حمل‌ونقل
اولین قطار ملی مترو وارد خطوط می‌شود
مجوز بین‌المللی تولید انبوه قطار ملی صادر شده و توانسته تأییدیه مجامع رسمی و بین‌المللی را نیز دریافت کند
سیدمحمد فخار-روزنامه‌نگار
این روزها قطار ملی مترو در حاشیه جنوبی تهران در حال تردد است و به نمادی از باور توانایی ایرانی‌ها تبدیل شده است. این قطار مترو هم‌اکنون 85درصد بومی‌سازی شده و توانسته مجوز تولید انبوه خود را از سوی مجامع داخلی و خارجی دریافت کند.
رئیس شورای اسلامی شهر تهران در حاشیه صحن شورای شهر روز یکشنبه دوم اردیبهشت‌ماه از روند طی شدن مراحل آزمایشی قطار ملی مترو برای ورود به ناوگان خبر داد. به‌گفته مهدی چمران یک رام قطار ملی مترو در حال گذراندن مراحل آزمایشی است و در همین راستا هفته آینده بازدیدی از این قطار صورت خواهد گرفت تا این واگن‌ها بتوانند وارد چرخه خدمت‌رسانی شوند.
آغاز تولید انبوه قطار ملی مترو
۲۰فروردین امسال بود که روند مسافرگیری قطار ملی مترو کلید خورد. طبق اطلاعاتی که از معاونت حمل‌ونقل شهرداری به همشهری رسیده، در این زمینه به همت توان داخلی و با انجام موفقیت‌آمیز تست‌های استاندارد قطار ملی مترو و صدور گواهی ایمنی حرکت با مسافران قطار، فرایند سیر با مسافر قطار در خطوط اصلی متروی تهران با اعزام قطار به متروی پرند آغاز شد. این قطار طبق جدول زمانی تعیین شده در حد فاصل ایستگاه شاهد در تهران تا ایستگاه شهر پرند و بالعکس تردد خود را آغاز کرد. طراحی و ساخت سیستم رانش این قطار برای نخستین‌بار در کشور توسط فناوران جهاددانشگاهی علم و صنعت انجام شده است. با توجه به انجام موفقیت‌آمیز مسافرگیری قطار ملی مترو، پروژه طراحی و ساخت ۱۱۳واگن مترو که نیاز مبرم کلانشهر تهران است، اجرایی می‌شود تا ضمن رفع نیاز کشور در زمینه واگن‌های مترو به ایجاد اشتغال فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و جلوگیری از خروج آنها از کشور کمک شود.
صدور مجوز بین‌المللی
قطار ملی مترو به‌تازگی توانسته با صدور تأییدیه مجامع رسمی و بین‌المللی فعال در این حوزه، مجوز تولید انبوه را دریافت کند. عمق داخلی‌سازی قطعات و تجهیزات قطار ایرانی 85درصد است. از سال1402، پیگیری‌های لازم به‌منظور اخذ تأییدیه‌های فنی از سوی ناظر بین‌المللی پروژه طراحی و ساخت قطار ملی مترو سرعت گرفت و با اعمال شاخص‌های استاندارد و جهانی صنعت تولید واگن، نهایتاً این افتخار ملی، تأییدیه اولیه سیر ایمن با مسافر را اخذ کرد. بدین‌ترتیب با اقدامات صورت گرفته، این قطار می‌تواند وارد شبکه متروی تهران شود و فعالیت خود را با حضور مسافران به میزان 50هزار کیلومتر انجام دهد. کاظم طاهرزاده، مدیر پروژه قطار ملی در این‌باره می‌گوید: تمام کارهای مربوط به امور اداری تولید انبوه قطار ملی انجام شده و تا یک‌ماه دیگر شاهد شروع تولید انبوه آن در شرکت واگن‌سازی تهران خواهیم بود. این اقدام برای آن است که در فرایند تولید انبوه قطار ملی مترو، تمام پارامتر‌هایی را که باید بهینه‌سازی شود شناسایی و رفع کنیم.
با تامین اعتبارات لازم از سوی دولت، می‌توان فرایند تولید انبوه قطار ملی مترو با سطح داخلی‌سازی 85درصد را با جدیت دنبال کرد تا در کنار روش تامین واگن از محل فاینانس خارجی، ظرفیت‌های داخلی صنعت واگن‌سازی فعال و نیاز انباشته شبکه حمل‌ونقل ریلی پایتخت و حتی کلانشهرهای کشور به ناوگان استاندارد به مرور زمان محقق شود.
