مهدی آزادی، عضو هیأت‌مدیره اتحادیه طلا و جواهر تهران
هر طلایی اجرت خاص خودش را دارد
بازار طلا در ایران تحت‌تأثیر عوامل مختلفی مانند نوسان‌های نرخ ارز، قیمت انس جهانی، میزان عرضه و تقاضا در داخل و سیاست‌های دولتی و شرایط اقتصادی قرار دارد. با همه اینها، طلا و به‌ویژه مصنوعات طلا از دیرباز از کالاهای محبوب ایرانیان بوده؛ ایرانی‌ها به‌ویژه صاحبان نقدینگی همواره طلادوست بوده‌اند و با گذر ایام، این علاقه پررنگ‌تر هم شده است. مهدی آزادی، عضو هیأت‌مدیره اتحادیه طلا و جواهر تهران، در گفت‌وگو با همشهری درباره نحوه ساخت مصنوعات طلا و محاسبه اجرت‌ساخت و سود طلافروشان توضیح داده است.
به‌طور مختصر توضیح می‌دهید که محصولات ساخته‌شده از طلا و جواهر چگونه تولید و طراحی می‌شوند؟
تمام محصولات طلای موجود در بازار در کارخانه‌ها یا کارگاه‌های ساخت طلا تولید و بعد از آن در گالری‌ها و طلافروشیها توزیع و عرضه می‌شوند. در کارگاه‌های ساخت طلا در مرحله اول، بعد از تهیه ماده اولیه که طلاست، به عیار استاندارد توجه می‌شود. عیار، به نسبت طلای خالص استفاده‌شده در قطعه به وزن کل قطعه طلا گفته می‌شود. عیار خالص طلا 999.9 درنظر گرفته می‌شود. در مورد مصنوعات طلا عیار استاندارد 18یا همان 750است. بعد از آن، طلا ذوب می‌شود و به کارگاه تحویل داده شده و وارد فرایند تولید می‌شود. بعد از انجام کارهای زرگری، کالا به تراشکاری می‌رود و آبکاری و رنگ‌آمیزی روی آن انجام می‌شود. بعد از آن هم مصنوع ساخته‌شده به چرخه توزیع می‌رود و به مرحله خرده‌فروشی می‌رسد. در این فرایند، مقداری طلا برای ساخت و زرگری کسر می‌شود که بعد از یک یا 2سال، خاک‌های کارگاه‌ها یا جاهایی که ممکن است خرده‌های طلا در آنجا نفوذ کرده باشد، جمع‌آوری و برای قالکاری (بازیافت) برده و طلا از خاک و ضایعات بازیافت می‌شود.
انجام این مراحل چقدر روی قیمت محصول نهایی تأثیر می‌گذارد؟
ساخت طلا هزینه‌هایی ازجمله کسر طلا و حقوق کارگران، متریال مصرفی و هزینه‌های اجاره کارگاه و استهلاک دستگاه‌ها دارد که به‌عنوان هزینه‌های تولید با سود جزئی برای تولیدکننده محاسبه می‌شود. درصد سود برای تولیدکننده طبق قانون مشخص است.
درباره عیار استاندارد بیشتر توضیح می‌دهید؟
در ارتباط با مصنوعات طلا، سازمان استاندارد عیارهایی را به‌عنوان استاندارد مصنوعات ایران اعلام کرده است که شامل عیارهای 18مساوی با 750، عیار 20برابر با 833، عیار 21مساوی با 875 و عیار 24برابر با 999.9 است. عیار 24در ساخت مصنوع استفاده نمی‌شود و فقط به‌عنوان قالب‌های شمش در اوزان استاندارد تولید می‌شود. در کنار اینها، سازمان استاندارد کدهای شناسایی کارگاهی را صادر کرده است که علاوه بر عیار، کد شناسایی استاندارد هم روی مصنوع درج می‌شود.
طلای ساخته شده در هر شهر یا استانی کد مجزایی دارد؟
بله، کد شناسایی هر استانی حروف اول آن استان به لاتین است. برای مثال، چون تهران با حرف «ت» شروع می‌شود، حرف لاتین T در ابتدای کد شناسایی مصنوعات ساخت تهران درج می‌شود و یک عدد که ممکن است تا 4رقم باشد کنار آن می‌آید یا برای آذربایجان‌شرقی حرف A، برای یزد حرف Y و برای بقیه استان‌ها هم به این صورت انجام می‌شود.
