تکنولوژی بد نیست اما...

برخلاف گذشته که ارتباطات به‌صورت رودررو بود، در جامعه امروز اکثر ارتباطات از طریق صفحه تلویزیون، کامپیوتر یا تلفن‌همراه صورت می‌گیرد و تکنولوژی موجب تنهایی انسان‌ها شده است. این در حالی است که درچند دهه گذشته، تنهایی به اتفاقی متداول تبدیل شده و نوعی کورکورانه از انزوا را باوجود شلوغ بودن محیط از آدم‌های مختلف رقم زده است. این در حالی است که انسان‌ها به‌طور ژنتیک از روابط معنادار با انسان‌های واقعی ارضا می‌شوند و در نتیجه از طریق این روابط فواید بسیاری به‌دست می‌آورند. به‌عنوان مثال، نوزادانی که بیشتر بغل می‌شوند، با بالا رفتن سن، رشد عضلانی بهتری داشته و سالم‌تر از بچه‌هایی خواهند بود که تماس فیزیکی کمی با آنها برقرار می‌شود. نمونه دیگر را در کسانی می‌توانیم ببینیم که دوستان زیادی دور و اطراف خود دارند. این افراد معمولاً شادتر و سالم‌تر هستند و بیشتر از افراد تنها عمر می‌کنند. واقعیت این است که رابطه انسانی واقعی چیزی است که موجب تکامل می‌شود و بدون آن بدن و زندگی کم‌کم رو به نابودی می‌رود، اما در زندگی مدرن امروز چیزی متفاوت از چنین شرایطی رقم خورده است.

نزدیک اما دور
انجمن خانواده و اینترنت در این باره اعلام کرد:تکنولوژی ارتباط جهانی را فراهم کرده اما به‌طور متناقضی روابط انسانی را کاهش داده است. نمونه آن در خانواده‌ها قابل مشاهده است که درگذشته کنار هم می‌نشستند، شام می‌خوردند و حرف می‌زدند اما امروز مقابل تلویزیون می‌نشینند، سرشان در گوشی‌های همراه فرورفته و زمان غذا خورد‌ن‌شان هم به تنهایی می‌گذرد. تنهایی خودخواسته‌ اما این روزها فقط به زمان شام محدود نمی‌شود، هر کدام از اعضای خانواده در نهایت پی کار خود می‌رود.

ارتباط فقط غیرحضوری
خانواده‌ها این روزها اگر حرف هم بزنند معمولاً سطحی و بی‌اهمیت است و حتی افراد در همین زمان هم چشم‌شان را از گوشی‌هاي همراه برنمی‌دارند. اتفاق بدتر اما جایی است که جواب حرف زدن یکی از اعضای خانواده، با یک «هیس!» همراه شود. نتیجه حباب تکنولوژی این است که مردم ارتباط رودرروی کمتری پیدا کرده و ارتباطات آنها معمولاً غیرحضوری از طریق وسایلی مثل کامپیوتر و تلفن برقرار می‌شود.

نیازهایی که برآورده نمی‌شود
تکنولوژی امروز به ما این امکان را می‌دهد که با آدم‌های مختلف در سراسر جهان ارتباط داشته باشیم اما در واقعیت با هر میزان دوست در شبکه‌های اجتماعی هیچ‌یک معنای روابط واقعی را ندارند و تنهایی آدم‌ها به قوت خود باقی است. افراد از تکنولوژی به‌عنوان راهی برای پرت کردن حواس خودشان از احساسات‌شان استفاده می‌کنند و شاید در کوتاه‌مدت احساس شادی کنند اما در آخر این وسیله موجب خستگی آنها می‌شود زیرا نیازهای واقعی آنها را به‌طور کافی برآورده نمی‌کند.

ضعف مهارت‌های ارتباطی
نکته مهم اینجاست که وابستگی به گوشی‌های همراه و طولانی‌ شدن انزوا و تنهایی به‌تدریج دردناک‌ می‌شود و فرد را دچار افسردگی می‌کند. این در حالی است که در حرف زدن آنلاین هم استفاده از زبان بدن، لحن صدا و تماس چشمی وجود ندارد، درنتیجه مهارت‌های ارتباطی‌ افراد هم ضعیف‌تر می‌شود که روابط معنادار و طولانی‌مدت در دنیای واقعی را دشوار می‌کند. از سوی دیگر با مشکلاتی که در بیان کلامی پیام برای فرد ایجاد می‌شود او دیگر حرف‌های دیگران را درک نمی‌کند و نمی‌تواند اشارات غیرکلامی را متوجه شود.

