سخت‌ترین قطعات موتور هواپیما را ساخته‌ایم

ساسان شادمان‌منفرد-روزنامه‌نگار

چند روز پیش برخی منابع خبری مدعی شده بودند که ایران تنها 7، 8هواپیمای سالم و قابل اتکا برای پرواز دارد. این موضوع، طبیعتا با واکنش‌های بسیاری روبه‌رو شد و حتی نگرانی‌هایی را نیز برای مردم به‌وجود آورد. جعفر یازرلو، سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری اما برای رد این ادعا که تعداد هواپیماهای قابل اتکای ایران ۷ یا ۸ فروند است، این سؤال را مطرح کرد که پس افزایش 7درصدی سهم حمل و نقل هوایی در سفرهای نوروزی امسال چگونه حاصل شده است؟ او همچنین گفت: «در دولت سیزدهم با راه‌اندازی نهضت تامین قطعه به‌منظور جلوگیری از زمین‌گیری هواپیماها با وجود پیچیده‌تر شدن تحریم‌ها اقدامات اساسی درخصوص ارائه خدمات ایمن هوایی صورت گرفت.» در این خصوص گفت‌وگویی را با «مانی رضوانی»، یکی از مدیران یک شرکت دانش‌بنیان که در ساخت قطعات و تعمیر موتور، پیشرفت قابل‌توجهی داشته است، انجام داده‌ایم.

داستان تعمیر موتور هواپیما در شرکت شما از کجا شروع شد؟
دانش در هلدینگ ما به‌واسطه ساخت بیست و چند ساله توربین برای صنایع نفت و گاز وجود داشت. کار ما ابتدا به‌عنوان یک معاونت مستقل شروع شد؛ 40نفر از نخبگان دانشگاهی جذب شدند و ماموریت مهندسی معکوس و دستیابی به دانش طراحی موتور CFM-56 تحت هدایت دکتر حسین پورفرزانه تعریف شد.

درباره این نوع موتور هواپیما توضیح می‌دهید.
موتور CFM-56 پرتیراژترین موتور هواپیمایی است که درحال حاضر در دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد. مجموع موتورهای تولید شده از این نوع، تاکنون بیش از 55میلیون ساعت کارکرد داشته‌اند؛ بنابراین چون چه در داخل کشور و چه در دنیا این موتور، موتور پراستفاده‌ای بوده، سراغ آن رفتیم. ابتدا ابزارهای مخصوص آن طراحی شد، به یک‌سری از مدارکش دسترسی پیدا کردیم و کار در سال95استارت خورد. با جلو رفتن مراحل مهندسی معکوس، سال1401شرکت مستقلی در زیرمجموعه هلدینگ تاسیس شد.

تاسیس شرکت چه عوایدی داشت؟
ما در شرکت 3 بخش مجزا داریم؛ بخش تعمیرات، بخش طراحی و ساخت و بخش تجهیزات جانبی. دفتر طراحی ما از سازمان هواپیمایی کشوری مجوز ساخت در حوزه موتور را دارد که تنها شرکتی هستیم که این مجوز را درخصوص موتورهای CFM-56 و خانواده‌اش در ایران داریم. ما همچنین تجهیزات جانبی مانند فیلتر، حسگر و... را نیز تولید می‌کنیم.

کار تعمیرات و ساخت قطعات فقط برای خانواده همین موتور است؟
یکی از مهم‌ترین دستاوردهای ما در چند سال اخیر، کار و ساخت برخی از قطعات موتور JT8D بود؛ موتوری که روی ناوگان هواپیماهای «ام‌دی» که به نوعی ستون فقرات صنایع هوایی کشور محسوب می‌شود، سوار است. بعد از اینکه شرکت مک‌دانل داگلاس (MD) در سال1997به ‌کار خود پایان داد و با شرکت بوئینگ ادغام شد، پیدا کردن قطعات نو برای هواپیماهای این شرکت هم کار دشوار و نشدنی به‌ نظر می‌رسید، اما ما با مهندسی معکوس برخی قطعات مهم این موتور را تولید کردیم که ان‌شاءالله، نخستین موتور با قطعات ساخت ایران را خردادماه روشن خواهیم کرد. برنامه‌ای مشابه هم برای هواپیماهای
ATR-72 داریم.
بحث صادرات قطعات موتور JT8D را هم در دستور کار دارید؟
ما در ایران حدود 40 فروند انواع هواپیمای ام‌دی (MD) داریم و عمده بازار این قطعات ما، شرکت‌های داخلی خواهند بود، اما برخی کشورهای آفریقایی نیز از مدل‌های گوناگون این هواپیما استفاده می‌کنند که در فاز بعد در فکر صادرات نیز خواهیم بود.

توانایی ساخت موتور هواپیما در ایران
مانی رضوانی گفت: درخصوص موتور CFM-56، باید بگویم که دانش و فناوری آن را بومی کرده‌ایم. همکاران من در دفتر طراحی در حدی از دانش هستند که می‌توانند حتی تغییراتی را در این موتور ایجاد کنند. ما در کل دنیا 4، 5شرکت داریم که موتور هواپیما تولید می‌کنند. هزینه‌ها برای ساخت موتور سرسام‌آور است و اگر شما از بازارتان مطمئن نباشید، این سرمایه‌گذاری، برگشتی نخواهد داشت. در عین حال، گرفتن مدرک و گواهینامه‌های مربوطه هم هزینه‌های وحشتناکی دارد. شاید برای گرفتن گواهی باید، 4، 5موتور از بین برود. ما سخت‌ترین قطعات موتور هواپیما را ساخته‌ایم، ولی ساخت موتور هواپیما، سیاستگذاری کلان می‌طلبد.