زیرساخت مناسب برای هدایت آب‌های سطحی

فتانه احدی| دبیر همشهری البرز:

در چند ماه اخیر وجود آب‌های سطحی در شهر باعث بروز مشکلاتی شد که از چشم شهروندان دور نماند و مدیران شهری را زیر سوال برد. ایجاد زیرساخت‌هایی برای جمع‌آوری، کنترل و هدایت آب‌های سطحی باید از برنامه‌های اصلی مدیران شهری کلان‌شهر کرج باشد. نگهداری و پایش شبکه‌های موجود، بهسازی، ایمن‌سازی و تلاش برای توسعه این زیرساخت‌های حیاتی به طور جد و مستمر در مناطق 12گانه این کلان‌شهر باید پیگیری شود. در بسیاری از شهرهای بزرگ، به موازات طراحی شهری و تصمیم‌گیری‌های اساسی در زمینه فضاهای باز، تعیین مناطق نفوذ‌پذیر، جهت‌بندی خیابان‌ها و شیب‌های طولی و عرضی، و خطوط زیرزمینی مترو برنامه‌هایی برای هدایت آب‌های سطحی از طرق مختلف مانند نگهداری، ذخیره‌سازی محلی، هدایت آن به خارج از محدودۀ شهری و ساماندهی آب‌های زیرزمینی اجرا می‌شود. از مشخصه‌های توسعه شهری، افزایش سطوح غیر قابل نفوذ است که به دلیل تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی و اراضی منابع طبیعی و اختصاص آن به ساخت‌وسازهای مسکونی و معابر عمومی پدید می‌آید. از عوارض این تغییرات، کاهش نفوذ آب باران به داخل زمین و روان شدن آب حاصل از بارندگی است و جاری شدن آن هزینه‌های زیادی برای ساخت مجاری و زهکشی‌های مناسب برای خارج ساختن این آب‌ها از معابر دارد. به سبب بارش‌های احتمالی در شهر، باید برای اجرای طرح‌های ساماندهی، ساخت و بازسازی کانال‌های هدایت آب‌های سطحی در تمامی مسیرهای اصلی شهر تدابیری از سوی مدیران و مسئولان خدمات شهری اندیشیده شود. این تدابیر مانع بروز خسارت‌هایی می‌شود که به سبب جریان یافتن آب‌های سطحی در شهر پدید می‌آید. هدف از ایجاد شبکۀ جمع‌آوری و هدایت آب‌های سطحی این است که در زمان وقوع رگبارهای شدید یا بارش سنگین برف، معابر دچار آب‌گرفتگی نشود.

با شناسایی نقاطی از شهر که تجمع آب حاصل از بارش باران یا برف بیشتر از سایر نقاط است، می‌توان جمع‌آوری و انتقال آب‌های سطحی را از طریق شبکه‌های زهکشی و ساخت کلکتورها اجرا و از خسارت احتمالی جلوگیری کرد. هنوز اما شهرداری کرج در 12 منطقه اقدامات مطلوبی نکرده است و شهروندان در ماه‌های گذشته مشکلات زیادی در این زمینه داشته‌اند. شهرداری کرج باید با اصلاح و ایجاد کانال‌های جدید، جمع‌آوری و هدایت آب‌های سطحی و برنامه‌ریزی برای سال‌های آینده با تامین اعتبارات لازم و همکاری سایر سازمان‌های شهری و استانی مشکلات شهر و شهروندان را از این نظر به میزان قابل توجهی کاهش دهد.
با مدیریت صحیح منابع آبی و هماهنگی‌های متقابل میان بخش‌های اقتصادی، اجتماعی، زیربنایی و خدماتی، زمینه برای توسعه شهرها فراهم می‌شود و یکی از راه‌های سازگاری با کم‌آبی استفاده بهینه از منابع آب و افزایش بهره‌‌وری آب است. بنابراین باید سعی شود تا حد ممکن از نزولات جوی و جریان آب‌های سطحی و زیرزمینی و رطوبت خاک به نحو مطلوب و بهینه استفاده کرد.