گزارش
می‌خواهیم زنده بمانیم
گزارشی از سینماهای ناایمن در گفت‌وگو با سینماداران
فهیمه پناه‌آذر
روزنامه‌نگار
آتش به جان سینماها افتادن سابقه‌ای طولانی در ایران دارد. سینما پاسیفیک نخستین سینمایی بود که در دهه 40طعمه حریق شد و در سال‌های بعد می‌توان به سینماهایی چون سعدی، المپیا و آزادی اشاره کرد؛ سینماهایی که برخی از آنها مجال بازسازی پیدا کردند اما در نهایت سرنوشتشان تعطیلی بود. به جز آتش‌سوزی، سالن‌های دیگری هم به بهانه‌های مختلف در این سال‌ها تعطیل شدند. این سینماها روزگاری بهترین فیلم‌های خارجی و ایرانی را اکران می‌کردند و هنوز هم وقتی نام برخی از آنها می‌آید، یادآور خاطرات زیادی برای دوستداران فیلم و سینماست. بعد از آتش‌سوزی ساختمان پلاسکو حساسیت‌های آتش‌نشانی بیشتر از پیش شده و اخیرا معاون حفاظت و پیشگیری سازمان آتش‌نشانی 6سینمای تماشا، شاهد، سروش، ایران، پایتخت و صحرا را جزو سینماهای ناایمن نام برده و عنوان کرده که این سینماها به‌دلیل فرسودگی، فقدان سیستم اطفای حریق، حوزه‌بندی حریق و …ایمنی لازم را ندارند. اسامی این سینماها در فهرست بناهای پرخطر به معاون دادستان اعلام شده است.
بالا رفتن هزینه‌ها، ایمن‌سازی را زمان‌بر کرده
ساخت سینما شاهد در چهارراه نظام‌آباد به دهه 50برمی‌گردد. این سینما با 3سالن توانسته تا حدود زیادی نیاز ساکنان مناطق 7و 8را تأمین کند و با وجود سالن‌های تازه‌تاسیس تیراژه 2، همچنان زنده است. شاهد هم در فهرست سینماهای ناایمن قرار گرفته و به گفته مدیر سینما کارهای ایمن‌سازی آن با وجود بالا رفتن هزینه‌ها در حال انجام است. صادق صباغی، مدیر سینما شاهد به اتفاقات بعد از حادثه پلاسکو و سختگیری‌های آتش‌نشانی اشاره می‌کند و به همشهری می‌گوید: «بخش اعظم تهران از ساختمان‌های قدیمی تشکیل شده و آتش‌نشانی بعد از پلاسکو حساس‌تر شده و دستورالعمل‌هایی برای ساختمان‌های قدیمی داده است. این دستورالعمل‌ها به 2شکل موقت و کلی است که در دستورالعمل موقت، سینما شاهد تمام کارهای ایمن‌سازی را به پایان رسانده و در دستورالعمل کلی مانند باکس شدن خروجی‌ها و درهای ضدحریق و... قرار است کار را شروع کنیم اما به‌دلیل هزینه‌های بالا کار کمی زمان‌بر شده است.» صباغی با عنوان این مطلب که مراجعه‌کنندگان برایمان مهم هستند و همه سینماداران دوست دارند بهترین استانداردها را در سینماهای خود داشته باشند، یادآور می‌شود: «از آذر‌ماه سال گذشته با ارائه دستورالعمل موقت کارها انجام شد و از سال جدید نیز دستورالعمل کلی را دادند. متأسفانه با توجه به وضعیت اقتصادی و بازار ارز، هر شرکت پیمانکار برای تجهیز سالن‌ها یک نرخ می‌گذارد و مدام هم این نرخ‌ها تغییر می‌کنند که باعث سردرگمی ما شده است. درست است که کار باید انجام شود و ضروری است اما منتظر هستیم بازار یکدست شود. گرانی دامن مدیران سینماها را گرفته اما باید به تعهدات عمل کنیم.»
