گزارش
کارمندان تعدادی از ادارات شهر تهران از مصرف برق و صرفه‌جویی به همشهری گفتند
ادارات را برق گرفت
محمد صادق خسروی علیا/ خبرنگار
شهر افتاده در کوره آفتاب تابستان. نزدیک ظهر. از این روبه‌رو، همه ماشین‌های پشت چراغ راهنمای چهارراه ولیعصر از ریخت افتاده‌اند. وقتی گرما از تن داغ خیابان دِل می‌کند، حرارت موج وار می‌جوشد و بالا می‌رود. پسِ زمینه امواج حرارت هر چه هست، کج ومعوج دیده می‌شود، ماشین‌ها، ساختمان‌ها، مغازه‌ها و...
تهران این چند روز از 40درجه هم سبقت گرفت، ظهر نشده، پیاده روها در گرمای شهر ذوب می‌شوند، برخی آدم‌ها پناه برده‌اند به خانه‌های‌شان. اما درِ ساختمان‌های تجاری و اداری این شهر دراندشت باز است. ساختمان‌های قد بلندی که در همه خیابان‌های اصلی شهر ریشه دوانده و بارِ خدمات دهی به شهروندان را به دوش می‌کشند، حالا همه‌شان در محاصره هوای داغ تابستانند. این روزها گرمای بی‌امان تنها یک حریف دارد؛ انرژی و برق. مشکل از آنجا شروع می‌شود که زلف این انرژی گره خورده به توربین‌های پشت سد.
سد‌ها کم توان‌اند. ذخیره آب ناچیز است و توربین‌ها توان تأمین انرژی میلیون‌ها کولر آبی و برقی که یکسره با قاعده و بی‌قاعده کار می‌کنند را ندارند. این اواخر وزیر نیرو بارها به اهمیت صرفه‌جویی برق اشاره کرده و دیروز هشدار داده ادارات دولتی که رعایت نکنند، برق آنها قطع خواهد شد.
همچنین استاندار تهران روزگذشته اعلام کرد: ساعت کاری ادارات استان تهران به‌خاطر ضرورت صرفه‌جویی در مصرف برق تا پایان این‌ماه تغییر کرده و از ساعت 6صبح آغاز شده و 14پایان می‌یابد. برنامه و تصمیم‌گیری اخیر مسئولان و همچنین قطع‌شدن برق در بعد از ظهرهای داغ استان تهران در بسیاری از مناطق نشان‌دهنده ضرورت جدی‌گرفتن و اهمیت این موضوع است. گزارش همشهری از رفتار برخی ادارات دولتی شهر تهران حاکی است که برخی کارمندان به اهمیت این موضوع پی برده و با جدیت تمام سعی در صرفه‌جویی دارند اما بعضی ادارات هنوز موضوع را جدی نگرفته‌اند. جلوی یکی از ساختمان‌های اداری خیابان ولیعصر، انرژی در حال جان کندن است. در کشویی بزرگ باز است و هوای خنکِ داخل ساختمان در هوای داغ پیاده رو ذوب می‌شود. نگهبان با تلفنش مشغول است. رفت‌وآمد زیاد نیست اما دولنگه در باز است. 4کولر گازی ایستاده، طبقه همکف ساختمان را منجمد کرده.یکی از کارمندان می‌گوید: «کولرها کم مصرف هستند.هوای اینجا زیاد سرد نیست. به هرحال تابستان است و نمی‌شود گرما را تحمل کرد.»
این کارمند جوان صرفه‌جویی را اینطور تعریف می‌کند: «صرفه‌جویی یعنی درست مصرف‌کردن نه کم مصرف‌کردن. ما رعایت می‌کنیم. ته سالن چند چراغ را خاموش کرده‌ایم. تازه یکی از کولرهای گازی هنوز خاموش است.» کارمند جوان با دست اشاره می‌کند به انتهای سالن. 2پنجره بزرگ نور آفتاب را پهن کرده کف سالن، آنجا نور به اندازه کافی هست اما با وجود این چند لامپ روشن و تعدادی هم خاموش است. کارمند اصرار دارد این روند یعنی صرفه‌جویی.