در این پروژه بزرگ، هم‌افزایی توان علمی و اجرایی شرکت‌های دانش‌بنیان و ارگان‌های مرتبط با صنایع داخلی، این واقعیت را متبلور ساخت که می‌توان با تکیه بر توانمندی نیروهای ایرانی، کارهای بزرگ، سخت و پیچیده را به سرانجام رساند؛ این پروژه نیز محصول همراهی نهادهای مختلفی ازجمله نهاد علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، صندوق نوآوری و شکوفایی، جهاد دانشگاهی، مپنا لکوموتیو، شرکت واگن‌سازی تهران و 25شرکت دانش‌بنیان بود که خوشبختانه زحمات آنها با موفقیت به‌بار نشست.
نهادهای همکار در پروژه قطار ملی مترو
معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری
صندوق نوآوری و شکوفایی
جهاد دانشگاهی
شرکت راه‌آهن شهری تهران و حومه (شرکت مترو) به نمایندگی از شهرداری تهران
مپنا لکوموتیو
جزئیاتی از قطار ملی مترو
طراحی کاملا ایرانی
تمامی بخش‌های داخلی قطار ملی در بخش طراحی و ساخت، حاصل تلاش متخصصان ایرانی است. محیط واگن‌ها با خلاقیت، زیبایی و طراحی بهینه، فضای مطلوبی را فراهم آورده است.
بدنه‌ای متفاوت
بدنه قطار ملی مترو با طراحی مهندسان و کارگران در سالن‌های تولید و مونتاژ شرکت واگن‌سازی تهران آغاز شد تا ساخت بدنه فلزی نیز 100درصد ایرانی باشد.
بوژی ایرانی
بوژی ترکیبی از چرخ و محور را تشکیل می‌دهد و ازطریق شاسی به زیر واگن متصل می‌شود. این محصول تا پیش از این 100درصد وارداتی بود، اما در پروژه قطار ملی مترو بومی‌سازی و طراحی فریم آن به‌صورت کامل انجام گرفت. اجزای اصلی تشکیل‌دهنده بوژی شامل فریم، چرخ، محور و سیستم‌های اولیه و ثانویه است که سیلندرهای ترمز، موتور و گیربکس نیز روی فریم بوژی نصب می‌شود. این بخش قطار مترو شامل 2 نوع موتوردار و کشنده است.
رفع انحصار خارجی
یکی از بخش‌های قطار مترو که از سوی کشورهای سازنده همواره مورد تغییر قرار گرفته، سیستم راهروی بین واگنی است. در این زمینه برای نخستین‌بار در کشور، طراحی و ساخت سیستم راهروی بین واگنی برای قطار ملی مترو انجام شد.
فناوری پیشرفته سیستم ترمز
بی‌شک ازجمله حیاتی‌ترین قطعات مترو، سیستم ترمز آن است که از پیچیدگی، ظرافت و حساسیت بالایی به واسطه توقف‌های متعدد برخوردار است. طراحی و ساخت سیستم ترمز در پروژه قطار ملی مترو توسط شرکت تیوان ترمز با همکاری طرف خارجی انجام شد.
اطلاع‌رسانی هوشمند
متخصصان و مهندسان کشور با اشراف تکنیکال سیستم اطلاع‌رسانی را وارد فرایند طراحی قطار ملی کردند. این سامانه به لحاظ خلاقیت، گامی نو محسوب می‌شود و در مرحله تست است.
ابتکار ایرانی در سیستم تهویه
سیستم تهویه قطار ملی مترو برای نخستین‌بار در کشور صورت گرفته است. در این پروژه با بهره‌گیری از ظرفیت‌های داخلی از خروج مبالغ قابل‌توجهی ارز از کشور ممانعت به عمل آمد.
مانیتورینگ درها
طراحی و ساخت مکانیسم مربوط به در واگن مترو سیستم DCU است که توانسته تمامی تست‌های استاندارد اروپا و تأییدیه‌های بین‌المللی را اخذ کند و امکان مانیتورینگ کامل را دارد.
نوآوری در سیستم رانش
در ساخت سیستم رانش قطار مترو زنجیره کامل سیستم رانش شامل ترکشن موتور، گیربکس و کوپلینگ، باکس برق فشار قوی، مبدل برق کمکی، مبدل کنترل ترکشن موتور، مقاومت ترمزی و سلف خط بومی‌سازی شده است.
