حسین ایمانی- جامعه شناس شهری- معتقداست در ساخت وساز مال‌ها به حقوق شهروندی توجه نشده است
تقاطع جنوب – شمال
فاطمه شیری:
«مشکل بسیاری از مگامال‌های تهران این است که در مکان‌یابی آنها به مباحث اجتماعی و محیط‌زیست توجهی نشده است. مگامال‌ها باید در جایی بنا شوند که با بافت مسکونی و تجاری درگیر نباشند.» اینها نکات مهمی است که دکتر حسین ایمانی- جامعه شناس شهری- به آنها اشاره می‌کند. او معتقد است ساخت‌وساز بعضی از این مال‌ها نظم شهری را به هم ریخته و با ایجاد معضلاتی همچون بارترافیکی در شهر و... باعث ازدست‌رفتن فرصت‌های توسعه شده است. در سال‌های اخیر در محله‌هایی از تهران شاهد ساخت مال‌های چندین‌طبقه‌ای هستیم که در کنار به‌وجود آوردن یکسری امکانات رفاهی برای مردم، معضلاتی را هم ایجاد کرده‌‌اند که نمی‌توان آنها را نادیده گرفت.
ایمانی می‌گوید:«مال‌ها در آمریکا متولد شدند. آنها را در حومه شهر می‌ساختند؛ جایی که نه بار ترافیکی ایجاد می‌کرد و نه مشکلی برای ساکنان محله‌ها. اما امروز می‌بینیم که مال‌ها در وسط پایتخت و حتی در محله‌های مسکونی ساخته می‌شود، درحالی‌که زمین‌هایی که به ساخت مال‌ها اختصاص یافته می‌توانست به محلی سرسبز برای ساکنان آن منطقه یا محل بازی بچه‌ها تبدیل شود، اما با تغییر کاربری، تبدیل به مجتمع بزرگ تجاری شده است و این مسئله باعث می‌شود که روزانه هزاران ماشین به محله‌ای که مال در آن واقع شده سرازیر و افراد غریبه از محله‌هایی دیگر وارد مال شوند، درحالی‌که در بیشتر مواقع این محله‌ها کشش این همه ازدحام، ترافیک، آلودگی صدا و نور را ندارد».
به گفته این جامعه‌شناس شهری، آلودگی نور یکی دیگر از مشکلات مال‌ها برای ساکنان منطقه است؛ چراکه شب‌ها درحالی‌که آنها نیاز به آرامش و استراحت دارند شاهد نور چراغ‌هایی هستند که تا آخرین ساعت‌های شب تا شعاع چندمتری‌شان را روشن می‌‌کنند؛ «تهران شهر فشرده‌ای است و بافت فشرده‌ای دارد و درست نیست که با چنین وضعیتی، مال‌ها در دل پایتخت قد علم کنند. مال باید در نقطه‌ای باشد که بار ترافیکی ایجاد نکند. از نظر من بهترین فضا برای ساخت مال، حومه شهر تهران است؛ جایی که هم ایجاد ترافیک نمی‌کند و هم خریداران یک روز کامل می‌توانند از تمام امکانات آن استفاده کنند.»
جایی برای تعامل مردم با هم
به گفته ایمانی یکی از بهترین روش‌ها پیش از احداث مال در یک محله، این است که سرمایه‌گذاران از مردم آن محله نظرسنجی کنند. اجازه بدهند خود مردم تصمیم بگیرند که در منطقه‌شان، مال یا مرکز خریدی احداث شود یا نه؟؛«ساخت مال باید براساس یکسری استانداردها و اصول و ضوابط باشد؛ اول اینکه به‌طور معمول مال‌ها باید در مناطق کمتر توسعه یافته شهری- مثلا در تهران مناطق 18یا 19- ساخته شوند. من در سفری که به پاریس داشتم از مالی بازدید کردم که با آخرین امکانات روز ساخته شده بود اما این مال در فقیرترین منطقه پاریس قرار داشت. در جریان این اتفاق، کسب و کار در آن منطقه فقیرنشین رونق گرفته و برای جوانان آنجا نیز ایجاد اشتغال شده بود. از طرفی این کار شهر را از قطب‌بندی درآورده و باعث شده بود تا مردم در نقطه‌ای از شهر یکدیگر را ببینند و با هم تعامل داشته باشند. این وظیفه مدیریت شهری است که جامعه را از قطب‌بندی دربیاورد و به‌نظر می‌رسد ساخت مال در حومه شهر یا مناطق کمتر توسعه یافته یکی از ابزارها برای هماهنگ شدن مردم جامعه باشد. مال‌ها اگر در نقطه درستی بنا شوند می‌توانند شمال و جنوب شهر را به یکدیگر نزدیک کنند. »
تهران ویترین کشور است
این جامعه شناس شهری معتقد است ظرفیت تهران برای ساخت مال، اشباع شده است. تهران از نظر کشوری، شهر اول محسوب می‌شود اما با وجود همه این ساخت‌وسازها، شهری جهانی با معیارهای دنیا نیست؛ «تهران سال‌هاست که به حال خود رها شده و شهر طراز اول و جهانی‌ای نیست بلکه از این نظر خیلی هم فقیر است و در مقایسه با دیگر شهرها هنوز عقب است. شاید وقت آن باشد که مدیران شهری فکری به حال تهران بکنند. باید این موضوع را بپذیریم که ظرفیت تهران حتی برای پذیرش جمعیت نیز پر شده است. اگر ما امکانات رفاهی و کار و... را به شهرهای دیگر ببریم و آنجا متمرکز کنیم، جمعیت برای زندگی به شهرهای دیگر نیز می‌روند اما به‌نظر می‌رسد که هم‌اکنون تهران هنوز هم شهر اول برای مهاجرت است.» به گفته ایمانی تهران ویترین کشور است و باید درجه یک باشد، ساخت و سازهای بی‌رویه ازجمله مال‌ها، تراکم جمعیت و... وضعیت این شهر را با بی‌نظمی روبه‌رو کرده است؛ «باید در ساخت‌وساز مال‌ها این سؤال مطرح شود که آیا اقتصاد ایران و تهران توانایی گردش مالی مال‌ها را دارد یا نه؟ آیا ما بیشتر از مال به فضاهای سرسبز و مرکز پژوهش نیاز نداریم؟ اینها سؤالاتی است که بی‌پاسخ رها شده و همچنان تعداد زیادی مال در حال ساخت است اما آینده مال‌ها را باید در یک چشم‌انداز بزرگ‌تر و طولانی‌تر درنظر گرفت و باید دید مال‌ها تا 50سال آینده هم با استقبال مردم روبه‌رو می‌شوند یا توجه و علاقه مردم برای استفاده از مال‌ها کوتاه‌مدت و مقطعی است.»