درغرب تهران. نزدیک میدان کاج. نزدیک به نیمی از وسایل سرمایشی یک آسمانخراش اداری پرتردد خفته‌اند. داخل ساختمان چندان خنک نیست اما هوا مطبوع است. از میان ده‌ها کارمندی که از پشت باجه‌ها مشغول انجام امور ارباب رجوع هستند، کارمند چاقی، عرق نشسته روی پیشانی‌اش. او در پاسخ به این سؤال که چرا درجه کولر پشت سرش را بیشتر نمی‌کند، می‌گوید: «من به این کاری ندارم که چرا با بحران برق روبه‌رو شده‌ایم. دیروز مرخصی بودم. برق قطع شد حوالی ساعت 2بعدازظهر و تا ساعت 4گرما را تحمل کردیم. برای ما گرما بود اما واقعا برخی همسایه‌هایمان دچار بحران شدند. یکی بیمار بود، دیگری نوزاد داشت، پسر بچه‌ای آسم داشت و گرما برایش سم بود و... راستش باید واقع بین باشیم و به این مسائل هم توجه کنیم. من مشکلی ندارم. وزنم بالاست به هرحال گرما کمی آزارم می‌دهد اما همه همکارانم در این وضعیت به راحتی کار می‌کنند.»
قبض‌ها گران شد، انتظارات بالا رفت
ساختمانی حوالی میدان ونک کارمندانی دارد که از رویه جدید صرفه‌جویی در مصرف انرژی در ادارات رضایت ندارند. یکی از آنها می‌گوید: عجیب است که در مورد قبض‌های نجومی برق و آب کسی پیگیر نیست. هیچ‌کس پیگیری نمی‌کند که چرا در این چند ساله بهای آب و برق و... اینقدر گران شده؟ اما وقتی پای مشکلاتی که دامنگیر مسئولان شده در میان باشد همه پیگیر هستند و رسانه‌ها سعی می‌کنند فرهنگسازی کنند. الان باید این گرمای طاقت‌فرسا را هم در محل کار و هم خانه تحمل کنیم، چرا؟ چون به‌احتمال زیاد مسئولان ذیربط حساب و کتاب کار را نکرده‌اند. حداقل می‌توانستند پیش‌بینی کنند که مصرف برق تابستان چقدر است و چقدر باید برای تأمین این انرژی سرمایه‌گذاری کنند. من مخالف صرفه‌جویی نیستم اما این رویه درستی نیست. به‌نظرم به جای اینکه مردم در مورد صرفه‌جویی در این شرایط صحبت کنند باید مسئولان پاسخگو باشند. باید به‌صورت شفاف گزارش عملکرد بدهند؛ به‌عنوان مثال وزیر نیرو توضیح دهد که چه کرده که امسال تأمین انرژی برق تا این حد با مشکل روبه‌رو شده است. می‌گویند به‌خاطر خشکسالی است که ما در این شرایط بحرانی قرار گرفته‌ایم. اما همه می‌دانیم که مسئله خشکسالی مسئله تازه‌ای نیست. سال‌هاست که این مشکل گریبانگیر کشور شده است. در طول این سال‌ها نه آنچنان که باید باروری ابرها صورت گرفته و نه اقدامات اساسی دیگر برای عبور از بحران خشکسالی انجام شده است. تنها اقدامی که ما از مسئولان ذیربط در این خصوص سراغ داریم ذکر و لیست کردن مصایبی است که خشکسالی به بار آورده یا در آینده به بارخواهد آورد. در شرایط بحرانی مثل همین ماجرای بحران برق و خشکسالی شکی نیست که باید مردم همکاری و صرفه‌جویی کنند اما در کنارش مسئولان ذیربط نیز باید در مورد عملکردشان پاسخگو باشند.
