پرندههای خدمتکار
پهپادها این روزها نقش بسیار مهمی در زندگی روزمره مردم بازی میکنند
ساسان شادمانمنفرد-روزنامهنگار
خیلیها تا نام پهپاد میآید ذهنشان سراغ پهپادهای جنگی و نظامی میرود اما این ریزپرندهها کاربردهای گوناگون بسیاری دارند و روزبهروز نمونههای جدیدتری از آنها معرفی میشود. این روزها در تمام دنیا شاهد پرواز انواع پهپادها (پرنده هدایتپذیر از دور) هستیم. کمتر کسی است که دیگر با این کلیدواژه بیگانه باشد، چراکه توسعه پرندههای بدون سرنشین در نقاط مختلف دنیا با سرعتی سرسامآور باعث شده که مردم با آنها بهخوبی آشنا شوند. ضمن اینکه انواع غیرنظامی آن، حتی در برخی از فروشگاهها پیش روی مردم قرار دارد. از پهپادها در امور متنوع و گوناگونی استفاده میشود و در اینجا به ذکر چند مورد مهم بسنده کردهایم.
نظارت ارزانقیمت
محمد شلتوکی از کارشناسان حوزه پهپاد میگوید: «این روزها استفاده غیرنظامی از پهپاد بهمراتب بیشتر از استفادههای نظامیاش است. اگرچه، پهپادها ابتدا با نیت نظامی ساخته شده و توسعه یافتند، اما به مرور و با توجه به تواناییهای آن کاربری پهپادها تغییر کرد.» این کارشناس پهپاد را به یک چشم در ارتفاع بالا تشبیه کرد و بر اهمیت نظارت و پایش زمین از آسمان تأکید کرد. او گفت: «پهپاد در واقع بهصورت اپتیکال یا به وسیله رادارهای تصویربرداری فوقپیشرفته SAR میتواند فعل و انفعالات روی زمین را پایش کند.» شلتوکی به این مهم اشاره کرد که پهپادها در مقایسه با نمونههای دیگر پروازی مانند بالگردها و هواپیماها، ارزانتر و کمهزینهتر هستند و توانایی بیشتری نیز نسبت به آنها دارند.
حملونقل
برخی از فروشگاههای بزرگ دنیا (اینترنتی یا حضــــوری) اکنــون اجنــاس و کالاها را با استفاده از پهپادهای مخصوص بهدست مشتریانشان میرسانند. این پهپادها که از انواع کوادکوپتر هستند پس از بارگیری، محصول را به آدرس مورد نظر برده و در محلی مخصوص فرود میآیند تا مشتری کالای خود را دریافت کند. یکی از پیشتازان در این حوزه، آمازون است.
آتشنشان
پهپادهای آتشنشان که اکنون در ایران هم فعالیت میکنند با قابلیتهای بالای خود کار اطفای حریق و همچنین نجات کسانی را که در آتش گرفتار آمدهاند راحتتر میکند. با استفاده از تجهیزاتی که روی این پهپادها قرار میگیرد، میتوان کار شناسایی و تشخیص حجم آتشسوزی را بهخوبی انجام داد. ضمن اینکه پهپاد آتشنشان میتواند به محلهایی وارد شود که آتشنشانها بهدلیل خطر بالا قادر به ورود نیستند. آنها حتی با سنسور گرمایی، قادرند نقاطی را که احتمال حریق دارند یا میزان مونواکسیدکربن در آنجا زیاد میشود، تشخیص دهند.
ترافیک
پایش ترافیک در خیابانها و جادهها با استفاده از خودرو، بالگرد و هواپیما سخت، گران و گاه در ساعات متمادی نشدنی است. چند روز پیش بهمنظور کنترل ترافیک در استان فارس، از پهپاد مهاجر4 استفاده شد. این پهپاد که با نام هدهد نیز شناخته میشود، یک پهپاد شناسایی و رزمی از خانواده مهاجر است که اوایل دهه۸۰ وارد خدمت شد. این پهپاد برای مراقبت هوایی و شناسایی اهداف، طراحی شده و ۱۵۰کیلومتر برد دارد. مهاجر4 توانایی فیلمبرداری و عکسبرداری هوایی، ارسال تصاویر ویدئویی بهصورت زنده و امکان ضبط تصاویر در ایستگاه کنترل زمینی و ارسال دائم اطلاعات پروازی را دارد.
امداد و نجات
در دنیا کم نیستند افرادی که ناپدید میشوند؛ در کوهستان، جنگل، رودخانه و یا افرادی که توسط آدمرباها ربوده و به مکانهای نامعلوم و گاه صعبالعبور انتقال داده شدهاند. در این میان پهپادهای امداد و نجات بسیار راهگشا شدهاند. همچنین بههنگام بلایای طبیعی، پهپادها میتوانند ابعاد آن را شناسایی و گزارش کنند. امکان انتقال، دارو و غذا برای افراد گرفتار نیز از طریق هواپیماهای بدون سرنشین راحتتر است.
خطوط انتقال نفت
خطوط نفتی طول بسیار زیادی دارند و باید بهصورت مرتب پایش شوند. این مهم بیشتر اوقات توسط گشتهای زمینی انجام میشود و حالا پهپادها میتوانند چنین ماموریتی را برعهده بگیرند.