گزارش
گزارش خبرنگار اعزامی همشهری به استان هرمزگان؛ از بند بدهکاران مالی تا بند قاچاقچیان مواد مخدر زندان بندر عباس
اینجا زندانیان مشغول کار‌ند
محمد جعفری- روزنامه‌نگار
برای بعضی‌ها آخر دنیاست و برای بعضی دیگر شروع زندگی تازه. در اینجا هرکسی داستان خودش را دارد. یکی یک عمر در آرامش زندگی کرده و به‌خاطر یک لحظه عصبانیت قاتل شده و دیگری به طمع به‌دست آوردن پول، هوس سوداگری مرگ به سرش زده و تبدیل شده به قاچاقچی مواد. یکی سابقه‌دار است و می‌گوید چون کاری ندارد باز هم ممکن است خلاف کند و دیگری می‌گوید زندان او را تنبیه کرده و منتظر فرصتی دوباره برای جبران است. اینجا زندان مرکزی بندرعباس است.
به‌گزارش همشهری، روز دوشنبه برای نخستین‌بار درهای زندان مرکزی بندرعباس به روی خبرنگاران باز شد تا آنها چشمان بینای شهروندان باشند و آنچه را که آنها نمی‌بینند روایت کنند. در این بازدید همچنین قرار بود خبرنگاران گوش شنوا برای زندانیان باشند و مشکلات و درد دل‌هایشان را از پشت دیوارهای زندان برای مسئولان منعکس کنند.
بعد از عبور از 3دایره امنیتی، کریدور زندان قرار دارد؛ راهرویی طولانی با سقفی نسبتا کوتاه. در طرفین کریدور راهروهایی به چشم می‌خورد که در ورودی هریک درهای بزرگ آهنی قرار دارد. درهایی که به اندرزگاه‌هایی راه دارد و براساس نوع جرم زندانیان، دسته‌بندی شده‌اند. برخی از آنها مخصوص زندانیان جرائم خشن است. در برخی دیگر مجرمان مالی نگهداری می‌شوند و اندرزگاهی مخصوص هم برای زندانیانی است که از اتباع بیگانه هستند.
یکی از بندهای زندان مخصوص بانوان است. چند نفر از آنها مرتکب قتل شده‌اند. 3نفر از آنها به اتهام قتل شوهرشان زندانی شده‌اند. شماری از این زنان زندانی، مادر هستند و آنهایی که فرزندان کمتر از 3سال دارند آنها را در زندان کنار خود نگه می‌دارند و از امکانات ویژه برای فرزندان‌شان برخوردارند.
زندان به روایت رئیس‌کل
مجتبی قهرمانی، رئیس‌کل دادگستری استان هرمزگان در این‌باره می‌گوید: زندان‌های استان هرمزگان در حال حاضر 5156زندانی دارد که 373نفر از آنها از اتباع کشورهای دیگر هستند که به‌خاطر ارتکاب جرائم مختلف دستگیر و زندانی شده‌اند. او ادامه می‌دهد: از این تعداد زندانی 1573نفر در کارگاه‌های مختلف زندان مشغول به‌کارند. همچنین 116نفر از زندانیان خانم هستند که البته همه آنها در زندان حضور ندارند و شماری از آنها با رأی باز خارج از زندان به سرمی‌برند. او درباره امکانات زندان نیز می‌گوید: تقریبا همه امکاناتی که یک درمانگاه در بیرون از زندان دارد را ما در بهداری زندان مرکزی بندرعباس فراهم کرده‌ایم، طوری که 45نفر کادر پزشکی در اختیار داریم و تعدادی از آنها به‌صورت 24ساعته در زندان حضور دارند و در حوزه‌های مختلف داخلی، چشم‌پزشکی، ارتوپدی، دندانپزشکی، رادیولوژی و... فعالیت می‌کنند. اما یکی دیگر از خدماتی که در زندان بندرعباس ارائه می‌شود، ملاقات آنلاین است. رئیس کل دادگستری هرمزگان در این‌باره می‌گوید: در اینجا 4نوع ملاقات وجود دارد. ملاقات کابینی که خیلی به‌ندرت اتفاق می‌افتد، ملاقات حضوری که خانواده زندانیان می‌توانند به‌صورت رودر‌رو با عزیزان‌شان دیدار کنند،ملاقات خصوصی که زندانیان می‌توانند در محل خاصی که درنظر گرفته شده با اعضای خانواده‌شان به مدت یک تا 2روز زندگی کنند و ملاقات آنلاین که شروع آن با ابتکار دادگستری هرمزگان از زندان بندرعباس بود. او در ادامه می‌گوید: زندانیان از طریق کابین‌هایی که ایجاد شده در بستری امن می‌توانند با خانوادههایشان به‌صورت آنلاین ملاقات کنند و این موضوع بازتاب خوبی داشته است. زندانیان می‌توانند هفته‌ای چند نوبت از این طریق با خانوادههایشان دیدار داشته باشند.
