چگونه مجوز کسب‌وکار بگیریم؟
راه‌اندازی یک کسب‌وکار موفق نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، تلاش و پشتکار است. اما در کنار این موارد، گامی اساسی وجود دارد که بدون برداشتن آن، فعالیت هر کسب‌وکاری غیرقانونی تلقی می‌شود و آن «اخذ جواز کسب» است. جواز کسب، سندی رسمی است که به صاحبان مشاغل اجازه می‌دهد تا به‌طور قانونی در یک صنف یا رشته خاص فعالیت کنند.
پروانه کسب چیست؟
پروانه کسب در هر تجارتی جزو اسناد مهم اقتصادی به‌شمار می‌رود. هر شغلی که به مهارت‌های خاص نیاز داشته باشد و از طرفی با حقوق اساسی مصرف‌کنندگان در ارتباط باشد، نیازمند پروانه است. پروانه کسب طبق قانون نظام صنفی برای شروع هر نوع کسب‌وکاری به فرد داده می‌شود. این قانون نوعی اجازه‌نامه نیز محسوب می‌شود. این مدرک نشان می‌دهد شما می‌توانید کار حرفه‌ای خود را آغاز کنید و مراجع ذی‌ربط آن را تأیید کرده‌اند. براساس ماده12 قانون تعزیرات حکومتی، مصوب سال 1367، نداشتن پروانه کسب واحدهای صنفی یا به‌عبارتی اخذ‌نکردن پروانه، بدون عذر موجه، در مهلت و ضوابط و مقرراتی که در قانون تعیین شده است، تبعاتی مانند قطع تمام یا برخی خدمات دولتی، اخذ جریمه و تعطیلی واحد تا زمان اخذ پروانه کسب را به همراه خواهد داشت.
انتقال پروانه کسب
یکی از ویژگی‌های خوب پروانه کسب قابل انتقال‌بودن آن است. درصورتی که فرد بخواهد محل کسب‌وکار خود را به دیگری منتقل کند باید به‌صورت قانونی درخواست کتبی خود را به اتحادیه مربوطه ارائه دهد. وقتی فرد مورد نظر شما از نظر اتحادیه شرایط لازم را دارد، بعد از اینکه پروانه قبلی باطل شد، پروانه جدید به نام فرد جدید صادر می‌شود.
ویژگی‌های مورد نیاز برای دریافت پروانه کسب
برای اینکه جواز کسب به شما تعلق بگیرد، باید براساس شغل مورد نظر خود مهارت‌های آن را آموخته باشید. البته فقط مهارت حرفه‌ای شما مورد نظر نیست، باید بتوانید مدرک معتبری از مراکز فنی و حرفه‌ای یا آموزشگاه‌های مجاز و حرفه‌ای کسب کنید. گواهینامه شما باید مورد تأیید سازمان دولتی و نظارتی مثل آموزش و پرورش باشد و بعد از اینکه به اتحادیه مربوطه ارجاع داده شد، درصورت مورد تأیید‌بودن می‌توانید برای دریافت پروانه کسب اقدامات لازم را انجام دهید. البته برخی از مشاغل به آموزش‌های خاصی نیازی ندارند و متقاضیان باید توانایی انجام کار و مکان مناسب را داشته باشند تا بتوانند مدارک لازم برای کسب را به‌دست آورند.
دریافت جواز کسب چه مزایایی دارد؟
شما با گرفتن جواز کسب یا تأسیس می‌توانید به‌راحتی با قیمتی مناسب در شهرک‌های صنعتی محل مناسبی را برای شروع فعالیت خود پیدا کنید. مثلا برای شروع فعالیت در یک شهر صنعتی نیاز است فقط ۳۰درصد از کل هزینه را پرداخت کنید و می‌توانید مابقی هزینه را به‌صورت اقساطی پرداخت کنید. می‌توانید به وسیله این مجوز به‌راحتی برای محصولات و نوع فعالیتی که انجام می‌دهید ثبت برند و علامت تجاری انجام دهید. امکان دریافت تسهیلات بانکی، امکان دریافت بیمه‌های اجتماعی، امکان شرکت در مزایده‌های دولتی، امکان واردات و صادرات کالا، امکان دریافت پروانه ساخت و امکان استفاده از خدمات شهرداری از دیگر مزایای دریافت جواز کسب است.
