بازار کاغذ خط‌خطی شد

بازار کاغذ پس از افزایش 100درصدی قیمت‌ها هنوز به تعادل نرسیده و خبری هم از کاغذهای وارداتی با ارز دولتی نیست. بالا رفتن قیمت ارز بازارها را آشفته کرده و در این میان حتی حال و هوای بازار کالایی مانند کاغذ که از بخت بلندش در زمره کالاهای اساسی قرار دارد و برای وارداتش ارز دولتی تخصیص داده می‌شود نیز خط‌خطی است. به گزارش همشهری، بانک مرکزی از ابتدای سال تا اوایل تیرماه بیش از 211میلیون یورو یا معادل آن ارز دولتی به واردات انواع کاغذ و مواداولیه تولید آن تخصیص داده اما در بهترین حالت از ابتدای سال فقط 114میلیون یورو از این تخصیص‌ها به واردات منجر شده است. در این میان کاغذ روزنامه، کاغذ تحریر A4  و خمیرکاغذ(مواداولیه تولید) بیشترین سهم را از تخصیص ارز داشته‌اند و اتفاقاً کمترین میزان واردات نیز برای همین اقلام انجام شده است؛ به‌گونه‌ای که هنوز تکلیف 81درصد ارز تخصیص‌یافته به واردات کاغذ روزنامه بلاتکلیف مانده و واردات کاغذ تحریر A4 نیز معادل 66.3درصد کل ارز تخصیص‌یافته انجام شده است. برخی معتقدند مقادیری از ارز تخصیص داده شده به واردات کاغذ از ابتدا نیز قرار نبوده که صرف این کار شود و ثبت سفارش آن فقط برای استفاده از رانت شیرین ارز دولتی انجام شده است. در این میان خبرساز شدن تخصیص حدود 66درصد از کل ارز واردات کاغذ روزنامه به 2شرکت فامیلی بی‌نام‌ونشان باعث شد فرضیه رانت‌خواری ارزی تقویت شود و با سکوت مراجع مطلع که حتی زحمت پاسخگویی به شائبه‌های ایجاد‌شده در این مورد را نیز به‌خود ندادند این موضوع عینیت پیدا کرد تا جایی که چشم بازار هم ترسید و فروشندگان عمده کاغذ از ترس متوقف شدن واردات، ترجیح دادند عجله‌ای برای فروش محموله‌های خود نداشته باشند. نتیجه این اتفاقات به راه افتادن بازار سیاه برای کاغذ تحریر بود آن‌هم در نزدیکی بازگشایی مدارس که حتی مدارس را نیز برای تأمین کتب درسی سال آینده به تکاپو انداخته است. از سوی دیگر کاغذ روزنامه نیز در بازار کمیاب شده و این مسئله در کم‌حجم شدن اغلب مطبوعات کشور خود را نشان داده است. برخی از رسانه‌های کاغذی چنان در تنگنا قرار گرفته‌اند که بالاجبار چاپ روزانه خود را تعطیل کرده و به انتشار نسخه دیجیتال بسنده کرده‌اند. نکته قابل‌تأمل اینجاست که سوءاستفاده‌های ارزی مستقیماً رسانه‌های مکتوب را در مضیقه قرار داده است و انتقاد آنها را برانگیخته اما حتی رسانه‌ها نیز نتوانسته‌اند نطق متولیان امر واردات را برای بازگو کردن حقایق این حوزه باز کنند. این در حالی است که طبق مقررات ذکر‌شده در دستورالعمل تخصیص ارز بانک مرکزی، تخصیص‌دهنده ارز باید نسبت به اخذ تعهد ورود کالا از واردکننده اقدام کند تا واردکننده راهی جز واردات همان کالا نداشته باشد اما حالا گفته می‌شود 66درصد ارز واردات کاغذ روزنامه را 2شرکت فامیلی گرفته‌اند که جز یک آدرس کاغذی هیچ نشانی از آنها در دست نیست.

تب قیمتی در راسته کاغذفروشان

گرانی کاغذ، فعالان حوزه چاپ و نشر را نیز داغ کرده به‌گونه‌ای که عملاً جرأت نمی‌کنند پیش از تأمین کاغذ، سفارشات چاپ مشتریان را نهایی کنند و مشتریان‌ هم با قیمت‌های روز بازار دل‌ودماغ قرارداد بستن ندارند. سیدموسوی، یکی از فعالان حوزه چاپ در میدان بهارستان به همشهری می‌گوید: حال‌وروز بازار کاغذ خراب است و اعصاب کاسبانش خط‌خطی شده؛ آخر نه مشتری تمایلی دارد با این قیمت‌ها کار سفارش بدهد، نه کسانی که کاغذ دارند قادرند بدون روشن شدن دورنمای بازار جنسشان را بفروشند یا موجودی خود را تکمیل کنند و نه چاپخانه‌دار می‌تواند مثل سابق کاغذ مورد نیازش را بدون حاشیه بخرد. به گفته او، عرضه کاغذ تحریر در بازار روال مشخصی ندارد و بخت یار کسانی است که قبل از بالا گرفتن تنش‌های ارزی انبارهایشان را پر کردند و دقیقه‌به‌دقیقه پولدارتر شدند. به گفته او، کاغذ گلاسه پس از رشد نجومی حدود 2.5برابری فعلاً عرضه بیشتری نسبت به کاغذ تحریر دارد که البته آن‌هم به‌دلیل افزایش قیمت قابل‌توجه، خریدار چندانی ندارد.

پرواز قیمت‌های کاغذی

 طبق اظهارنظر فعالان بازار کاغذ، قیمت انواع کاغذ نسبت به قبل از نوسانات ارزی در زمستان سال گذشته بیش از 100درصد رشد کرده و در یک‌ماه اخیر گرچه افزایش قابل‌ملاحظه‌ای در این بازار رخ نداده اما قیمت‌ها بدون اینکه معامله چندانی انجام شود روی کاغذ بالا مانده‌اند و خیال پایین آمدن ندارند. یکی از فروشندگان عمده کاغذ می‌گوید: فعلاً قیمت هر بند کاغذ تحریر 70گرمی اندونزی سایز 70در 100حدود 132هزار تومان است که اگر قرار باشد به‌صورت خرده‌فروشی خریده شود قیمت آن بالاتر هم می‌رود. به گفته او، قیمت کاغذ روزنامه نیز در کمتر از یک سال اخیر رشد 100درصدی داشته و فعلاً کمیاب شده است. این فعال بازار کاغذ نظر مثبتی درباره تأثیر تخصیص ارز دولتی به واردات کاغذ و مواداولیه این صنعت ندارد و معتقد است گرانی ارز اثر خود را در بازار کاغذ گذاشته و ارزی که به نام کاغذ و با قیمت مفت به اشخاص خاص دادند فقط برای پرکردن جیب این افراد بوده نه کنترل بازار.