گفت‌وگو1
گیتارهایی که در زندان کوک می‌شود
بخشی از زندان بندرعباس به کارگاه‌های تولیدی اختصاص دارد. در اینجا شماری از زندانیان در حرفه‌های متفاوتی مشغول به‌کار هستند. یکی از این بخش‌ها کارگاه ساخت گیتار است. یکی از کارگران این بخش جوانی است که به اتهام قاچاق هروئین به 17سال حبس محکوم شده است. او می‌گوید در مدتی که زندانی است، حدود 10گیتار ساخته و معلوم نیست تا زمانی که در زندان حضور دارد چند گیتار درست می‌کند.
چطور شد زندانی شدی؟
حدود 20ماه است که اینجا هستم. من 43سال دارم و آن زمان به جرم قاچاق 2کیلو هروئین دستگیر شدم. من راننده بودم و مواد داخل باری بود که حمل می‌کردم. من از محتویات بار خبر نداشتم و ناخواسته گرفتار شدم.
پیش از این چه شغلی داشتی؟
من لیسانس نقشه‌برداری دارم و قبلا مهندس نقشه‌بردار بودم. گاهی هم رانندگی می‌کردم.
قبلا سابقه دستگیری داشتی؟
یک‌بار به‌خاطر مصرف مواد‌مخدر دستگیر شدم و به‌جز این هیچ سابقه‌ای ندارم. این بار اما به تحمل 17سال زندان محکوم شده‌ام که تا به حال 20ماه از آن گذشته است.
حالا در زندان روزها را چطور می‌گذرانی؟
روزهای اول که گیج بودم اما بعد در کارگاه‌های تولیدی مشغول به‌کار شدم. حدود 6ماه طول کشید تا ساخت گیتار را یاد گرفتم و الان مدتی است که روزها در کارگاه، به ساخت گیتار مشغولم.
در این مدت چند گیتار ساخته‌ای و آیا این کار برایت درآمدی هم دارد؟
حدود 10تا ساخته‌ام. گیتارها را برای‌مان در بیرون می‌فروشند و شنیده‌ام که تعدادی از گیتارهای تولیدی زندان به کشورهای دیگر هم صادر شده است. درست است که ما در اینجا کمی محدودیت داریم اما کیفیت کارمان اگر بیشتر از محصولات بیرون نباشد چیزی از آنها کم ندارد. هرکدام از گیتارهای‌مان را در بیرون بین 10تا 20میلیون تومان می‌فروشند.
خواسته‌ات از مسئولان قضایی چیست؟
طبق قوانین جدید این امکان وجود دارد که ما با رأی باز از زندان خارج شویم. از این راه می‌توانیم در بیرون کار کنیم و زندگی‌مان را بگذرانیم. اگر امکان استفاده از این حق قانونی به ما داده شود، زندگی‌مان کمی بهتر می‌شود.
گفت‌وگو2
بدهی میلیونی که میلیاردی شد
«100میلیون تومان قرض گرفتم تا بیماری‌ام را معالجه کنم اما بعد از مدتی چون نتوانستم بدهی‌ام را پرداخت کنم بدهی‌ام به 2میلیارد تومان رسید و طلبکار زندانی‌ام کرد.» این بخشی از حرف‌های یکی دیگر از زندانیان زندان بندرعباس است. او در گفت‌وگو با همشهری از دلایل زندانی‌شدنش گفت.
از چه سالی زندانی شدی؟
من 60 سال دارم. 4سال قبل به‌دلیل مشکلی که در پایم داشتم نمی‌توانستم کار کنم. به همین دلیل به فکر معالجه افتادم. پزشکان گفتند که باید نوع خاصی پروتز در پایم کار گذاشته شود و هزینه‌اش حدود 100میلیون تومان می‌شد. من این پول را نداشتم و نمی‌دانستم که باید چه کار کنم تا اینکه یکی از آشنایان این پول را به من قرض داد. مدتی گذشت تا اینکه او گفت پولش را می‌خواهد. به‌دنبال جورکردن 100میلیون بودم اما او گفت در این مدت بدهی‌ام زیادشده و به‌خاطر گران‌شدن طلا و دلار باید به او 2میلیارد تومان بدهم. من چنین پولی نداشتم. او هم که کلی مدرک از من داشت زندانی‌ام کرد. این شد که از 4سال قبل زندانی شده‌ام.
