از عرش تا فرش در بلندترین برج تهران
شمس‌العماره یا عمارت خورشید، شاخص‌ترین بنای کاخ گلستان است
از همان دور برج و بارویش پیداست و درست مقابلش صندلی گذاشته‌اند و توریستی ژاپنی رویش نشسته و با لذت برج را نگاه می‌کند و منتظر نواخته‌شدن ناقوس است که راس ساعت 12صدایش در تمام محوطه می‌پیچد. ساعتی 150ساله و یکی از معروف‌ترین ساعت‌های ایران که ملکه ویکتوریا سال ۱۲۵۲ آن را به ناصرالدین‌شاه قاجار اهدا کرد؛ ساعتی که مدت‌ها خاموش بود و از فروردین 1400دوباره صدای آن به گوش می‌رسد. شمس‌العماره، ساختمانی باشکوه است با حدود ۳۵ متر ارتفاع که هنر ناب معماری ایرانی را در سبک و سیاقی اروپایی برای نخستین بار به نمایش گذاشت و شد نخستین برج بلند تهران که ناصرالدین شاه از بالای آن کاخ گلستان را تماشا می‌کرد. علاوه بر آن، نخستین ساعت عمومی تهران، بر فراز عمارت شمس‌العماره نصب شده و نخستین تلگراف نیز از همین عمارت مخابره شد. هر گوشه کاخ را نگاه کنید شما را به سمت خودش می‌کشد. داخلش آینه‌کاری‌های خیره‌کننده‌ای که با معماری اروپایی تزیین شده است شما را حیرت‌زده می‌کند. انتهای تالار اتاقی شگفت‌انگیز وجود دارد که سقفش را فرش کرده‌اند و تداعی‌کننده همان اصطلاح معروف از عرش تا فرش است. طرح فرش را به‌صورت نقش برجسته روی سقف اجرا کرده اند که جلوه‌ای بی‌بدیل دارد و البته فرش اتاق شمس‌العماره را برای حفظ و نگهداری جمع کرده‌اند.
جغدهای شاه‌کش در ساعت
افسانه جالبی در مورد این ساعت وجود دارد. می‌گویند: «2 جغد نر و ماده بودند که در محفظه این ساعت لانه داشتند و شایعه شده بود هر بار ظاهر شوند، سلطنت تغییر می‌کند. در موقع کشته‌شدن ناصرالدین‌شاه، 3 روز از لانه بیرون آمده بودند که روز سوم شاه تیر می‌خورد و تاج و تخت به مظفرالدین شاه می‌رسد. آنچه این شایعه را بر سر زبان‌ها انداخت، بیرون‌آمدن و ظاهر‌شدن این دو جغد در روزهای ۱۶ تا ۱۹ شهریور ۱۳۲۰ بود. جغدها که بیرون آمدند مردم می‌گفتند خدا عاقبت پیداشدن جغدها را به خیر کند که متفقین به ایران حمله کردند، قحطی، کشتار و ناامنی همه جا را گرفت و شد آنچه قلم از بیان عاجز است.»
اینجا عکس بگیرید
اگر به‌دنبال معماری‌ای حیرت‌انگیزی هستید، عمارت بادگیر، نمونه‌ای منحصربه‌فرد از معماری و تزئینات در میان کاخ‌های تاریخی تهران به‌شمار می‌رود و محلی عالی برای عکاسی و ثبت تصاویر چشم‌نواز است. این عمارت که در ضلع جنوبی کاخ قرار دارد سومین بنا از لحاظ قدمت است که در زمان فتحعلی‌شاه ساخته شده و در روزگار ناصرالدین‌شاه تغییرات و بازسازی‌های بسیاری به‌خود دیده است. شکل امروزی عمارت بادگیر در نتیجه همین تغییرات عمده در دوره ناصرالدین‌شاه است. وقتی وارد بخش اصلی این عمارت می‌شوید، تالاری آینه‌کاری پیش روی شما قرار می‌گیرد که تالار شاه‌نشین نام دارد. تالار شاه‌نشین، ۹ارسی با شیشه‌های رنگی دارد که شما را به دنیای خیال‌انگیز بازی رنگ و نور می‌برد. این پنجره‌ها که از عناصر معماری ایرانی هستند، به‌سمت بالا باز می‌شوند. این عمارت در گذشته اهمیت بسیاری داشت و معمولا جلسات هیأت وزرا در آن برگزار می‌شد.
کاشی‌های هفت‌رنگ قصه هزار و یک شب
اگر اهل موزه و اشیای تاریخی هم نباشید قدم زدن در باغ کاشی‌ها می‌تواند یک تجربه جدید باشد. آنقدر تنوع معماری همراه کاشی‌کاری‌های جذاب در این کاخ وجود دارد که نمی‌شود ازآن دل کند و اگر عکاس حرفه‌ای هم نباشید ناخودآگاه دستتان می‌رود سمت تلفن همراهتان تا عکس یا سلفی بگیرید.
7هزار مترمربع کاشی‌کاری در تکنیک‌های مختلف مانند هفت‌رنگ، معقلی، معرق، زرین فام و برجسته در یکی از بزرگ‌ترین سایت‌های تاریخی دوره قاجار آن را به موزه‌ای زیبا از کاشی تبدیل کرده است. درواقع این مجموعه بهترین سایت برای انجام مطالعات تطبیقی درحوزه کاشی‌هاست. یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد کاخ گلستان تنوع تکنیک و محتوای کاشی‌ها در کنار هم است که تلفیقی از نقوش ایرانی و اروپایی در سبکی به نام شیوه اصفهانی را در دوره قاجار نشان می‌دهد. استفاده از برخی گرافیک‌های رنگی خاص و نقوش منحصر به فرد که نمونه استفاده در کاشی‌های کاخ گلستان وجود دارد و با محتوایی که به نمایش می‌گذارد، در هیچ جا دیده نمی‌شود. به‌خصوص کاشی‌کاری‌هایی که در عمارت شمس‌العماره وجود دارد، به لحاظ محتوایی، رنگ و گرافیک بی‌نظیرند. محتوای تمام کاشی‌های کاخ گلستان با یکدیگر متفاوت هستند و در کمتر جایی چنین چیزی دیده شده. این محتوا از قصه‌های هزار و یک شب گرفته تا صف سلام ناصرالدین شاه و سایر قصص ایرانی را دربرمی‌گیرد.