اشتباه شده بود؛ ما استانداردیم!
از سینماهای دیگری که نامش در فهرست سینماهای ناایمن قرار دارد، سروش است. مولن‌روژ نام سابق این سینمای 54ساله است. این سینما در دهه 40با اکران «بندباز» افتتاح شد و در این سال‌ها تعطیلی موقتی داشت که بعد از بازسازی کامل بار دیگر فعالیت خود را در اوایل دهه 90با اکران مدرسه موش‌های 2آغاز کرد.
علی‌اصغر عاشری، مدیر این سینما به همین بازسازی‌ها اشاره کرده و به همشهری می‌گوید: «سروش در شهریور 93بازسازی شد و تمام دستورالعمل‌ها را انجام داده است.» وی اضافه می‌کند: «وقتی نامه از سوی آتش‌نشانی رسید برای پیگیری این نامه به جاهای مختلف سر زدم و در نهایت با آمدن کارشناس سینما به سروش، خودشان گفتند که نامه اشتباه شده و سروش جزو سینماهایی است که موارد مورد نظر درخصوص ایمن‌سازی را انجام داده.» اما عاشری از عدم‌حمایت‌های کافی از سینماهای 2یا 3سالنی گله‌مند است و ادامه می‌دهد: «در وضعیت فعلی، درآمد دکه روبه‌روی سینما بیشتر از سینمای ماست. سینما نام بزرگی دارد اما به لحاظ کسب درآمد در رده‌های پایین قرار گرفته و مخاطبان سینماها هم به‌خاطر وضعیت اقتصادی کم شده‌اند. برای زنده نگاه داشتن سالن نیازمند حمایت هستیم و اگر کاری انجام نشود ممکن است این سالن‌ها تعطیل شوند.»
وقتی سینما با هزینه شخصی اداره می‌شود
در فهرست سینماهای ناامن نام برخی از سینماها دیده می‌شود که هنوز عمرشان به 2دهه نرسیده است؛ مثل سینما پایتخت که 15سال پیش متولد شد؛ سینمایی با 2سالن که در مجاورت میدان هفت تیر قرار دارد،. اما مدیر سینما می‌گوید که خرج و دخلش یکی نیست و دیگر نمی‌تواند با هزینه‌ها مبارزه کند. علی‌اکبر دماوندی به همشهری می‌گوید: «چند سال پیش به آتش‌نشانی مراجعه کردیم و دستورالعمل‌های داده‌شده ازجمله نصب کپسول‌ها و توری کردن پنجره‌ها را انجام دادیم. در آن زمان، انجام دیگر دستورالعمل‌ها به هزینه 100میلیونی نیاز داشت اما حالا نیم میلیارد نیاز داریم که تجهیزات کامل را انجام دهیم و من به‌عنوان مدیر سینما نمی‌توانم چنین هزینه‌ای کنم.» دماوندی از نوع رفتار آتش‌نشانی هم گله‌مند بوده و می‌گوید: «مگر ما کار بدی انجام داده‌ایم یا متهم هستیم که پای دادستانی در این نامه به میان کشیده شده؟ با توجه به وضعیت سینما، خوشحال می‌شوم که آتش‌نشانی سینما را پلمب کند.» او اضافه می‌کند: «سینما پایتخت جزو ساختمان‌های تازه‌تاسیس است که عمر 15ساله دارد و توسط معمارهای معروف و با استاندارد ساخته شده اما هر سال سنگ جلوی پای ما می‌اندازند. من با هزینه شخصی سینما پایتخت را می‌چرخانم.» او به اجحاف‌هایی در حق سینماها اشاره کرده و می‌گوید: «حتی برای اکران یک فیلم روز، با نامه‌نگاری‌ها کارمان را ادامه می‌دهیم. نه‌تنها هیچ حمایتی از ما نمی‌شود، بلکه مدام با وضع قوانین مختلف هزینه‌تراشی می‌کنند.» دماوندی معتقد است با وجود پردیس‌ها، سینماهای یک یا 2سالنی در آخرین رده برنامه‌ریزی و حمایت قرار گرفته‌اند. این مدیر سینما تأکید می‌کند: «تغییر کاربری می‌تواند ما را از بحران مالی نجات دهد ولی ما همچنان می‌خواهیم سینما کارش را ادامه دهد. اما شرایط فرساینده شده و دیگر سینما عایدی برای ما ندارد. هیچ‌کس حمایت نمی‌کند و همه پشت میزهایشان نشسته‌اند و مدام ایراد می‌گیرند.»
