مسکن‌سازی با تکنولوژی چینی

زینب زینال‌زاده-روزنامه‌نگار

سیاست شهرداری تهران در تفاهم با شرکت‌های چینی برای ساخت مسکن، انتقال تکنولوژی و منابع مالی پکن است. این موضوع دیروز(17اردیبهشت) در نشست خبری سیدمهدی هدایت، مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران مطرح شد و او تأکید کرد که در ساخت مسکن به شیوه صنعتی‌سازی‌ اصلا قرار نیست از مهندسان، کارگران و حتی مصالح چینی استفاده شود، بلکه فقط انتقال تکنولوژی ساخت که مبتنی بر سرعت ساخت (کاهش فرایند ساخت) و تامین منابع مالی (یوزانس) است، خواهد بود. البته در این نشست مهم‌ترین اقدامات و برنامه‌های شهرداری تهران در حوزه مسکن‌سازی‌ با هدف ایجاد تعادل در بازار مسکن هم تشریح شد.

قراردادی منعقد نشده است
شهرداری تهران با شرکت‌های چینی فعال در حوزه مسکن، تفاهمنامه امضا کرده است و هنوز قراردادی بسته نشده تا کارها عملیاتی شود. براساس تفاهم صورت‌گرفته، شهرداری 2شرط را مبنی بر حضور شرکت‌های چینی در مسکن‌سازی‌ تهران مطرح کرده است. اول، انتقال تکنولوژی(کاهش زمان ساخت و انجام این کار حداکثر 6‌ماه تا یک‌ سال) و دوم، تامین 80درصد منابع مالی. در واقع شرکت‌های چینی با سرمایه‌گذاری روی پروژه‌های مسکن‌سازی‌ پس از 5سال سود خود را می‌برند، مشارکت آنها به‌صورت یوزانس خواهد بود و تهاتری صورت نمی‌گیرد. یکی از مشکلات مسکن‌سازی‌ در تهران، طولانی بودن فرایند ساخت‌وساز است که با انتقال تکنولوژی از کشور چین و صنعتی‌سازی‌ شدن این کار، زمان ساخت کاهش می‌یابد و قطعا شاهد رونق سرمایه‌گذاری در این بخش و توسعه شهری در مسیر کیفی خواهیم بود. طبق تفاهم اولیه صورت‌گرفته هیچ کارگر و مهندس و حتی مصالح چینی در مسکن‌سازی‌ استفاده نمی‌شود و همه کارها ازجمله طراحی توسط نیروهای ایرانی و با استفاده از مصالح داخلی خواهد بود. پس از تبدیل شدن تفاهمنامه به انعقاد قرارداد، شرکتی تاسیس می‌شود و تکنولوژی مسکن‌سازی‌ از چین به این شرکت منتقل و کارهای ساخت‌وساز برای احداث 200هزار واحد عملیاتی می‌شود. بازهم تأکید می‌کنم هنوز در مرحله تفاهم هستیم و قراردادی منعقد نشده و در نتیجه هیچ کاری در این حوزه آغاز نشده است.


حرکت در مسیر برنامه چهارم توسعه
براساس برنامه چهارم توسعه شهر تهران، شهرداری مکلف است سالانه 3درصد از بافت‌های فرسوده را نوسازی کند؛ موضوعی که در ادوار  گذشته مغفول مانده بود، اما با تلاش‌ها و پیگیری‌ها در این دوره موفق شدیم به این تکلیف قانونی عمل کنیم. سال گذشته 5900پلاک فرسوده شهر تهران نوسازی شد و قطعا این مسیر امسال هم پیگیری می‌شود. در تهران 4هزار و 427هکتار بافت فرسوده وجود دارد که با نوسازی سالانه 3درصد آنها قطعا شاهد بهبود کیفیت زندگی در تهران خواهیم بود. علاوه بر آن حدود 14هزار هکتار بافت ناپایدار (فرسوده نیستند اما به لحاظ سازه و... ناپایدار محسوب می‌شوند) در شهر تهران وجود دارد که با بسته‌های تشویقی پیش‌بینی شده توسط دولت، شاهد نوسازی در این بافت‌ها خواهیم بود و با احتساب این موضوع قطعا تکلیف شهرداری تهران در حوزه نوسازی بیش از 3درصد می‌شود.

عملیاتی‌شدن احداث 150هزار واحد مسکونی
سال گذشته کلنگ احداث 150هزار مسکن در اراضی نظامی، نهادها و سازمان‌ها با تسهیلگری شهرداری تهران به زمین زده شد که از خرداد‌ماه عملیاتی می‌شود. در این کار هم هدف، نوسازی بافت‌های فرسوده و ناپایدار خواهد بود، چرا که طبق طرح جامع مسکن سالانه باید 150هزار واحد مسکونی در تهران ساخته شود که در سال‌های گذشته تنها 40تا 65هزار واحد مسکونی ساخته شده است و از این‌رو عقب هستیم.

دو شیوه برای واگذاری مسکن‌های استطاعت‌پذیر
شهرداری تهران در حوزه مسکن‌سازی‌ به اقشار کم‌برخوردار هم توجه داشته و ساخت مسکن‌های استطاعت‌پذیر را در دستور کار قرار داده است. ساخت این مسکن‌ها با توجه به گروه‌های هدف عمدتا در پهنه جنوبی تهران انجام می‌شود و شهرداری تهران از 2طریق یکی به‌صورت مزایده و دیگری به شیوه کلید به کلید واگذار می‌کند. در واقع این مسکن‌ها ظرفیتی است که شهرداری تهران با استفاده از آنها می‌تواند زمینه خانه‌دار شدن اقشار کم‌برخوردار را فراهم کند.

