بسیاری از کشورهای آسیایی،غربی و اروپایی حجامت را به عنوان یک روش درمانی به رسمیت شناختهاند
استقبال جهانی از حجامت درمانی
سازمان جهانی بهداشت (WHO)حجامتدرمانی را بهعنوان یک عمل سنتی با فواید بالقوه برای برخی شرایط سلامتی میپذیرد. طبق دستورالعملهای سازمان جهانی بهداشت، حجامت یک درمان مکمل در نظر گرفته میشود که ممکن است برای درمان بیماریهای اسکلتی و عضلانی مختلف مانند کمردرد و گردندرد استفاده شود. با این حال، سازمان جهانی بهداشت بر اهمیت اطمینان از ایمنی و بهداشت حین عمل حجامت برای جلوگیری از هر گونه عوارض نامطلوب یا عفونت تأکید میکند. به تأکید این سازمان، حجامت در بسیاری از کشورها به رسمیت شناخته شده و مقبولیت یافته، اما شواهد علمیای که از اثربخشی آن برای کاربردهای پزشکی گستردهتر حمایت میکند هنوز در حال تکامل است. تحقیقات برای درک بهتر سازوکارهای حجامت و نقش بالقوه آن در سیستمهای یکپارچه مراقبتهای بهداشتی هم ادامه دارد.
رویکردهای گوناگون در دنیا
حجامتدرمانی در کشورهای مختلف، بهویژه کشورهایی که دارای شیوههای قوی طب سنتی و ریشههای فرهنگی در درمان جامع هستند، رایج است. محبوبیت حجامت میتواند براساس سنتهای فرهنگی، دسترسی به مراقبتهای بهداشتی سنتی و علاقه به درمانهای مکمل و همچنین قوانین و پذیرش آن در مناطق و کشورهای مختلف بسیار متفاوت باشد. درحالی که برخی از کشورها مقررات خاصی برای اطمینان از استانداردهای ایمنی و کیفیت دارند، برخی دیگر ممکن است رویکردهای انعطافپذیرتری به این عمل داشته باشند.
توصیههای جهانی
سازمان جهانی بهداشت دستورالعمل و توصیههای کلی را در مورد حجامت درمانی بهعنوان بخشی از راهبرد طب سنتی خود ارائه کرده است. هدف این دستورالعملها اطمینان از استفاده ایمن و مناسب از حجامت بهعنوان یک درمان مکمل است.
ایمنی و بهداشت: سازمان جهانی بهداشت تأکید میکند در حجامت توجه به روشهای مناسب برای به حداقل رساندن خطر عفونت یا آسیب ضرورت دارد.
استفاده مناسب: حجامتدرمانی باید بهطور مناسب و توسط پزشکان آموزشدیده استفاده و در نظام سلامت کشورها ادغام شود تا بیماران درمانهای ایمن و مؤثر دریافت کنند.
شرایط استفاده: حجامت نباید بهعنوان یک درمان مستقل در نظر گرفته شود، بلکه بخشی از رویکرد مراقبت بهداشتی جامع است.
تمجید پزشک آلمانی از حجامت
یکی از نکتههای جالب درباره حجامت از دیدگاه پزشکان خارجی به یوهان آبل (JOHANN ABELE) پزشک و محقق آلمانی برمیگردد. او در کتاب خود با عنوان «حجامت شیوه درمان آزمونشده» که در سال ۱۹۹۷ چاپ شده، با اشاره به این مطلب نوشته «اعتقاد راسخ دارم که نهتنها امروز بلکه برای همیشه، امر حجامت را در درمان بیماریها نباید نادیده گرفت. مطالعات ما نشان میدهد که در آلمان میتوان ۷۵ درصد بیماریها را با شیوههای درمان طبیعی ازجمله حجامت درمان کرد.»
در این وضعیت حجامت نکنید
سازمان جهانی بهداشت تأکید میکند حجامت بهطور کلی درصورت انجام صحیح برای اکثر افراد بیخطر است، اما مادران باردار، افراد دارای مشکلات پوستی بهویژه در محلهای مدنظر حجامت، افراد مبتلا به اختلالات خونریزی یا مصرفکنندگان داروهای ضدانعقاد، افراد با سیستم ایمنی ضعیف از حجامت پرهیز کنند. به همین دلیل ضرورت دارد که حجامت درمانی براساس ارزیابی فردی و با تشخیص توسط متخصصان واجد شرایط انجام شود. قبل از توصیه حجامت بهعنوان یک گزینه درمانی هم پزشکان باید وضعیت کلی سلامت و سابقه پزشکی بیمار را بررسی کنند.
نکته
روشهای مختلف حجامت در جهان
تاریخچه حجامت را میتوان در تمدنهای مصر باستان، چین و خاورمیانه جستوجو کرد. در طب سنتی چینی (TCM) از حجامت برای متعادل کردن نیروی حیاتی بدن (چی)، بهبود جریان خون و کاهش بیماریها استفاده میشد. در یونان باستان و در طب اسلامی هم حجامت رواج داشت. با گذشت زمان، روشهای حجامت متنوع شد، در بسیاری از کشورهای جهان مورد استفاده قرار گرفت و فرهنگهای مختلف رویکردهای منحصربهفرد خود را بهکار گرفتند. اما مهمترین حجامتی که در کشورهای مختلف صورت میگیرد به نوعی همان بادکش است که برای بهبود جریان خون صورت میگیرد.
در چین، حجامت بیشتر به شکل بادکش است و برای مکش اغلب از فنجانهای شیشهای یا بامبو همراه با شعله استفاده میشود. حجامت آتش، روشی رایج است که در آن یک گلوله پنبهای آغشته به الکل مشتعل میشود و برای مدت کوتاهی داخل یک فنجان شیشهای قرار میگیرد تا خلأ ایجاد کند. سپس فنجان بهسرعت روی پوست قرار میگیرد و مکش ایجاد میکند.
در خاورمیانه و بخشهایی از آفریقا، حجامت سنتی با فنجان گرم یا پمپ مکنده رایج است.
در کشورهای غربی هم حجامت خشک با لیوانهای سیلیکونی یا پلاستیکی اغلب همراه با ماساژ درمانی یا طب سوزنی استفاده میشود. این لیوانها اغلب با مکش دستی یا دستگاههای مکانیکی اعمال میشوند.
در مصر، ایران و ترکیه حجامت در نظام سلامت ملی ادغام شده و با 3روش بادکش درمانی خشک، مرطوب و آتشی صورت میگیرد. حجامت مرطوب هم یک روش سنتی اسلامی شامل ایجاد برشهای کوچک روی پوست قبل از استفاده از فنجان برای بیرون کشیدن مقدار کمی خون است. اعتقاد بر این است که بدن را سمزدایی میکند و گردش خون را بهبود میبخشد. پس از برداشتن فنجانها، برشها با باند پوشانده میشود.
در اندونزی و مالزی و برخی کشورهای آسیای جنوب شرقی، فنجانها اغلب با استفاده از ترکیب مکش و ماساژ برای تحریک جریان خون و بهبودی استفاده میشود.