ایمنی پردیس‌ها کمتر از سینماهای یک تا 3سالنه
با این حال صاحبان 6سینما تلاششان بر این است که بتوانند سالن‌های خود را از تعطیلی موقت و دائم نجات دهند. رئیس انجمن سینماداران هم در این‌باره به همشهری می‌گوید: «سینماها شاید سیستم ایمنی نداشته باشند اما پرخطر نیستند.» محمد قاصد اشرفی معتقد است که برخی از این سینماها از پردیس‌های سینمایی که ساخته می‌شود، ایمنی بیشتری دارند.
وی در ادامه با تأکید بر این موضوع که نداشتن تأییدیه از طرف سازمان آتش‌نشانی دلیل بر پر خطر بودن سینما نیست، عنوان می‌کند: «سینماهای قدیمی ایران براساس استاندارد و آیین‌نامه‌ای که در سال 1345تصویب شده ساخته شده‌اند و از نظر خروجی و ورودی و موقعیت سالن انتظار و دسترسی‌های آن بسیار خوب هستند.»
برگزاری جلسات با آتش‌نشانی و وزارت ارشاد
اشرفی به وضعیت اقتصادی سینماها و بالا بودن هزینه‌ها اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: «با همه این تفاسیر ما موظف هستیم تمام سینماها را به سیستم ایمنی آتش‌نشانی تجهیز کنیم اما انجام آن، قطعا هزینه زیادی می‌طلبد.» او به برگزاری جلساتی با حضور وزارت ارشاد و سازمان آتش‌نشانی و نماینده سینماداران اشاره می‌کند و می‌گوید: «در هفته گذشته جلسات مکرری گذاشته شد تا راهکاری برای حل مشکل پیدا کنیم و این جلسات ادامه دارد. یکسری از تجهیزاتی که در سینماها به‌کار رفته شاید از نظر سازمان آتش‌نشانی مورد تأیید نباشد. آتش‌نشانی هم سالی یک‌بار به سینماها سر می‌زند و شرایط ایمنی ساختمان‌ها را ارزیابی می‌کند و حتی پیش آمده سالنی که تا سال قبل تأییدیه داشته، نتوانسته برای سال بعد تأییدیه بگیرد زیرا آیین‌نامه‌های آتش‌نشانی نیز تغییر می‌کند. با این حال وظیفه داریم که هر سال سینماها را به روز کنیم و مشکلات احتمالی را از بین ببریم.» اشرفی سپس به تعطیلی سینماها در این سال‌ها اشاره می‌کند و با بیان این مطلب که نمی‌خواهیم سالن‌های سینمایی و فضاهای فرهنگی کشور تعطیل شوند، می‌گوید: «تمام تلاشمان این است که به بهبود وضعیت سینماها و سالن‌های نمایش بپردازیم.»
6سینمایی که نام آنها در فهرست ناایمن آمده، سالن‌هایی هستند که روزگاری با دیگر سالن‌هایی که حالا تعطیل شده‌اند و در نبود پردیس‌های سینمایی، تماشاگران خود را داشتند، اما به‌نظر می‌رسد این روزها کمی مهجور مانده‌اند و نیازمند چتر حمایتی متولیان فرهنگی و شهری هستند تا همچنان چراغ‌شان روشن بماند و برای مشتاقان سینما خاطره و رؤیا بسازند.
