همه سناریوهای روی میز

اسماعیل سلطنت‌پور- علیرضا احمدی-روزنامه‌نگار

عملیات تنبیهی ایران علیه رژیم‌صهیونیستی در حالی انجام شد که افکارعمومی جهان و بسیاری از کشورها حق ایران برای انجام این عملیات را به رسمیت شناخته بودند. حمله صهیونیست‌ها به کنسولگری ایران در دمشق اقدامی بی‌سابقه در تاریخ معاصر جهان بود که باعث شد خوی درندگی صهیونیست‌ها در پشت پا زدن به قوانین و مقررات بین‌المللی و کنوانسیون‌های جهانی بیش از پیش برای جهانیان علنی شود.
صهیونیست‌ها دست‌کم به‌مدت 15سال اقدام به انجام همه نوع عملیات علیه منافع ملی ایران کرده بودند؛ از ترور دانشمندان هسته‌ای در خیابان‌های تهران گرفته تا خرابکاری در تاسیسات هسته‌ای و حملات ایذایی به مناطق حساس و یا حتی ترور شهید فخری‌زاده. در سوریه هم صهیونیست‌ها از بعد از حمله به پایگاه «تی4» گام‌به‌گام اقدام به تشدید حملات به منافع ایران کرده  و در یک سلسله عملیات، چهره‌های مهمی از مستشاران نظامی ایران را به شهادت رسانده بودند و در مقابل، اتخاذ سیاست موسوم به «صبر استراتژیک» در ایران باعث شده بود رژیم صهیونیستی قدم‌به‌قدم اقدام به پیشروی در جنس عملیات علیه ایران کند. در نهایت حمله به کنسولگری ایران در دمشق، باعث شد ایران به پشتوانه حقانیت اخلاقی، حقوقی و بین‌المللی یکباره دکترین خود را از «صبر استراتژیک» به «بازدارندگی» تغییر دهد و این همان خطای محاسباتی صهیونیست‌ها در طراحی حمله به کنسولگری ایران بود.
ایران پس از پاسخ به صهیونیست‌ها در عالی‌ترین سطوح «پایان عملیات» را اعلام کرد و انتظار دارد طرف صهیونیست هم پیام موشکباران شبانه را درک کند؛ هرچند صهیونیست‌ها در ادامه اشتباهات محاسباتی خود، اعلام کرده‌اند كه قصد اقدام مجدد علیه ایران را دارند. در این رابطه سناریوهای مختلفی مطرح است که وقوع هر کدام واکنش‌های متفاوتی را محتمل می‌کند.

1
حمله به اهدافی در منطقه‌
سناریوی نخست، تکرار سناریوی کنونی تقابل حزب‌الله و صهیونیست‌هاست؛ به شکلی که طرفین در یک توافق نانوشته، از حمله به مناطق مسکونی یکدیگر خودداری کرده و صرفا به هدف قرار دادن اماکن حساس یکدیگر در حوزه نظامی بسنده می‌کنند. در این سناریو محتمل است كه صهیونیست‌ها اقدام به هدف قرار دادن پایگاه‌هایی کنند که البته با توجه به هشدار جدی ایران مبنی بر پاسخ شدید و فوری، به‌نظر می‌رسد آنها برای پرهیز از ورود به یک جنگ تمام‌عیار و فرار از پاسخ شدید تهران، عملیات خود را در سوریه به انجام برسانند.

2
حمله به اهدافی در خاک ایران
در سناریوی دوم، صهیونیست‌ها پاسخ شدید ایران را به جان می‌خرند و اقدام به حمله به پایگاهی در خاک ایران خواهند کرد که در این صورت، تهران نیز همچون اعلام رسمی‌اش پاسخ جدی و فوری خواهد داد؛ اما کماکان به‌صورت مدیریت‌شده و با هدف حفظ بازدارندگی.

3
تدارک حملات سایبری
در سناریوی سوم، صهیونیست‌ها برای پرهیز از باز شدن یک جبهه جدید که می‌تواند شرایط را برای آنها وخیم و ملال‌آور کند، ممکن است اقداماتی همچون هک زیرساخت‌ها و سامانه‌های ایران را در دستورکار قرار دهند و در صورت موفقیت‌آمیز بودن، با احساس پیروزی، مرهمی بر زخم عملیات انتقام‌جویانه ایران قرار دهند.

