وزارتخانه در صف اول خرید میراث

مرضیه ثمره‌حسینی- روزنامه‌نگار

حتما شما هم  مغازه‌هایی را دیده‌اید که اشیای قدیمی و صنایع‌دستی عرضه می‌کنند. بسیاری با تصور اینکه قیمت اجناس این مغازه‌ها بسیار بالاست، حتی وارد آنها نمی‌شوند، اما این مغازه‌ها حال و هوای خوبی دارند و بازدید از آنها گاه ما را به زمان‌هایی می‌برد که مردم جور دیگری زندگی می‌کردند. البته برخی‌ها هم هستند که خوره خرید و جمع‌آوری اشیای قدیمی هستند و تفریح و سرگرمی آنها این است. در مقابل این دسته، برخی‌ هستند که از گذشتگان خود اشیای قدیمی به ارث برده‌ و به‌دنبال آن هستند که آن را بفروشند. همه این صحبت‌ها در حالی مطرح است که حضور افراد غیرکارشناس، ‌دلال و متقلب در این حوزه کم نیست. سؤال اغلب مردم این است که از کجا می‌توان با اطمینان وسایل قدیمی خرید و چگونه می‌شود اشیای عتیقه و تاریخی خود را فروخت تا متضرر نشد؟ اصلا خرید و فروش اشیای قدیمی مجاز است؟ قیمت‌گذاری آنها چگونه انجام می‌شود؟ سیدمحمد عبداللهی، رئیس اتحادیه فروشندگان اشیای قدیمی و صنایع‌ دستی تهران در گفت‌وگو با ما به این سؤالات پاسخ داده است.

اشیای قدیمی باید چند ساله باشند تا باارزش محسوب شوند؟
اشیای قدیمی به 2 دسته تقسیم می‌شوند؛‌ دسته اول، اشیای زیرخاکی و عتیقه که مربوط به دوره قبل از قاجار هستند که می‌توانند به گذشته‌های خیلی دور تعلق داشته باشند؛ دسته دوم، اشیای مربوط به دوره قاجار به بعد. اگر شی‌تاریخی، عتیقه باشد در مورد آن باید طبق قوانین میراث فرهنگی عمل شود ولی از دوره قاجار به بعد، عتیقه محسوب نمی‌شود و خرید و فروش آن مجاز است؛ مثل بلورجات، نسخ خطی، سکه و مدال‌ها یا آثار قلم‌زنی.
 چه کلاهبرداری‌هایی ممکن است در هنگام خرید و فروش اشیای قدیمی رخ دهد؟
در مجموعه سکه و مدال، تقلب و کارهای جعلی بسیار زیاد است. برای همین توصیه می‌شود حتما با کارشناس خبره مشورت شود و اگر کسی قصد خرید دارد حتما از مراکز مجاز دارای پروانه کسب خرید کند. ضمن اینکه توجه داشته باشید اشیایی مانند سکه‌ها به لحاظ فلز، ارزش چندانی ندارند بلکه ارزش آنها به‌خاطر قدمت‌شان است و هر چه زمان بگذرد و ضرب سکه یا اسکناسی تکرار نشود ارزش آن بیشتر می‌شود.
 اگر کسی شی‌ای مربوط به دوره صفوی یا قبل‌تر از آن داشته باشد، چگونه باید اقدام کند؟
در گام اول، باید مالکیت شی‌ء اثبات شود تا مشخص شود که آن شی‌ء به‌صورت غیرقانونی به‌دست او نرسیده است. پس از آن، مشخصات آن شیء در میراث فرهنگی ثبت می‌شود تا مشخص شود که دارنده اثر کیست و قرار است به چه‌کسی منتقل شود، اما خرید و فروش آن باید با نظارت میراث انجام ‌شود. یعنی باید مشخص شود که جنس دزدی نباشد یا از طریق کندوکاو و حفاری غیرمجاز به‌دست نیامده باشد. برای همین هم طبق قوانین مصوب باید اجناس زیرخاکی به میراث فرهنگی اعلام شود.
برخی از کسانی که اشیای عتیقه و حتی قدیمی مربوط به دوره قاجار به بعد را دارند نگرانند که اگر به مراکز مجاز مراجعه کنند ممکن است جنس آنها مصادره شود. متأسفانه برخی افراد سودجو و کلاهبردار که معاملات غیرقانونی انجام می‌دهند این شایعات را در جامعه منتشر کرده‌اند تا افرادی که از معامله غیرقانونی ضرر می‌کنند به‌خاطر ترس، از طرف معامله‌کننده شکایت نکنند. کسی که شی‌ء تاریخی دارد باید فقط آن را به میراث اعلام کند. قصد میراث هم این است که در جریان نقل و انتقال آن اثر باشد و بداند آن شیء دست کیست و کجاست و طبق قانون به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کند که اولویت خرید با وزارتخانه باشد و بتواند آن را بخرد و در موزه نگهداری کند تا میراث تاریخی کشور حفظ شود.