دوئل بین کتاب و فضای مجازی
چطور می‌توانیم در فضای مجازی کتابخوان متولد کنیم؟
سمانه ابوالقاسم؛ کارشناس ارشد مدیریت اطلاعات
چه بخواهیم و چه نخواهیم فضای مجازی با همه مختصاتش جای کتابخوانی را حسابی تنگ کرده است. کتاب که روزی ابزاری برای پر کردن اوقات‌فراغت بود، الان 10هیچ از اپلیکیشن‌های اغوا‌کننده موبایل عقب است. موبایل با مشتقاتش طوری فکر و ذهن همه به‌خصوص نوجوانان و جوانان را ربوده که حتی بیشتر از خانواده و دوست برای آن وقت صرف می‌کنند. در این میان باید چه کرد؟ چگونه باید جای کتاب را در فضای بی‌در و پیکر مجازی باز کرد تا از سقوط سرانه مطالعه کتاب در کشور جلوگیری شود؟
حال در این‌باره راه‌حل‌هایی را می‌توان مدنظر قرار داد:
حوزه نشر الکترونیک کتاب، یک راه کم‌هزینه و مؤثر در افزایش مطالعه و آگاهی است. نشر الکترونیک مشکلات متعددی را حل کرده و با دسترسی آسان و ارزان به کتاب‌های جدید، قدیمی و کمیاب سرانه مطالعه را افزایش داده است. افرادی که زمانی چندان اهل مطالعه نبودند اکنون با استفاده از کتاب‌های صوتی و سرویس‌های آنلاین کتابخوانی به مطالعه و آگاهی روی آورده‌اند؛ بنابراین به جای مقاومت در برابر تکنولوژی‌های نوینی که هرگز نمی‌توانیم جلوی پیشروی آنها را بگیریم، می‌توانیم با مدیریت صحیح به بهترین نحو از آنها بهره‌مند شویم و به‌جای آنکه رسانه‌های جدید را تهدید تلقی کنیم آنها را فرصتی بدانیم برای رشد و گسترش فرهنگ کتابخوانی.
ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی در فضای مجازی یک رویکرد مهم در دنیای امروز است. افراد و دغدغه‌مندان عرصه فرهنگ می‌توانند با اشتراک‌گذاری خلاصه یا بریده‌ای از متن کتاب، نقد و بررسی اثر و دیدگاه کارشناسان کتاب درباره اثر به معرفی کتاب‌ها بپردازند و سایرین را هم به این امر مهم ترغیب کنند. البته باید در فضای مجازی با تسلط بر قالب و قواعد رسانه‌های نوین و استفاده از شکل‌های مختلف معرفی کتاب، فرهنگ کتابخوانی را تقویت کرد و با گسترش دایره مخاطبان به آرامی در راستای ارتقای سطح مطالعاتی آنها گام برداشت. برای ترویج فرهنگ کتابخوانی در فضای مجازی ابتدا باید حوزه علاقه‌مندی خود را مشخص کنید و مهارت‌های خود را بشناسید تا بتوانید موضوع و محتوای خاص خود را تولید کنید.
در گام بعدی باید رسانه‌های نوین را بشناسید و بدانید کدام رسانه‌ها بستر مناسبی برای نمایش و اشتراک‌گذاری محتوای تولیدشده، هستند. عرصه ویدئوها یا پادکست‌ها یا متن‌ها هرکدام فضای مناسب خود را می‌طلبند و هریک از این فضاها اقتضائات خاص خود را دارند که با شناخت صحیح می‌توان در آنها موفق ظاهر شد. نحوه هشتگ‌گذاری، تعامل و دنبال کردن صفحات مرتبط و مشابه، لوکیشن‌گذاری، انتخاب پروفایل مناسب، هایلایت‌های صحیح و آگاهی‌رسان، برنامه‌ریزی و زمانبندی جهت بارگذاری محتوا و پاسخ به‌نظرها، همگی می‌توانند به جذب مخاطب کمک کنند.
شناخت مخاطبان موضوع مهمی است که نباید نادیده گرفته شود؛ باید مخاطبان را شناخت. مخاطبان عادی با مخاطبان تخصصی و متخصصان متفاوت هستند. مخاطب کودک و نوجوان با مخاطب بزرگسال یا دیگر اقشار جامعه با هم فرق دارند و با مشخص کردن مخاطب می‌توان سطح مطالب و محتوا را متناسب با سلیقه و نیاز آنها تعیین کرد. برای تولید محتوا باید کتاب را همچون یک مدل درنظر گرفت و با استفاده از جذابیت‌های خاص از کتاب یک برند تجاری ساخت.
گستردگی فضای مجازی سبب شده افراد به سطح اندکی از اطلاعات در حوزه‌های مختلف دسترسی داشته باشند و این توهم ایجاد شود که در حال مطالعه و رسیدن به آگاهی هستند. با بهره‌گیری از همین فضای مجازی می‌توان به افراد یادآور شد در کنار این اقیانوس کم‌عمق از اطلاعات گوناگون، برای تکمیل و ارتقای سطح آگاهی خود به کتاب و مطالعه عمیق روی آورند. فضای مجازی نسبت به رسانه‌های قبل از خود، توان و نفوذ بسیاری دارد و با استفاده از قابلیت‌ها و جذابیت‌های خود می‌تواند به یاری رسانه قدیمی و یار مهربان بشتابد و باعث رونق کتاب و کتابخوانی شود.
در همینه زمینه :