اما در این بین کارمند یکی از ساختمان‌های اداری بلوار آفریقا نیز معتقد است: باید به آن مشترکانی که بهینه مصرف می‌کنند پاداش داد تا صرفه‌جویی در برق تشویق و فرهنگسازی شود: «اگر در پرداخت قبوض برق برای مشترکین کم مصرف 50درصد تخفیف درنظر گرفته شود خیلی به صرفه جویی ترغیب می‌شوند و کم کم به این کار عادت کرده و در واقع می‌توان گفت به نوعی فرهنگسازی می‌شود.»
حقیقتا مردم صرفه‌جویی نمی‌کنند
خانم مهدوی هم که در یکی از ساختمان‌های اداری در بلوار آفریقا مشغول به‌کار است در مورد صرفه‌جویی می‌گوید: «بهتر است با خودمان روراست باشیم. حقیقتا ما مردم صرفه‌جوگری نیستیم؛ به‌خصوص در بحث انرژی، نوع تغذیه و نحوه مصرف آب و غذا. صرفه جویی به معنی تنگنا و سختی نیست، صرفه جویی یک فرهنگ و یک روش و سبک ضروری در زندگی است. الان چند روز متوالی در ساعات اوج گرما 2 یا چند ساعت برق اکثر شهرهای کشور قطع می‌شود. این در حالی است که اگر کمی صرفه جویی کنیم، این سختی‌ها و مشکلات رفع می‌شود اما واقعا چند درصد مردم این موضوع را رعایت می‌کنند؟»
در خیابان انقلاب و در طبقه میانی یک ساختمان اداری بزرگ، یکی از کارمندان از وضعیت موجود حسابی شاکی است. خانم پورمحمدی مشکل را از عدم‌صرفه جویی نمی‌بیند و معتقد است که مسئولان در مهیا کردن زیر ساخت‌ها کوتاهی کرده اند: «الان در این گرمای تابستان فشار آورده‌اند به ادارات و مردم که باید مصرف انرژی را کاهش دهید. باید پیش‌بینی این اتفاقات را می‌کردند و برای حل این مشکل اقدام اساسی انجام می‌دادند. به‌نظرم کاری که الان ما انجام می‌دهیم مصرف نکردن است تا صرفه جویی. در این طبقه که متراژ آن 600متر است تنها 2کولر روشن است. مدیرعامل شخصا بر این موضوع نظارت می‌کند تا مبادا کارمندان از وسایل سرمایشی بیشتری استفاده کنند. اسم این کار هر چه باشد صرفه جویی نیست و آزار و ایجاد نارضایتی است.»
خودمان باید به فکر باشیم
برخلاف خانم پورمحمدی همکار او در مورد رویه‌ای که به تازگی در ادارات پیش گرفته شده نظر مثبتی دارد، او می‌گوید: «به‌نظر من باید خودمان بدون آنکه اجبار یا حتی توصیه‌ای در کار باشد، صرفه جو باشیم. منفعتی که از صرفه‌جویی حاصل می‌شود اول نصیب خود فرد صرفه جو می‌شود. شاید این منفعت به‌صورت مستقیم و آنی نباشد اما برخورداری از آن قطعی است. باید صرفه‌جویی را از خانه‌های مان شروع و در محل کار حتی جدی‌تر این موضوع را رعایت کنیم. واقعا غم انگیز است که برخی استان‌های جنوبی ما این روزها در‌گیر مسئله بی‌آبی هستند. تصور کنید برای تأمین حتی آب آشامیدنی با مشکل روبه‌رو شده‌اند. باید همه مان افراط و مصرف گرایی را کنار بگذاریم تا در روزهای آینده شاهد اتفاقات ناگوار نباشیم. اینجا در اداره ما اگر چند کولر خاموش باشد اتفاق خاصی رخ نمی‌دهد اما وقتی ساعت‌ها برق شهر قطع شود همه دچار مشکل می‌شوند. چند روز پیش در زمان قطعی برق در یکی از خیابان‌های شهر بودم. راهبندان شده بود. تنها به‌خاطر قطعی برق چراغ راهنما. قطع شدن برق شهر مشکلات زیادی برای شهروندان به بار می‌آورد که از کار افتادن چراغ‌های راهنما در مقابل آنها یک مسئله پیش‌پا افتاده است.»