آینده‌ای تنها؟
حالا تصور کنید که اگر روند ارتباطات‌کور را به‌سوی آینده طرح‌ریزی و فرض کنیم که این روند ادامه پیدا کند، در ۲۰ تا ۳۰ سال آینده به سمت چه نوع جامعه‌ای پیش خواهیم رفت؟ اگر نسل جدید بیشترین زمان خود را به تماشای تلویزیون و گذران زمان در گوشی‌های موبایل صرف کنند، چطور می‌توانند در آینده که بزرگ‌تر شدند ارتباط درست برقرار کنند؟ و اگر نتوانند ارتباط درست برقرار کنند، چطور می‌توانند با انسان‌ها روابط معنادار و طولانی‌مدت داشته باشند؟

چه باید کرد؟
البته پیش از این مسئله که «چطور با تنهایی مقابله کنید» باید به این نکته توجه داشت که تکنولوژی در نوع خود چیز بدی نیست و اینکه چطور از آن استفاده می‌شود خوب یا بد بودن آن را تعیین می‌کند.  با تلفن حرف‌زدن، چت کردن آنلاین و اشکال دیگر روابط مجازی را نباید محکوم کرد اما اگر تکنولوژی به‌عنوان یک منحرف‌کننده حواس استفاده شود و عمده ارتباطات افراد را به‌خود اختصاص دهد، آن‌وقت سلامت ذهنی و جسمی به اضافه زندگی اجتماعی‌ به‌شدت تأثیر خواهد گرفت. بنابراین احساس ‌تان را تشخیص دهید. تصمیم بگیرید که چرا احساس تنهایی می‌کنید یا دلیل اینکه دوستان زیاد یا عشقی در زندگی‌تان ندارید چیست؟
این نکته مهمی است که بدانید آیا این تنهایی ناشی از وابستگی شما به فضا و ارتباطات مجازی است یا خیر. برای تغییر احساس‌تان چیزی پیدا کنید. اگر می‌خواهید دوستانی تازه پیدا کنید، باید برای آن تلاش کنید. این یعنی تا می‌توانید با افراد مختلف ارتباط بگیرید و با آنهایی که دوست دارید روابطی صمیمی و نزدیک بسازید و فعالیت‌هایی راکه از آن لذت می‌برید در کنار هم انجام دهید.

زمان را مدیریت کنید
همچنین توجه کنید که هرچه زمان بیشتری را صرف ساختن روابط مجازی کنید، ایجاد ارتباطات معنادار واقعی برایتان دشوارتر خواهد شد. این ناتوانی در ایجاد رابطه، هم احساس دردناک تنهایی‌تان را تقویت می‌کند هم خستگی و کلافگی و در نهایت افسردگی را برایتان رقم می‌زند.
پس یکی از راهکارهای دیگر هم متعادل کردن میزان استفاده از تلفن‌های همراه است چون ارزشمندترین سرمایه انسان‌ها زمان و تمرکز است که عمدتا توسط گوشی‌های هوشمند و همراه مورد حمله قرار می‌گیرد.  به همین دلیل یکی از دغدغه‌ها، مدیریت زمان مخصوصا در کنترل میزان استفاده از گوشی و تبلت است چون نیاز است مدت زمان استفاده از گوشی و اینترنت کنترل شود تا انجام کارهای مهم دیگر هم محقق شود.

نگاه ارزش افزوده به تلفن همراه
دکترسعید مدرسی، کارشناس مسائل تربیتی و سواد رسانه‌ای در باره استفاده متعادل از تلفن همراه  می‌گوید: «اگر من ۲۴ ساعت خود را به درستی تنظیم کنم باید بدانم که مصرف رسانه‌ای چقدر باید از من زمان بگیرد، اگر این نگاه را داشته باشم مدت زمان منطقی را پیدا خواهم کرد و مسئولانه و با نگاه ارزش افزوده از تلفن همراه و تکنولوژی وقت‌مان را پر خواهیم کرد. »
 او نقش والدین در کاهش مصرف استفاده از گوشی همراه در کودکان را دارای اهمیت می‌داند و تاکید می‌کند: «شما می‌توانید به راحتی، فرزندتان را با ایجاد محدودیت‌ها و قوانین استفاده، آموزش و نظارت مناسب نسبت به تاثیرات منفی تلفن همراه ایمن کنید. البته قبل از آن باید خودتان را با استفاده متعادل از فضای مجازی و تلفن همراه تربیت کنید تا بتوانید الگوی مناسبی هم برای فرزندتان باشید.»