نوسازی با طرح‌های موضعی
در برخی از محدوده‌ها مانند شمیران‌نو، خاک‌سفید، گلاب‌دره، کن، سیمین‌دره، نفرآباد و... با بافت ناپایدار و برخی محدودیت‌ها مواجه بودیم و نوسازی آنها مستلزم طرح موضعی(محدوده‌ای که از نظر زمانی و مکانی با محدودیت همراه بود و در طراحی جدید توسعه شهری با تجدیدنظر می‌توان فارغ از محدودیت‌ها نوسازی انجام داد) بود که با تهیه و تصویب این طرح در کمیسیون ماده5 زمینه نوسازی این محدوده فراهم شد. به‌طور کلی نوسازی در تهران علاوه بر ایجاد زیبایی بصری در شهر، سبب افزایش ایمنی، تاب‌آوری شهری و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان می‌شود. البته باید تأکید کنم این طرح در بافت‌های موردنظر با مشارکت شهروندان قابلیت اجرایی خواهد داشت.

اتمام نخستین محله الگو تا پایان سال
ساخت محلات الگو با معماری خاص و تامین سرانه‌های هفتگانه اعم از درمانی، آموزشی، فرهنگی، اجتماعی و... هم در این دوره مدیریت شهری پیگیری و عملیاتی شد. بازآفرینی نفرآباد در قالب محله الگو امسال به اتمام می‌رسد و از این پروژه می‌توان به‌عنوان نخستین محله الگوی پایتخت نام برد. همچنین محله الگوی منطقه19 در مساحت 12هکتار با 2هزار واحد در حال ساخت است و البته در سایر مناطق مانند منطقه21 هم محله الگو خواهیم داشت. استفاده از معماری ایرانی- اسلامی، تامین سرانه‌های مورد نیاز، استفاده از انرژی‌های پاک و نو، طراحی حیاط و فضاهای اشتراکی و... ازجمله موارد پیش‌بینی‌شده در محلات الگو هستند.

عبور از موانع نوسازی بافت‌های فرسوده
در برخی از بافت‌ها(شمیران‌نو) به‌دلیل نبود سند (قولنامه‌ای بودن زمین‌ها) با مشکل نوسازی مواجه بودیم. سال گذشته این موضوع پیگیری شد و با بسته‌های تشویقی از سوی شهرداری تهران (صدور پروانه ساخت‌و‌ساز‌ و پیگیری سند و ارائه آن در زمان دریافت پایان‌کار) و البته همراهی سازمان اوقاف موفق شدیم بخش زیادی از بافت‌ها را نوسازی کنیم. نکته مهم دیگر محدوده‌های میراثی است که بنا به دلایلی هنوز موفق به نوسازی بافت‌های فرسوده این محدوده نشده‌ایم و لازم است که وزارت میراث فرهنگی به موضوع، ورود و با بازبینی در سیاست‌ها زمینه نوسازی این محدوده‌ها را فراهم کند.

مهم‌ترین پروژه‌های مطرح‌شده در حوزه مسکن
در این نشست خبری، سیدمهدی هدایت، مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران، موضوعات متعددی را تشریح کرد که در ادامه به اهم آنها اشاره شده است.
  تکمیل پروژه باغ‌راه حضرت فاطمه زهرا(س) که یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های بازآفرینی شهر تهران است و سبب کم شدن فاصله شمال و جنوب می‌شود.
 برنامه‌ای برای نوسازی محدوده بازار تهران سال گذشته تصویب شد که وظایف هر یک از دستگاه‌ها (شرکت آب و فاضلاب، اداره برق و...) مشخص شده که عملیاتی شدن آن نیازمند تامین اعتبار توسط دستگاه‌های مربوط است.
 13هزار پلاک در محدوده حریم ریل راه‌آهن تهران- اهواز قرار دارد که با وجود فرسودگی و ناپایداری، مجوز پروانه برایشان صادر نمی‌شد. با پیگیری‌های انجام شده سال گذشته مصوبه حذف محدودیت ساخت‌وساز در حریم راه‌آهن حذف شد و این پلاک‌ها در مسیر نوسازی قرار گرفته‌اند.
 لایحه‌ای از سوی شهرداری تهران در حوزه ورود به اجاره‌داری مسکن تنظیم و این موضوع در قالب پیشنهاد به وزیر کشور ارائه شد. درواقع شهرداری از طریق ابزارها و امکاناتی که در حوزه مسکن دارد می‌تواند در حوزه اجاره‌داری به دولت کمک کند؛ البته این موضوع هنوز نهایی نشده و در حال بررسی است.
  فروش متری مسکن هم رویکردی است که توسط شهرداری تهران پیگیری می‌شود. این کار از طریق عرضه در سازمان بورس محقق می‌شود، اما مصوبات لازم ابلاغ نشده است که درصورت عملیاتی شدن قطعا مسیر نقدینگی به سمت تولید مسکن سوق داده می‌شود و می‌تواند گره‌گشایی مناسبی برای موضوع مسکن در کشور باشد.
 تهیه و تصویب ۷۳طرح موضعی و موضوعی (27طرح مصوب و 46طرح در دست تهیه) و امکان‌سنجی و بازنگری شبکه معابر به مساحت 6هزار هکتار انجام شده است.
 کارسازی 2هزار میلیارد تومان عوارض صدور پروانه در ۲۳پروژه به ظرفیت ۴۹۲۹ واحد مسکونی صورت گرفته است.
  برای پلاک‌های فاقد سند مالکیت در محدوده‌های ناکارآمد، 675پرونده دریافت سند تشکیل شده است.
 عملیات اجرایی پیاده‌راه پل طبیعت هم به سازمان نوسازی واگذار شده است و به‌زودی آغاز می‌شود.