توپخانه کیهان علیه نوبت و شب‌ها

فریدون جیرانی

دوره نهم فیلم فجر، جنجالی‌ترین جشنواره شصت از کار درآمد.تا پیش از دوره نهم جشنواره رخداد مهمی بود که سینماگران و منتقدان و تماشاگران را زیر یک سقف گرد هم می‌آورد و سال به سال هم به رونقش اضافه می‌شد‌. به خصوص پس از پایان جنگ و تغییر فضای اجتماعی، سیاسی جامعه و تحولات فرهنگی که محصول عبور از دولت دفاع مقدس به دولت اول سازندگی بود، فضای جشنواره هم بازتر از گذشته شده بود. دوره نهم در تداوم این فضای نسبتا باز برگزار شد و جنجالی بی‌سابقه به پا کرد. جشنواره نهم جشنواره‌ای بود که در آن دعوا شد و مدیریت سینما زیر سوال رفت‌. جنجالی که محصول نمایش 2فیلم «نوبت عاشقی» و «شب های زاینده رود» بود. فخرالدین انوار، معاون امور سینمایی مخالف نمایش این فیلم ها در جشنواره بود اما سید محمد بهشتی، پای نمایش 2فیلم مخملباف ایستاد. مهم ترین چهره روشنفکران مسلمان در سینمای دهه60، با تغییرات گسترده اش همه چیز را به هم ریخت. بعد از نمایش «نوبت عاشقی» و «شب‌های زاینده رود» روزنامه کیهان به سردبیری مهدی نصیری، پرچمدار مخالفان فیلم شد. مهدی نصیری مقاله تندی علیه نوبت عاشقی و شب های زاینده‌رود نوشت که جوابش را هم سازنده این فیلم ها داد و هم کارگردان های دیگر. بهروز افخمی را یادم هست که پاسخ تند و تیزی به مهدی نصیری داد. افخمی همین دوره با «عروس» پدیده جشنواره نهم بود. شخصیت اصلی فیلم«عروس» با بازی ابوالفضل پورعرب که با همین فیلم ستاره شد، اولین قهرمان سینمای پس از انقلاب است که شمایل ضدقهرمان دارد. در ملودرام خوش آب و رنگ فیلم «عروس» جنگ در پس زمینه حاضر است. حمید خوش‌مرام، شخصیت اصلی فیلم، زمان جنگ قاچاق دارو می‌کند و ثروتمند می‌شود. تمام مدت در «عروس» در پس زمینه شعارهای جنگ شنیده می شود.فیلم محبوب داوران دوره نهم «پرده آخر» بود. اولین ساخته واروژ کریم مسیحی، که پس از سال‌ها دستیاری برای فیلمسازان مهمی چون بیضایی، فیلمی می سازد که در آن تکنیک و فن‌آوری مهم است. داوران جشنواره نهم، به شدت شیفته «پرده آخر» شدند. فیلم در رشته‌های فنی تقریبا همه جوایز را درو کرد. سیمرغ‌های دوره نهم به فیلم واروژ، یک جور ستایش از مهندسی سینما و فن و تکنیک بود. دوره نهم، محل درخشش یکی از فیلمسازان دهه60 بود. یدالله صمدی با «آپارتمان شماره ۱۳» که یک کمدی شهری بود. جوایز بهترین فیلم و فیلمنامه را گرفت.