گفت‌وگو
نجات خلیج‌فارس با همکاری کشورهای عرب
معاون دریایی سازمان حفاظت محیط‌زیست: عربستان، بحرین و کویت در پایش آلودگی‌های خلیج‌فارس شرکت می‌کنند
مجیدجباری- روزنامه‌نگار
آلودگی‌های محیط‌زیستی پهنه‌های آبی جنوب کشور به‌ویژه خلیج‌فارس و دریای عمان، افزایش یافته و از حد استانداردهای جهانی بالاتر رفته است. به همین‌خاطر، ایران و کشورهای حاشیه این پهنه آبی استراتژیک که بخش عمده‌ای از نفت جهان را تامین می‌کند، قرار است همکاری‌های تازه‌ای برای کاهش آلودگی‌های نفتی خلیج‌فارس و دریای عمان به اجرا درآورند. ایران با 3کشور بحرین، عربستان و کویت برای احیای راپمی (کنوانسیون بین‌المللی حفاظت محیط‌زیست دریایی خلیج‌فارس و دریای عمان) توافق کرد و قرار است گشت‌های دریایی، سنجش آلودگی خلیج‌فارس و دریای عمان را اندازه‌گیری و برای کاهش آلودگی‌ها اقدام کنند. مجتبی ذوالجودی، معاون محیط‌زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست، مهمان همشهری بود و درباره آخرین وضعیت و شرایط محیط‌زیستی پهنه‌ها و اکوسیستم‌های آبی کشور صحبت کرد. او در این گفت‌وگو با تشریح اقدامات انجام‌شده و برنامه‌های آینده ایران و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و دریای عمان برای کاهش آلودگی خلیج‌فارس خبر مهمی هم درباره همکاری کشتی‌های نظامی، تجاری و مسافربری برای رصد آلودگی‌های خلیج‌فارس دارد.
از آخرین شرایط و وضعیت محیط‌زیســتی خلیج‌فـارس و دریای‌عمان بگویید.
آلودگی‌های نفتی خلیج‌فارس و دریای‌عمان از استانداردهای معمول بیشتر شده و همه کشورهای حاشیه این حوزه‌های آبی هم در این زمینه نقش دارند. بیشترین آلودگی خلیج‌فارس ناشی از آلودگی‌های نفتی است و بیشترین صادرات نفت هم از این حوزه انجام می‌شود. برای برطرف‌کردن این آلودگی قرار است، همکاری مشترکی بین کشورهای منطقه انجام شود.
فعالیت‌های تحقیقاتی و پایش ایران و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و دریای عمان(راپمی) مدت‌ها متوقف شده بود؛ چه اقدامی برای احیای این کنوانسیون صورت گرفت؟
از سال گذشته با پیگیری‌هایی که انجام دادیم، قرار شد فعالیت‌های تحقیقاتی و علمی و عملی ایران با همکاری 3کشور بحرین، عربستان و کویت در قالب کنوانسیون راپمی از سرگرفته شود. آخرین گزارش‌های «راپمی» نشان داد آلودگی خلیج‌فارس و دریای عمان بالاتر از حد استاندارد است. در جلسه‌ای که اخیرا برگزار کردیم، قرار شد درباره ترمیم راپمی برای خدمت‌رسانی واقعی و علمی به حوزه‌های آبی منطقه بحث و اقدامات اثرگذار را در منطقه افزایش دهیم.
به‌غیر از همکاری‌های منطقه‌ای، ایران چه برنامه‌هایی برای کاهش آلودگی خلیج‌فارس و دریای عمان در دستورکار دارد؟
باید شبکه منظم و ایستگاه‌های ثابت پایش و اندازه‌گیری را در جنوب راه‌اندازی کنیم که این پایگاه‌ها بتوانند آلودگی‌های خلیج‌فارس و دریای عمان را به‌صورت همزمان اندازه‌گیری کنند. پایش‌ها می‌توانند فیزیکی، شیمیایی، فیزیولوژیکی و محیط‌زیستی، زمین‌شناسی و... باشند. این اقدامات به‌زودی در قالب سکوهای تحقیقاتی منسجم با همکاری سایر ارگان‌های دریایی کشور به اجرا درمی‌آید. سازمان هواشناسی، سازمان بنادر، محیط‌زیست و وزارت نیرو باید در این زمینه با هم هماهنگ‌تر عمل کنند. داده‌های به‌دست آمده از سوی هر یک از این سازمان‌ها باید به اشتراک گذاشته و به‌صورت همزمان آنالیز شود تا در نهایت با مدل‌های ریاضی به برنامه‌هایی برای ردیابی لکه‌های نفتی و دیگر آلاینده‌های دریایی در این پهنه‌های آبی دست یابیم.
تـوان ملی ایران در زمینه تحقیقات علمی و اندازه‌گیری آلودگی‌های دریایی چقدر است؟
پژوهشــگاه‌های ملی اقیــانوس‌شنــاسی و آلودگی‌های جوی، یک کشتی تحقیقاتی دارند که در داخل طراحی و ساخته شده است. این کشتی تنها کشتی تحقیقاتی است که آزمایشگاه‌های زمین‌شناسی، زیست‌شناسی، شیمی و... دارد. این کشتی کاملا ایرانی، پایش و اندازه‌گیری را انجام می‌دهد. پایش در لحظه برای به‌دست آوردن نتایج و داده‌هایی که برای کاهش آلودگی، مبنای عمل قرار بگیرد، بسیار اهمیت دارد.
یکی از اقدامات مهمی که قرار است انجام شود، جلب همکاری کشتی‌های تجاری، نظامی و مسافربری برای پایش و اندازه‌گیری آلودگی‌های دریـــــــایی خلیـــــج‌فـــــارس و دریای‌عمان است. بر این اساس، کشتی‌ها و شناورهایی که در خلیج‌فارس، دریای عمان و حتی دریای خزر تردد دارند، ضمن انجام ماموریت‌هایشان، به دستــــگاه‌های سنـــجش آلودگی دریایی مجهز می‌شوند تا نقاط مختلف حوزه‌های آبی را پایش کنند.
