یادداشت
پیش‌بینی برای تخلیه گاز شهری در زلزله
سیدمحمد آقامیری؛ رئیس کمیته عمران شورای شهر تهران
مقابله با زلزله و آسیب‌های پس از آن در شهر تهران نیازمند نگاه علمی و استفاده از نظرات دانشگاهیان و متخصصان است تا از مشکلات پیش‌رو کاسته شود.
در این دوره کارگروه افزایش تاب‌آوری تهران در برابر زلزله در شورای شهر تشکیل شده است و در آن از ۷۰استاد دانشگاه دعوت شده که از این تعداد ۴۸استاد در جلسات حضور پیدا کرده‌اند. مبنای جلسات این سؤال بود که آیا وقوع زلزله بالای ۷ریشتر در تهران محتمل است یا خیر؟ این استادان اذعان داشتند که زلزله بالای ۷ريشتر در تهران محتمل است.
در این کارگروه ۳کمیته دیگر نيز تشکیل شد که یکی از آنها کمیته ارزیابی و مقاوم‌سازی سازه‌ها در شهر تهران است. در تهران ۴۴۲۰هکتار بافت فرسوده داریم که ۷درصد شهر تهران را شامل می‌شود و ۳۷درصد جمعیت تهران در آن ساکن هستند؛ درحالی‌که سازه‌های این بافت‌های فرسوده، در برابر زلزله‌ای به بزرگی 5 تا 6ریشتر نيز مقاوم نیستند؛ چه برسد به زلزله 7ریشتری. شهرداری بر این اساس سیاست‌های تشویقی در بافت فرسوده را در پیش گرفت و حتی به برخی محله‌ها 2طبقه تشویقی هم اختصاص داد که هم مالک و هم سرمایه‌گذار تشویق به نوسازی شوند.
موضوع دیگر هم مقاوم‌سازی ساختمان‌هایی است که هنوز قابل استفاده هستند.
گام دیگر انجام تحلیل ریسک شهر تهران و تولید نرم‌افزار برای مدیریت شهری است تا بتوانیم نگاه سیستمی به شهر داشته باشیم. این نکته مهمی است که تعیین‌کننده پاسخ شهر تهران در مقابل زلزله است. وقتی زلزله می‌آید یکی از مخاطرات، حیوانات موذی مخصوصا موش‌ها هستند. 20میلیون موش در تهران وجود دارد که یکی از آسیب‌ها و مشکلات بزرگ شهر
خواهند بود.
يكي دیگر هم خطر انفجار و آتش‌سوزی ناشی از گاز است. اعلام کرده‌اند 3.5میلیون مترمکعب گاز در لوله‌های زیر شهر انباشته شده است که عدد بسیار قابل توجهی است و در هنگام زلزله احتمال انفجار وجود دارد. البته پیش‌بینی‌هایی برای برج‌های تخلیه گاز شده است که در 6 تا 7ثانیه ابتدایی که زلزله قابل پیش‌بینی است، گاز‌ها را تخلیه کنند تا مانع آسیب‌دیدن شهر شود. ساختمان، مسئله‌ای است که هم در مرحله طراحی و هم اجرا باید به آن دقت شود. طراحی‌ها جوابگوی زلزله بالای 7ریشتر هستند اما در مرحله اجرا نیز باید نظام مهندسی اهتمام ویژه‌اي بر ساخت بنا‌ها داشته باشد.
نکته بعدی که باید عنوان کرد، اقدامات شورای شهر در زمینه دیگر مخاطره بزرگ شهر یعنی فرونشست است. کمیسیون عمران شورای شهر در این دوره 2اقدام در زمینه مقابله با فرونشست و همینطور تاب‌آوری در برابر زلزله انجام داده است. در کمیته عمران شورای شهر تهران پدیده فرونشست را با حضور ۸۰نفر از استادان مطالعاتی آغاز کردیم. بیش از یک‌سال کار مطالعاتی انجام شد و براساس آن لایحه‌ای برای پیشگیری و کنترل فرونشست در شهر تهران تدوین و پس از تأیید اولیه در شورای‌عالی استان‌ها به مجلس شورای اسلامی فرستاده و اعلام وصول شد.
کمیسیون‌های محیط‌زیست و کشاورزی و امنیت ملی در زمینه این طرح شورای شهر جلساتی تشکیل دادند. در این‌باره در شرف تعیین یک قانون ملی به‌دست مجلس شورای اسلامی هستیم. از استادان محترم و علاقه‌مندان به شرکت در کارگروه‌ها و کمیته‌های کمیسیون عمران شورای شهر دعوت می‌کنیم تا با شورا همکاری کنند و به ارتقای سطح دانش کارگروه‌های ما کمک کنند. همچنین از شهردار تهران نيز تشکر می‌کنیم که از فعالیت این کارگروه در شورای شهر حمایت کردند.
