نسخه هندی برای ثبات اقتصادی

بهزاد رنجبر؛ روزنامه‌نگار

آمار‌ها نشان می‌دهد اقتصاد هند به سرعت در حال پیشرفت است و با اصلاحات اقتصادی که دولت نارندرا مودی در 10سال گذشته در پیش گرفته است بیش از 250میلیون نفر از خط فقر نجات پیدا کرده‌اند و این کشور به پنجمین اقتصاد جهان تبدیل شده است. در واقع دولت مودی با مجموعه‌ای از اصلاحات اقتصادی هند را از تله فقر نجات داد.
به گزارش همشهری، اقتصاد هند از سال2014 و پس از انتخاب نارندرا مودی به‌عنوان نخست‌وزیر، وارد دوران تازه‌ای شد. این کشور که با یک‌میلیارد و428میلیون نفر پرجمعیت‌ترین کشور جهان است، سال‌ها با مشکلات بزرگ اقتصادی و فقر فراگیر مواجه بود اما با انتخاب مودی به‌عنوان نخست‌وزیر، سیاست‌های اقتصادی این کشور تغییر کرد که منجر به کاهش فقر و افزایش درآمد سرانه هندی‌ها شد.
نارندرا مودی که در سال1950 به دنیا آمده اکنون 74ساله است و سیاست‌های مختلفی را برای افزایش رشد اقتصادی هند به اجرا در آورده است. او در یک خانواده بسیار فقیر در ایالت گجرات متولد شد و در کودکی به پدرش در فروش چای در ایستگاه راه‌آهن این شهر کمک می‌کرد و بعدها همراه با برادرش یک دکه چای‌فروشی در یک ایستگاه اتوبوس راه‌انداخت. سال‌ها بعد او در سال2014 به‌عنوان نخست‌وزیر هند انتخاب شد. اما سیاست‌های اقتصادی مودی که منجر شد هند به پنجمین قدرت اقتصادی دنیا تبدیل شود چه بود؟

سیاست‌های اقتصادی تازه
اقتصاد هند در گذشته یک اقتصاد صنعتی نبود و نرخ رشد اقتصادی در این کشور کمتر از سایر کشور‌های جهان بود. برای سال‌ها مجوز‌های معدودی برای فعالیت‌های صنعتی ازجمله تولید برق، فولاد و ارتباطات به برخی افراد خاص اعطا می‌شد و همین موضوع موجب شده بود صاحبان مجوز، امپراتوری‌های قدرتمند و بزرگی برای خود بسازند و یک طبقه ثروتمند در برابر یک جمعیت فقیر در هند شکل بگیرد. اقتصاد هند سال‌ها گرفتار شرکت‌های دولتی زیان‌ده بود که چالش‌های بزرگی را برای اقتصاد این کشور به‌وجود آورده بودند. همچنین سرمایه‌گذاری در بخش زیرساخت‌ها به‌دلیل انحصار بخش دولتی بسیار ضعیف بود. اما از زمان آغاز نخست‌وزیری مودی سیاست‌های اقتصادی هند به سمت افزایش مشارکت بخش خصوصی، افزایش سرمایه‌گذاری خارجی، توسعه روابط با کشور‌های جهان و مدرن‌سازی‌ صنایع پیش رفت و همین موضوع موجب افزایش رشد اقتصادی و کاهش سطح فقر در اقتصاد هند شد. راهبرد اصلی دولت مودی این است که سرمایه خصوصی در همه بخش‌های اقتصادی ازجمله در بخش کشاورزی به جریان بیفتد.
مودی در یک دهه گذشته زیرساخت‌های هند را متحول کرده و جاده‌ها، پل‌ها، بنادر، فرودگاه‌ها و شبکه‌های دیجیتال را با سرعتی خیره‌کننده ساخته است. کشوری که زمانی به‌خاطر چاله‌ها، ساختمان‌های در حال فروریختن و غوغای ترافیک ناشی از حرکت گاو‌ها شهرت بدی داشت، اکنون در بسیاری از عرصه‌ها با بهترین‌های جهان رقابت می‌کند. بنادر هند کارآمدتر از آمریکا یا سنگاپور هستند و زمان گردش کشتی‌ها کمتر از یک روز است. هند به‌زودی سومین شبکه متروی بزرگ جهان را پس از چین و بریتانیا خواهد داشت.
صنایع هند درحال اتصال به زنجیره‌های تامین جهانی هستند و بخش بزرگ خدمات فناوری این کشور امیدوار است با استفاده از هوش مصنوعی درآمد بالایی در جهان کسب کند. البته کارنامه اقتصادی مودی هنوز کامل نیست. نرخ رسمی اشتغال‌زایی هنوز مطلوب نیست و این کشور هنوز نتوانسته به خوبی سرمایه انسانی را توسعه دهد، ضمن اینکه سیستم آموزشی این کشور هنوز با استاندارد‌های مطلوب جهانی فاصله دارد.
با این حال طبق آمار‌های موجود در سال۲۰۱۴ که مودی قدرت رادر دست گرفت، نرخ بیکاری حدود 8درصد بود اما این نرخ در سال۲۰۲۳ به ۴.۷درصد کاهش یافت. اگر هند به رشد اقتصادی خود ادامه دهد، به‌احتمال زیاد جنوب این کشور که صنعتی و ثروتمند بوده و از نظر توسعه فناوری پیشرفته‌تر است، شاهد پیشرفت بیشتری خواهد بود و نیروی کار را از شمال جذب خواهد کرد. نارندرا مودی خود درباره رشد اقتصادی هند می‌گوید: هند بزرگ‌ترین برنامه ریشه کنی فقر در جهان را در ۱۰سال گذشته اجرا کرده است و ۲۵۰میلیون نفر را از فقر خارج کرده است. اگرچه این عدد چشمگیر است، اما بی‌سابقه نیست. چین در 3دهه قبل حدود ۸۰۰میلیون نفر را از فقر نجات داد.

آینده اقتصاد هند چه خواهد شد؟
آن‌طور که آمار‌ها نشان می‌دهد هند اکنون سریع‌ترین رشد اقتصادی در جهان را تجربه می‌کند به‌طوری که میزان رشد اقتصادی این کشور در سال گذشته میلادی بالغ بر 7.2درصد بود. اقتصاد هند به لطف اصلاحات انجام شده اکنون پنجمین اقتصاد بزرگ جهان بعد از آمریکا، چین، ژاپن و آلمان است. تولید ناخالص داخلی هند در حال حاضر 3.4تریلیون دلار است و به‌گفته وزارت دارایی هند، این کشور تا سال ۲۰۲۸-۲۰۲۷ با تولید ناخالص داخلی حدود ۵.۹تریلیون دلار به سومین اقتصاد بزرگ جهان تبدیل خواهد شد. انتظار می‌رود رشد اقتصادی هند در سال2024 میلادی به 7.3درصد برسد که بیشترین رشد اقتصادی جهان است.