متراژ مغازه بایدچقدر باشد؟
یکی از اصلی‌ترین شرایط دریافت جواز کسب برای مغازه‌های مختلف و مشاغل، داشتن حداقل فضای اداری یا تجاری برای شروع کسب‌وکار است. در قانون اتحادیه‌ها و درگاه ملی مجوزهای ایران آمده که هر کسب‌وکاری باید متناسب با نوع فعالیت خود فضای کافی داشته باشد. به‌عنوان مثال،حداقل متراژ مورد نیاز برای برخی از مشاغل در تهران به شرح زیر است:
آرایشگاه زنانه
12متر
آرایشگاه مردانه
9متر
خرده‌فروشی پوشاک مردانه
12متر
مشاورین املاک
12متر
خرده‌فروشی محصولات لبنی
15متر
دریافت پروانه کسب در مشاغل مدرن
از یک مقطع زمانی به بعد وجود استارت‌آپ‌ها یا فروشگاه‌های مجازی شکل جدی به‌خود گرفت. برای تهیه مجوزهای لازم این کسب‌وکارها به‌صورت کلی تمام مدارکی را که برای صدور پروانه کسب سنتی لازم داریم برای مشاغل مجازی یا فروشگاه‌های مجازی نیز نیازمندیم. اما آن چیزی که از نظر قانون فرق می‌کند، اول بحث دامنه سایت شماست که باید یک استانداردی را داشته باشد و امنیت سایت تأیید شود و دوم نماد الکترونیک است که این تأییدیه را به شما می‌دهد که این فروشگاه مورد تأیید است. به لحاظ قانونی نماد الکترونیک باید بعد از صدور پروانه کسب صادر شود. درخصوص مشاغل مجازی فقط یک اتحادیه کشوری داریم؛ یعنی شما در هر جای ایران باشید و بخواهید مجوز کسب کنید باید به اتحادیه فروشگاه مجازی مراجعه کنید.
انواع مجوز برای کسبوکارهای اینترنتی
با توجه به محوریت این موضوع که شما دارای یک فروشگاه اینترنتی برای فروش یک محصول هستید یا تولید‌کننده آن و یا اینکه قصد بازاریابی و معرفی محصول مورد نظرتان در فضای مجازی را دارید، باید نسبت به دریافت مجوز مورد نیاز خود اقدام کنید. در حوزه کسبوکارهای آنلاین 2دسته مجوز مورد نیاز است:
مجوزهای عمومی یا ای‌نماد
به‌طور کلی برای همه فروشگاه‌های اینترنتی باید نماد اعتماد الکترونیک اخذ شود.
مجوزهای اختصاصی هر صنف
علاوه بر اخذ ای‌نماد باید مجوزهای مربوط به هر موضوع فعالیت هم اخذ شود. به‌عنوان مثال اگر فروشگاه مرتبط با محصولات فرهنگی است باید مجوزهای اختصاصی وزارت ارشاد نیز اخذ شود.
چطور ای‌نماد بگیریم؟
ای‌نماد مجوزفروشگاه‌های اینترنتی است و هر فروشگاه اینترنتی که دارای این مجوز باشد
به فروشگاهی قانونی تبدیل می‌شود.
ای‌نماد، یا نماد اعتماد الکترونیک، مجوز قانونی است و کاربران قبل از اقدام به خرید از فروشگاه‌های اینترنتی باید بررسی کنند تا ببینند فروشگاه مذکوراز نماد اعتماد الکترونیک برخوردار است یا خیر.
ای نماد توسط«مرکز توسعه‌تجارت الکترونیک» که زیرمجموعه وزارت صنعت، معدن و تجارت ایران‌است،صادر شده وبه‌مدت یک سال اعتباردارد. ای‌نماددارای انواع نماد موقت، نماد دائم تک‌ستاره و نماد دائم دو‌ستاره است.
به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟
اشخاص حقیقی و حقوقی که در یکی از فعالیت‌های مهم صنفی زیر سرمایه‌گذاری کرده و خواهان ایجاد کسب‌وکار هستند، باید جواز کسب داشته باشند. واحدهای صنفی تولید، تبدیل، خرید، فروش، توزیع و خدمات ازجمله واحدهای صنفی مذکور است.
بازنشستگان و کارمندان می‌توانند جواز کسب بگیرند؟
افرادی که بازنشسته و یا کارمند بخش خصوصی هستند، می‌توانند اقدام به دریافت پروانه کسب کنند اما کارمندان دولت این امکان را ندارند.
موانع دریافت جواز کسب
ارائه نکردن گواهی پایان خدمت
اولین موردی که می‌تواند به رد درخواست دریافت این نوع پروانه منجر شود، ارائه‌نکردن گواهی رسمی برای پایان خدمت است. البته با برخورداری از معافیت پزشکی می‌توان پروانه کسب دریافت کرد و این موضوع مانع به‌شمار نمی‌رود.
ارائه‌نکردن سند مالکیت یا اجاره‌نامه
باید تعیین کنید ملک واحد صنفی مدنظر شما در چه شرایطی قرار دارد. برای انجام این امر نیز باید به اسنادی همچون سند مالکیت یا اجاره‌نامه اتکا کرد.