فرق طلای 18عیار و 24عیار چیست؟
طلای شمش خالص از خلوص 24عیار استخراج می‌شود. عیار 24یعنی در هر یک مثقال ما 24نخود شمش خالص بدون هیچ‌گونه آلیاژ اضافه داریم. عیار18 یعنی از یک مثقال 6نخود آن آلیاژهای غیرطلا مانند مس و نقره و 18نخود طلای خالص عیار24 است.
اجرت یا کارمزد مصنوعات طلا چگونه محاسبه می‌شود؟
هر مصنوعی اجرت خاص خودش را دارد که بعد از محاسبه هزینه‌های تولید، لحاظ می‌شود؛ یعنی اجرت النگو با کارهای ریخته‌کاری فرق می‌کند؛ چون ریخته‌کاری سخت‌تر و طولانی‌تر است؛ در ضمن، ما اجرت‌های بالا و پایین داریم و هر فردی با توجه به سلیقه خود می‌تواند خرید کند. هرچه کالای ساخته‌شده شیک‌تر و کار بیشتری روی آن انجام شده باشد، اجرت آن بالاتر است؛ بنابراین، وقتی هزینه‌های ساخت مشخص شد طبق قانون ضریب سود و مالیاتی که برای تولیدکننده تعریف شده است روی قیمت محصول لحاظ و سود کارگاه‌دار طبق همان داده می‌شود. بر همین منوال، وقتی کار به توزیع‌کننده فروخته شد، توزیع‌کننده هم می‌تواند تا 2درصد سود روی جنس خریداری‌شده خود بکشد و تحویل خرده‌فروش دهد. خرده‌فروش هم طبق قانون، مطابق درصدی که تعریف شده است تا 7درصد می‌تواند سود روی کار لحاظ کند.
مالیات بر ارزش‌افزوده چقدر است؟
مالیات بر ارزش‌افزوده باید بدون لحاظ کردن روی فلز طلا و فقط نسبت به سود و اجرت محاسبه شود و اگر روی ارزش کل فاکتور محاسبه شود، تخلف است.
گفتید سود خرده‌فروش حداکثر تا 7درصد است؟
بله، خرده‌فروش سود خود را با توجه به قیمت فلز طلا با عیار 750که روی تابلوهای شناور مشخص است به‌علاوه اجرت لحاظ می‌کند؛ برای مثال اگر 10درصد اجرت ساخت مصنوع باشد، قیمت طلا به‌علاوه 10درصد اجرت ضربدر 7درصد سود محاسبه می‌شود. پس از آن، برای دریافت مالیات بر ارزش‌افزوده هم اجرت ساخت و 7درصد سود با هم جمع و ضربدر مالیات بر ارزش‌افزوده می‌شود.
به کسانی که قصد دارند مصنوعات طلا بخرند، چه توصیه‌ای می‌کنید؟
طلا هم جنبه زینتی دارد و هم جنبه درمانی. برای همین خرید طلا حتی اگر یک قطعه کوچک هم باشد، مفید است، اما تحت هیچ عنوانی طلای آب‌شده خریداری نکنید؛ چون طلای آب‌شده فقط مخصوص تولید است و مصرف‌کنندگان خانگی هیچ‌گونه اطلاعات و آگاهی‌ای از نوع فلز و سابقه و ذات آن ندارند. شاید برخی بگویند همین که یک شماره لاتین روی آن قطعه طلا درج شود، کافی است، اما این اصلا قابل اطمینان نیست. نوع فلز و عیار طلای آب‌شده فقط از طریق همکاران ما و اتحادیه قابل رصد است؛ بنابراین، توصیه می‌کنیم تحت هیچ عنوان طلای آب‌شده نخرید و بیشتر سمت خرید مصنوع بروید. مصنوعات طلا با اجرت‌های ساخت متفاوت موجود است و کسی که قصد سرمایه‌گذاری هم دارد می‌تواند مصنوعات با اجرت پایین را خریداری کند.
در همینه زمینه :
