زندگی، ترافیک و دیگر هیچ

علیرضا محمودی

در شهری که سکانس تردد در آن در 3 برداشت صبح و ظهر و عصر، ترافیک است و ترافیک است و ترافیک. در میان شهروندانی که اقناع‌کننده‌ترین دلیل برای بدقولی ترافیک است و ترافیک است و ترافیک و در میان تصویری که از خود می‌سازیم برای تاریخ ترافیک است و ترافیک است و ترافیک، نوشتن از غیبت فیلم‌های فارسی که داستانشان با تعقیب و گریز جلو برود و قهرمانان داستان با میزان مهارت‌های رانندگی از هم متمایز بشوند، انتهای شکم‌سیری است.
وقتی در تولیدات وطنی براساس مقتضای داستان صحنه‌هایی از تعقیب و گریز را تماشا می‌کنیم، نخستین چیزی که ذهن ما را از تلاش فن‌کاران هموطن برای ساخت و پرداخت صحنه‌ای چشم‌نواز و نفس‌گیر دور می‌کند، خلوت‌بودن بلوار و بزرگراه و آزاد‌راه است. وقتی در خیابان پرایدی در قیقاج و نیسانی مشغول پرواز و موتوری در اوج ویراژ نمی‌بینم، انگار اینجا خیابانی از تهران نیست. خلوتی می‌تواند دلایلی داشته باشد، اما رئالیسم جاده‌ای را که نمی‌توان بی‌دلیل به فراموشی سپرد. به همین دلیل پیش از بازیگران در حال خطر و ریخت و پاش‌های خودرویی و جلوه‌های ویژه میدانی و رایانه‌ای آنچه می‌بینیم تلاش همکاران صحنه در انتها و ابتدای مسیر است که جلوی ماشین‌ها را گرفته‌اند و راننده‌های عصبانی و مسافران ناراحت را به همکاری صمیمانه با پروژه دعوت می‌کنند. با چنین ذهنیتی فیلمنامه‌نویسان ایرانی تعقیب و گریزها را در کف بازار و طول پیاده‌روها بین شخصیت‌ها طراحی ‌می‌کنند تا فیلمنامه‌ای که با هزار بدبختی نوشته‌اند، به‌خاطر صحنه‌های پرهزینه تعقیب و گریز بایگانی دفاتر فیلمسازی نشود. سرنوشت دست‌نوشته‌های شادروان مهرزاد مینویی را درنظر بگیرید. او سعی کرد با دست فرمان جلیل فرجاد و چند فقره پیکان و هلیمن و فیات در حوالی سید‌خندان تازه تاسیس و خلوتی جلفا و دبستان در سال 1365فیلمی برای ثبت در تاریخ زیر ژانر تریلر جاسوسی بسازد که صحنه‌های تعقیب و گریز قابل توجهی داشته باشد؛ فیلمی که حالاصفت فیلم تاریخی بیشتر از جاسوسی زیبنده‌اش است. خیابان‌های تهران در این 40سال آنقدر عوض شده‌اند که تماشای هر فیلم موفقی در صحنه‌های تعقیب و گریز هم باعث درگیری ذهن با صحنه نمی‌شود. همه‌‌چیز در تهران عوض شده و در تنها چیزی که ثابت و استوار دود نمی‌شود و به هوا نمی‌رود ترافیک است و ترافیک است و ترافیک.