جنسیت
طبق قوانین موجود بانوان امکان دریافت مجوز کسب در برخی مشاغل را به‌صورت قانونی ندارند. در این حالت، بانوان باید به فکر ثبت‌نام یک آقا به‌عنوان مباشر خود باشند. در واقع پروانه کسب تنها زمانی به بانوان اعطا می‌شود که در کنار خود یک مباشر آقا را به‌کار بگیرند. این موضوع بیشتر در مشاغلی که به‌صورت عمومی «مردانه» تلقی می‌شوند صحت دارد و لازم است که به قوانین مربوط به آن دقت داشته باشیم. این محدودیت برخی صنوف مثل آرایشگاه‌های مردانه، سفره‌خانه و تعمیرگاه خودرو را شامل می‌شود.
ارائه نکردن گواهی مرکز بهداشت شهرستان
برخی مشاغل وجود دارند که فعالیت در آنها باید با رعایت همه مقررات بهداشتی انجام بگیرد، زیرا این مشاغل به‌صورت مستقیم با تغذیه و سلامت مردم سروکار دارند. چنانچه شما نیز قصد دارید واحد صنفی خاصی در این حوزه ایجاد کنید و به‌دنبال پروانه کسب هستید، باید یک گواهی اختصاصی از مرکز بهداشت شهرستان مربوطه اخذ کنید. ارائه‌نکردن این مدرک، امکان دریافت پروانه کسب را از شما می‌گیرد.
اعتیاد به مواد‌مخدر
اعتیاد به هر دسته از مواد‌مخدر می‌تواند عامل مهمی برای رد‌شدن درخواست شما به‌منظور دریافت پروانه یا مجوز کسب باشد.
ارائه‌نکردن گواهی دوره آموزش ۱۰ساعته
افرادی که تمام شرایط تعیین‌شده در مراجع قانونی را دارند، اما هنوز دوره آموزشی ۱۰ساعته در مؤسسات آموزشی مرتبط با حوزه فعالیت خود را به‌دست نیاورده‌اند نیز نمی‌توانند پروانه کسب دریافت کنند.
برخوردار‌نبودن مغازه یا محل کسب از متراژ مناسب
برای برخی واحدهای صنفی به متراژی مناسب برای محل کسب خود نیاز دارید. به‌عنوان مثال برای فعالیت به‌عنوان یک مشاور املاک باید متراژ دفتر شما حداقل به 12متر برسد یا فروشندگان محصولات لبنی باید مغازه‌ای دست‌کم با متراژ 15متر در اختیار داشته باشند.
شرایط جواز کسب برای بانوان
بانوان در بسیاری از مشاغل ازجمله پوشاک، خیاطی، فروش لباس زنانه و... به تنهایی می‌توانند درخواست پروانه کسب دهند اما در برخی از اصناف دریافت جواز کسب دربعضی از خانم‌ها به همان سادگی‌ها امکان‌پذیر نیست. در ایران بانوانی که قصد شروع کسب‌وکار و فعالیت تجاری دارند می‌توانند به گرفتن آن اقدام کنند؛ اما با این تفاوت که خانم‌ها باید در یکسری از مشاغل که حساسیت‌های تجاری دارند، حتما شخصی را به‌عنوان مباشر خود معرفی کنند. در مشاغلی همچون تعمیرات خودرو و دیتیلینگ، کارهای تولیدی و تجاری، مشاغل مرتبط با دستگاه‌های صنعتی، مغازه‌های پوشاک مردانه، انواع مشاغل تولیدی و... امکان گرفتن جواز کسب برای خانم‌ها به تنهایی و بدون معرفی مباشر وجود ندارد.
کارت مباشرت چیست؟
کارت مباشرت، مفهومی است که در حوزه کسب‌وکار و صنایع مختلف ایران اهمیت ویژه‌ای دارد. این کارت به افراد اجازه می‌دهد تا به‌عنوان نماینده یا مباشر در یک واحد صنفی فعالیت کنند. در واقع، این کارت نشان‌دهنده این است که فرد توسط صاحب کسب‌وکار یا واحد صنفی مورد تأیید قرار گرفته و مجاز به انجام وظایف مربوط به مدیریت و نظارت بر آن واحد صنفی است. این کارت برای افرادی که در نقش‌های مدیریتی یا نظارتی در واحدهای صنفی مختلف فعالیت می‌کنند، ضروری است. به‌عنوان مثال، در یک فروشگاه، رستوران، کارگاه تولیدی یا هر واحد صنفی دیگری، مباشر مسئولیت‌هایی مانند نظارت بر عملیات روزانه، مدیریت کارکنان و حتی انجام معاملات تجاری را برعهده دارد.
