6- برای پیر نشدن جمعیت کشور چه کردید؟

کارنامه دولت و مجلس در مسئله جمعیت


ویژگی‌های قانون جامع حمایت از خانواده و جوانی جمعیت:
توقف شیب منفی نرخ باروری بعد از سال‌ها
رهبر انقلاب: این یک قانون راهبردی است.
اصلاح ریشه‌های کاهش جمعیت توسط این قانون در حوزه‌های اقتصادی ،سلامت و فرهنگ
درمان رایگان کامل ناباروری با وجود هزینه‌های بسیار بالای آن (اعلام رسمی توسط مدیرکل جوانی جمعیت وزارت بهداشت)

كمك‌های اقتصادی به خانواده‌های دارای فرزند:
اعطای زمین رایگان به خانواده‌های بالای 3فرزند
فروش خودرو به قیمت کارخانه برای فرزند دوم به بعد
بیمه رایگان مادران خانه‌دار روستایی و عشایر
افزایش کمک هزینه اولاد و حق عائله‌مندی کارکنان به میزان 150درصد

امتیازات ویژه برای مادران شاغل صاحب فرزند جدید:
افزایش مرخصی زایمان به 9‌ماه با حقوق
کاهش  یک‌سال سن بازنشستگی مادر به ازای هر فرزند

عملکرد دولت با استفاده از ظرفیت قانون جمعیت:
پای کار آمدن همه دستگاه‌های مسئول اجرای این قانون
نتیجه1: استفاده بیش از 240هزار خانواده از تسهیلات دولتی
مثال: اعطای 194هزار خودرو به مادران تا شهریور 1402
نتیجه2: افزایش150درصدی کمک هزینه اولاد

تشکیل ستاد ملی جمعیت و برگزاری مرتب جلسات آن توسط خود رئیس‌جمهور
نتیجه1: بررسی موانع و رفع آن و تسریع اجرای این قانون
نتیجه2: عضویت سایر نهادهای حکومت مانند سپاه، بسیج و دانشگاه‌ها و صداوسیما در ستاد جهت کمک به اجرایی شدن این قانون و فرهنگ‌سازی‌ فرزندآوری

افزایش 7برابری تسهیلات ازدواج

عملکرد دولت و مجلس برای رشد جمعیت
جوانی جمعیت مهم‌ترین مولفه قدرت کشور است که با فرزندآوری مستمر جامعه محقق می‌شودکه این امر نیاز به فرهنگ‌سازی و زمینه‌سازی‌ و حمایت ارکان کشور دارد. متأسفانه با رویکرد اشتباه دولت‌های گذشته، این امر با کاهش فزاینده مواجه بوده؛ به‌گونه‌ای که بارها کارشناسان مختلف خطر پیری جمعیت را گوشزد کرده‌اند. رهبر انقلاب نیز بارها بر ضرورت تدبیر در این رابطه تذکر داده‌اند. ایشان در سخنرانی اخیر خود در دیدار با ائمه‌جمعه فرمودند: «...مسئله جوانی جمعیت که یک مسئله حیاتی است. افرادی از دشمنان ملت ایران نشسته‌اند در یک گوشه‌ای از دنیا، برنامه‌ریزی کرده‌اند که نگذارند جمعیت ایران افزایش پیدا کند؛ بالاخره یک کشوری با این‌همه امکانات مادی و منابع و موقعیت راهبردی جغرافیایی و مانند این حرف‌ها، با این جمعیت بااستعدادی که کشور ما دارد، حالا مثلاً ۱۵۰میلیون یا ۲۰۰ میلیون هم جمعیت داشته باشد! این یک خطر بزرگی است برایشان...» (26دی‌ماه1402) بدیهی است عملکرد دولت و مجلس در این خصوص می‌تواند نقش مهمی داشته باشد. این نوشتار به بررسی سیاست‌ها و عملکرد دولت‌ها و مجلس‌های گذشته و دولت و مجلس اخیر می‌پردازد.

 عملکرد دولت‌ها و مجلس‌ها در دهه 70
 متأسفانه سیاست‌های غلط دهه 70باعث منفی شدن نرخ رشد جمعیت شد. شعار «دو بچه کافی است» و سیاست «کنترل باروری» حتی در روستاهای دور افتاده و فاقد امکانات کشور، به خوبی اجرا می‌شد. این مسائل باعث شد، طبق داده‌های مرکز آمار کشور، نرخ رشد جمعیت که در سال 1363به 6.3درصد رسیده بود، در سال 75به 2.5درصد برسد و روند کاهشی به‌گونه‌ای رقم خورد که در سال 94به 1.9درصد و در سال 99به 1.69درصد  رسید و همانطور که مشاهده می‌شود شیب رشد جمعیت، هر سال نسبت به سال قبل من است. این در حالی است که بنابر گفته سرپرست اداره جوانی جمعیت وزارت بهداشت و درمان، وضعیت مطلوب برای کشور، حداقل رسیدن به نرخ 2.5درصد در 7سال آینده است.

اخطار رهبر انقلاب و عملکرد مجلس‌ها
رهبر انقلاب در سال 1392نسبت به مسئله جمعیت اخطار دادند و فرمودند: «بلاشک از نظر سیاست کلی کشور، کشور باید برود به سمت افزایش جمعیت.» (6آبان92)
سرانجام ایشان دستوری مبنی بر تدوین قانون جامع جمعیت به مجلس دهم صادر کردند، اما این درخواست تا مجلس یازدهم معطل ماند. بالاخره در سال 1400مجلس یازدهم قانون مهم «حمایت از خانواده و جوانی جمعیت» را تصویب کرد و با این کار زمینه‌های جلوگیری از شیب منفی نرخ باروری را ایجاد کرد. گفتنی است این قانون، به اصلاح ریشه‌های کاهش جمعیت  در حوزه‌های اقتصادی ،سلامت و فرهنگ می‌پردازد.در پی تصویب این قانون، رهبر انقلاب آن را یک قانون راهبردی خواندند.

