گزارش
درختان پسته با بخاری گرم می‌شوند
این روزها بخاری‌های باغی برای نجات باغ‌های پسته کرمان از سرمازدگی روشن شده‌اند
راحله عبدالحسینی-روزنامه نگار
از نمای بالا که نگاه می‌کنی، شبیه آسمان پرستاره در شب است؛ ستاره‌هایی که با فاصله مشخص از هم قرار گرفته‌اند و سوسو می‌زنند، اما در واقع این ستاره‌ها، بخاری‌های باغی در باغ پسته هستند و حاصل تجربه کشاورزان برای در امان ماندن باغ از سرمای اول بهار. این بخاری‌ها که این روزها در باغ‌های پسته رفسنجان بیشتر دیده می‌شود، قوطی‌های فلزی‌ای هستند که سوختن گازوئیل داخل آنها، دمای باغ را 2 تا 3درجه افزایش و شکوفه‌های درختان را از خطر سرمازدگی نجات می‌دهند. کشاورزان کرمانی معتقدند با حمایت شرکت‌های دانش‌بنیان این طرح ابتکاری سازوکار علمی پیدا خواهد کرد.
نجات باغ از سرما
هنوز ساعتی تا اذان صبح مانده و آسمان یک دست سیاه است. شعله‌های کوچک یکی یکی در باغ روشن می‌شوند و باغ پسته پس از دقایقی روشن‌تر از آسمان می‌شود، حتی روشن‌تر از گرگ و میش هوا. بخاری‌های باغی به اندازه گازوئیلی که دارند حدود 2ساعتی روشن می‌مانند و حدود ساعت 6صبح خاموش می‌شوند. همین 2 تا 3ساعت کافی است تا سرمای صبحگاهی اول بهار را از باغ پسته بگیرند و باغ را از سرمازدگی نجات دهند. عباس مهران، مهندس کشاورزی ساکن کرمان به همشهری می‌گوید: «از سال1396 به بعد سرمازدگی اول بهار باعث شد تا باغ‌های پسته کمابیش خسارت ببینند. کشاورزان هم برای نجات باغ، راه جایگزین به نام بخاری باغی را انتخاب کرده‌اند.»
درختان آور در اولویت
«قدیم‌ترها نخاله‌های پسته را آتش می‌زدیم تا دمای باغ بالا برود و درختان را سرما نزند.» این را بهروز زینعلی به همشهری می‌گوید.
او که یکی از باغداران پسته در رفسنجان کرمان است، صحبتش را اینطور ادامه می‌دهد: «2سالی می‌شود که از بخاری باغی برای جلوگیری از سرمازدگی استفاده می‌کنیم. بین هر دو بخاری باغی حدود 5متر فاصله است. بخاری در واقع قوطی فلزی 3لیتری روغن است که داخل آن گازوئیل می‌سوزد و گرما ایجاد می‌کند. با این روش سال گذشته در رفسنجان خسارت سرمازدگی نداشتیم، اما در باغ‌های سیرجان خسارت ایجاد شد.»
به‌گفته زینعلی، برای هر هکتار باغ حدود 100بخاری باغی لازم است که نمی‌گذارد دمای باغ به صفر درجه سانتی‌گراد برسد. روشن‌کردن بخاری‌های باغی در یک هکتار همکاری 10نفر را می‌طلبد. با هماهنگی صورت‌گرفته بین جهاد کشاورزی کرمان و شرکت نفت، میزان سوخت گازوئیل موردنیاز به باغداران اختصاص داده می‌شود. با توجه به اینکه درختان پسته یک سال در میان، آور(بارده) هستند، زینعلی می‌گوید که اولویت روشن کردن بخاری برای بخشی از باغ پسته است که درختان آور داشته باشد تا سوخت کمتری
مصرف شود.
مکث
طراحی بخاری باغی همسو با محیط‌زیست
بخاری‌های باغی از هفته دوم فروردین به‌مدت یک ماه در باغ‌های پسته رفسنجان روشن می‌شود، زیرا کاهش دما در کرمان و خسارت به درختان پسته در این مدت اتفاق می‌افتد. بخاری باغی یکی از روش‌های قدیمی گرم نگه‌داشتن باغ است که هر چند خسارت سرمازدگی را از محصول دور می‌کند، اما دود ناشی از سوخت گازوئیل آلودگی زیست‌محیطی را به همراه دارد. علی اسماعیل‌پور، یکی از محققان پژوهشکده پسته کرمان به همشهری می‌گوید: «از آنجا که سوخت گازوئیل آلودگی خاک، آب و هوا را در بر دارد، حتما باید ادامه روش استفاده از بخاری باغی با پشتوانه علمی پیش برود. از سوی دیگر مدت استفاده از بخاری باغی در باغ‌های پسته حدود یک‌ماه و نجات محصول پسته بسیار مهم است. طراحی بخاری باغی با سوخت گاز نیز در دست بررسی و تهیه است.»