4
ورود به یک جنگ تمام‌عیار؟
دیگر سناریویی که بعیدترین و دورترین گزینه ممکن به‌شمار می‌رود، ورود صهیونیست‌ها به یک جنگ تمام‌عیار است؛ به‌نحوی که اقدام به هدف قرار دادن زیرساخت‌های حیاتی جمهوری اسلامی ایران کنند که در این صورت تهران نیز تمام ظرفیت موشکی و پهپادی  بسیار پیشرفته خود را برای مجازات رژیم اشغالگر صهیونیستی به‌کار خواهد گرفت.

تمایل صهیونیست‌ها به پیشبرد پروسه آتش‌بس
به‌نظر می‌رسد نه ایران و نه رژیم صهیونیستی تمایلی به گسترش تنش در منطقه ندارند و هر دو ترجیح می‌دهند پروسه آتش‌بس در غزه پیش برود؛ به‌خصوص صهیونیست‌ها که اگرچه به ظاهر آتش‌بس را با دست پس می‌زنند، اما به‌دلیل فرسایشی شدن آن از یک‌سو و خستگی و استیصال نیروها و نیز مناقشه داخلی و هزینه‌های سنگین ازسوی دیگر، در خفا و با پا آتش‌بس را پیش کشیده و دنبال می‌کنند.

2سناریوی تل‌آویو برای پاسخ به تهران


امیرعلی ابوالفتح-کارشناس مسائل بین‌الملل
به‌دنبال بازتاب گسترده عملیات «وعده صادق» در سطح جهانی، گمانه‌زنی‌ها درباره پاسخ احتمالی تل‌آویو به این عملیات در شرایطی ادامه دارد که سناریوهای مطرح در این زمینه را باید از ابعاد مختلفی مورد بررسی قرار داد. نکته اینجاست که نتانیاهو و اعضای کابینه افراطی و دست‌‌راستی او، همواره به‌دنبال مواجهه مستقیم با ایران بوده‌اند؛ کمااینکه پیش‌از عملیات «طوفان‌الاقصی» نیز در مقاطع مختلف بر طبل رویارویی با جمهوری‌اسلامی می‌کوبیدند. این گروه معتقدند که در قبال عملیات «وعده صادق» ایران باید واکنشی سخت نشان داد؛ واکنشی که جنبه بازدارنده داشته باشد و معادله مواجهه با ایران را تغییر دهد. اگرچه نتانیاهو در این زمینه با محدودیت‌ها و دشواری‌های مختلفی مواجه است، اما این رویکرد، حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران، حمله به اهداف نظامی در تهران، هدف قرار دادن زیرساخت‌ها، به‌ویژه در حوزه پالایشگاه‌ها و... را به‌عنوان سناریوهای خود به‌منظور پاسخ به ایران مطرح می‌کند؛ سناریوهایی که تلاش برای تحقق آن هزینه‌های بسیاری برای تل‌آویو به‌همراه خواهد داشت. دراین میان، نکته اینجاست که با وجود اینکه تندروها در تل‌آویو تلاش می‌کنند اینگونه القا کنند که به‌صورت مستقل تصمیم‌گیری می‌کنند و به متحدان خود گوش نمی‌دهند، اما واقعیت‌های میدانی به‌شدت از وابستگی آنان به هم‌پیمانان خود، به‌ویژه آمریکایی‌ها حکایت دارد؛ موضوعی که اجرای سناریوهای مقابله‌ای آنها در قبال تهران را با محدودیت‌های عدید‌ه‌ای مواجه کرده‌است. بنابراین به‌نظر می‌رسد گروه نخست دراین زمینه دست بالا را ندارند. در چنین شرایطی سناریوی دوم، انجام اقدام‌هایی است که به جنگ تمام‌عیار منجر نشود و به‌مراتب محدودتر و کوچک‌تر از سناریوی نخست باشد. حمله به اهدافی در خارج از ایران و به‌ویژه هدف قرار دادن آنچه به‌عنوان «دارایی‌های سپاه خارج از ایران» عنوان می‌کنند، ازجمله گمانه‌زنی‌های مطرح دراین زمینه است. حمله به اهدافی در عراق و سوریه یا «حمله محدود» در داخل مرزهای ایران، آن ‌هم بدون تلفات و به‌گونه‌ای که منجر به جنگ و درگیری گسترده با ایران نشود، ازجمله فرضیه‌های مطرح در سناریوی دوم است. «حمله سایبری» و «اقدام خرابکارانه در داخل ایران» از دیگر گمانه‌زنی‌های مطرح به‌شمار می‌رود. در مجموع معتقدم با گذشت زمان و افزایش فشارهای آمریکا و دولت‌های اروپایی به تل‌آویو برای دامن نزدن به تنش‌ها در منطقه، تصمیم‌سازان اسرائیلی بیش از هر چیز به گزینه‌ای محدود و بدون تلفات می‌اندیشند تا تهران را وادار به پاسخ متقابل نکنند.