در این مدت برای رضایت شاکی تلاشی کرده‌ای؟
چند نفر واسطه فرستادم تا شاید او را راضی کنند با همان مبلغ 100میلیون تومان رضایت بدهد اما فایده‌ای نداشت. او گفت اگر من تا آخر عمرم هم در زندان بمانم برایش مهم نیست و رضایت نمی‌دهد.
در زندان چگونه اوقاتت را می‌گذرانی؟
آنها که جوان‌تر هستند در کارگاه‌ها و کلاس‌های آموزشی شرکت می‌کنند اما من که سن و سالی را گذرانده‌ام توان این کارها را ندارم و بیشتر وقتم به صحبت کردن با دیگر زندانیان می‌گذرد.
خواسته‌ات از مسئولان قضایی چیست؟
از آنها می‌خواهم فکری به حال من و امثال من کنند، چون زندانی‌هایی با شرایط من زیاد است. من از روی ناچاری و برای درمان پول قرض گرفتم، اما حالا گرفتار شده‌ام. تا وقتی که در زندان هستم نمی‌توانم بدهی‌ام را پرداخت کنم. اگر آزاد شوم می‌توانم کاری کنم و به‌طور اقساطی بدهی‌ام را بدهم.
گفت‌وگو3
در رفت و برگشت به زندان
یکی از زندانیان زندان مرکزی بندرعباس جوانی است که به اتهام قاچاق مواد‌مخدر دستگیر شده است. او که از سوی دادگاه به تحمل 15سال حبس محکوم شده، در گفت‌وگویی کوتاه از ماجرای دستگیری‌اش و آینده‌ای که در انتظارش است می‌گوید.
به چه جرمی زندانی هستی؟
قاچاق 200کیلو مواد‌مخدر.
این محموله متعلق به چه‌کسی بود و چطور لو رفتی؟
راستش را بخواهید همه‌اش برای خودم بود. سال99 محموله را در خودروام جاسازی کردم و می‌خواستم به‌سمت شیراز ببرم که دستگیر شدم.
چند سال داری و این چندمین مرتبه است که زندانی می‌شوی؟
من 35ساله هستم. قبلا هم 2مرتبه به‌خاطر مواد‌مخدر دستگیر شده بودم و این سومین‌بار است. وقتی دستگیر شدم فکر کردند که عضو باند قاچاق هستم اما توضیح دادم که خودم همه‌کاره‌ام و باندی در کار نیست. وسوسه یک‌شبه پولدار‌شدن باعث شد دست به قاچاق مواد‌مخدر بزنم. با خودم فکر کردم که با این کار وضعیت مالی‌ام خوب می‌شود اما با دستگیری‌ام همه‌‌چیز خراب شد و به زندان افتادم.
حالا باید چند سال در زندان بمانی؟
این‌بار قاضی من را به 15سال حبس محکوم کرد که حالا 3، 4سال آن گذشته و بیشتر از 11سال از حکمم باقی مانده و نمی‌دانم چه زمانی آزاد می‌شوم.
متاهلی؟
وقتی که دستگیر شدم متاهل بودم اما وقتی همسرم دید که من زندانی شده‌ام و معلوم نیست چه زمانی آزاد می‌شوم، طلاق گرفت و رفت.
از شرایط زندان بندرعباس بگو. در اینجا چه کارهای انجام می‌دهی؟
اینجا دیگر برایم مثل خانه‌ام است. با اینکه برای سومین‌بار بود که زندانی می‌شدم اما روزهای اول شرایط زندان برایم سخت بود. کم‌کم با خودم کنار آمدم که حالا حالاها باید در زندان بمانم. به همین دلیل تصمیم گرفتم سبک زندگی‌ام را عوض کنم. از کارهایی که قبلا کرده بودم توبه کردم و در زندان در کلاس‌های قرآن، فرهنگی و آموزشی و ورزشی شرکت می‌کنم و امیدوارم عفو شوم و با آزادی از زندان زندگی تازه‌ای را برای خودم شروع کنم. اما خودم هم نمی‌دانم چند سال دیگر باید در زندان بمانم.
در همینه زمینه :
