالی محله حسن‌آباد عمری را زندگی کردند و در غم و شادی آنها و بسیاری از مناسبت‌های مذهبی همپای آنها بود، مرحوم آیت‌الله سیدکاظم ارفع بود. بنا بر روایت «اردشیر آل‌عوض» پژوهشگر فرهنگ عامه، این روحانی از خانواده‌ای اصالتا شیرازی بودند که تقریبا 150سال پیش به تهران مهاجرت کردند. با حضور این روحانی در مسجد محمدیه برنامه‌های فرهنگی و مذهبی رنگ و بوی ویژه‌ای به‌خود گرفت. این روحانی که خانه‌اش با مسجد فاصله چندانی نداشت میان اهالی محبوب بود و همواره سعی می‌کرد با برپایی جلسات درس اخلاق پیش از نماز، تفسیر قرآن و صحیفه سجادیه، علاوه بر تبیین اصول دین، آنها را با اهمیت و نقش اخلاق و معنویات در زندگی آشنا کند.»
در همینه زمینه :
تهران‌نامه
یادداشت