رجزخوانی برای حفظ آبرو

رامین مهمانپرست-رئیس شورای سیاستگذاری خانه دیپلماسی
برای تحلیل واکنش احتمالی رژیم‌صهیونیستی به عملیات «وعده صادق» ایران و سناریوهای مطرح در این زمینه، پیش از هر چیز باید دید قصد تل‌آویو از هدف قرار دادن ساختمان کنسولگری ایران در دمشق چه بوده است. اسرائیلی‌ها پس‌ از عملیات «طوفان‌الاقصی» ضربات حیثیتی، امنیتی و اطلاعاتی گسترده‌ای متحمل شدند و کوشیدند با پیگیری 2هدف عمده «نابودی حماس» و «آزاد کردن زندانیان خود»، حیثیت ازدست‌رفته‌شان را احیا کنند. این در حالی بود که آنها با وجود نسل‌کشی گسترده در غزه و حمایت بی‌شائبه دولت‌های غربی، در دستیابی به اهداف خود ناکام ماندند و از یک‌سو با چالش‌های اقتصادی و امنیتی عدیده‌ای مواجه شدند و ازسوی دیگر عملا صحنه نبرد به داخل سرزمین‌های اشغالی کشیده شد و حملات جبهه مقاومت، امنیت این رژیم را با بحران مواجه کرد. درچنین شرایطی تصمیم‌سازان رژیم‌صهیونیستی تلاش کردند با حمله به ساختمان کنسولگری ایران، صحنه درگیری را تغییر دهند و حامیان غربی خود را به عرصه رو در رویی با ایران بکشانند؛ اقدامی که با پاسخ قاطع ایران مواجه شد و گنبدآهنین هم نتوانست مانع اصابت موشک‌های ایران به اهداف نظامی تعیین شده، شود. به‌دنبال این تحولات، اکنون رژیم صهیونیستی در وضعیت بغرنجی گرفتار آمده‌است. آنها از یک‌سو متحمل ضربه حیثیتی سنگین‌تری شده‌اند و ازسوی دیگر، از محکوم کردن جمهوری‌اسلامی در شورای‌امنیت سازمان‌ملل ناکام مانده‌اند. در چنین شرایطی، با توجه به اینکه عملیات «وعده صادق» ضربه حیثیتی سنگینی برای آنان محسوب می‌شود، ادعا کردند می‌خواهند پاسخ ایران را بدهند، اما اکنون تل‌آویو متوجه شده که حامیانش آمادگی همراهی با این رژیم برای اقدامی تلافی‌جویانه علیه ایران را ندارند. در چنین شرایطی است که صهیونیست‌ها به رجزخوانی روی آورده‌اند و ادعاهای مختلفی را در این زمینه مطرح می‌کنند. بررسی آخرین تحولات، سناریوی «حمله به اهدافی خارج از مرزهای ایران» را محتمل‌تر کرده‌است. این گزینه یک پیام روشن دارد؛ اینکه صهیونیست‌ها می‌خواهند حفظ آبرو کنند.