شیب منفی نرخ باروری بعد از 30سال، مثبت شد
نهایتا با تدابیر مجلس و دولت و برنامه‌هایی که از سال 1400در وزارت بهداشت و درمان آغاز شد، ورق برگشت. معاون بهداشت وزیر بهداشت و درمان در این‌باره گفت: «نتایج این برنامه‌ها در سال 1401به بار نشسته و منجر به افزایش روند باروری در کشور شده است.»  رئیس کمیسیون مشترک طرح جوانی جمعیت مجلس نیز در این‌باره گفت: «نرخ باروری در ۳۰ سال گذشته، در هر سال کاهشی بوده و امسال (1401) نخستین سالی است که رو به افزایش گذاشته و از عدد ۱.۶۵ به ۱.۶۶ رسیده است.»

اقدامات خاص دولت در زمینه رشد جمعیت
دولت اقدامات خوبی درخصوص رشد جمعیت انجام داد. با هم این اقدامات را مرور می‌كنیم:
1. دولت، ستاد ملی جمعیت را به ریاست شخص رئیس‌جمهور تشکیل داد و به برگزاری مستمر جلسات با حضور شخص رئیس‌جمهور مبادرت کرد. این جلسات به‌منظور بررسی موانع رشد جمعیت و رفع آن و تسریع اجرای قانون فوق بود. عضویت سایر نهادهای حاکمیتی مثل سپاه، بسیج ،دانشگاه‌ها و صداوسیما در این ستاد، جهت کمک به اجرایی شدن این قانون و فرهنگ‌سازی‌ فرزندآوری، از نکات بارز این ستاد است.

2. افزایش  هفت‌برابری تسهیلات ازدواج از فعالیت‌های مثبت دولت در این خصوص بود.

3. براساس اعلام رسمی مدیرکل جوانی جمعیت وزارت بهداشت، درمان کامل ناباروری رایگان شد. گفتنی است این درمان هزینه‌های بسیار بالایی داشت.

4. طبق قانون فوق دولت برای خانواده‌های دارای فرزند تسهیلات اقتصادی ویژه‌ای درنظر گرفت که تاکنون بیش از 240هزار خانواده از آنها بهره‌مند شده‌اند. این تسهیلات عبارتند از:
اعطای زمین رایگان به خانواده‌های بالای 3فرزند
امکان خرید خودرو به قیمت کارخانه برای فرزند دوم به بعد، برای مادران که تاکنون بیش از 194هزار خودرو به این‌صورت فروخته و واگذار شده است.
بیمه رایگان مادران خانه‌دار روستایی و عشایر
افزایش 150درصدی کمک هزینه اولاد و حق عائله‌مندی کارکنان

5.همچنین دولت امتیازات ویژه‌ای به مادران شاغل صاحب فرزند جدید اختصاص داد، ازجمله:
افزایش مرخصی زایمان با حقوق به 9‌ماه
کاهش سن بازنشستگی مادر به ازای هر فرزند به میزان یک‌سال

جمع‌بندی
مجموعه اقدامات مجلس و دولت، نشان از همت این دو نهاد جهت رفع معضل کاهش جمعیت  دارد که نتیجه آن در کوتاه‌مدت بازگشت مثبت شدن شیب منفی نرخ باروری، و در بلندمدت عبور از چالش‌های ناشی از پیری جمعیت برای کشور خواهد بود. گفتنی است قانون فوق به‌دنبال احیای فرهنگ  فرزند آوری است که می‌تواند محور رشد فرهنگی کشور باشد. رئیس مجلس در این خصوص گفت: «مجلس قانون جوانی جمعیت را محور قانونگذاری فرهنگی قرار داده است.»به این ترتیب نگرانی رهبرانقلاب و همه کارشناسان امر در مسئله جمعیت، با همت مجلس در تصویب قانون جوانی جمعیت و عملکرد دولت در اجرای آن، با وجود سیاست‌های غلط سی‌ساله قبل، رنگ امید و بهبود یافته است و نتیجه آن اینکه امید به فرزندآوری در خانواده‌ها بیشتر و ترمز سقوط به دره پیری جمعیت کشیده شد.
 
نکته اساسی
همانطور که مشخص است قدرت حقیقی یک کشور مربوط به نیروی انسانی آن است و در یک کشور اسلامی، نیروی فکر، نیروی تولید و نیروی اجرا همه در دست انسان‌های مومن و فداکار خواهد بود؛ به همین جهت، دشمن از تعداد بالای مسلمانان واهمه دارد. ایران اسلامی هم با این همه امکانات و نیروی مستعد، ظرفیت و قابلیت حداقل 150میلیون نفر جمعیت را دارد. توجه جدی مسئولین به مقوله جمعیت و بسترسازی مناسب برای آن، مسلمانان ایران را به سمت احیای این فرهنگ الهی سوق می‌دهد که از داشتن فرزند زیاد خوشحال باشند نه ناراحت. همانطور که خداوند حکیم در آیه 31سوره اسراء می‌فرماید: «وَلَا تَقْتُلُواْ أَوْلَادَکمْ خَشْیه إِمْلَاقٍ نَّحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَإِیاکمْ» (هرگز فرزندان خود را از ترس فقر به قتل مرسانید که ما شما و آنها را روزی می‌دهیم.)